#FarmSubsidies
Για την έρευνα το Reporters United συνεργάστηκε με τους δημοσιογραφικούς οργανισμούς NDR, WDR, Süddeutsche Zeitung, CORRECTIV, Der Standard, IrpiMedia, Reporter.lu, Expresso, Follow The Money και Gazeta Wyborcza. Τα δεδομένα της βάσης δεδομένων FarmSubsidy.org συλλέχθηκαν από τον οργανισμό FragDenStaat σε συνεργασία με το δίκτυο διασυνοριακής δημοσιογραφίας Arena for Journalism in Europe και αναλύθηκαν σε συνεργασία με τα παραπάνω μέσα ενημέρωσης.

Εικονογράφηση: Spoovio / Φάνης Κόλλιας| Οπτικοποίηση δεδομένων: Κωνσταντίνα Μαλτεπιώτη

Συνολικά 21.363.331.474,34 ευρώ μοίρασε στην Ελλάδα η Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω αγροτικών επιδοτήσεων στο πλαίσιο της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (ΚΓΠ) την περίοδο 2014-2021. Το ίδιο διάστημα, τουλάχιστον 453 δισεκατομμύρια ευρώ διανεμήθηκαν στα 28 κράτη-μέλη. Τα περισσότερα χρήματα πήγαν στη Γαλλία (79,5 δισεκατομμύρια), την Ισπανία (57,6 δισ.), τη Γερμανία (53,2 δισ.) και την Πολωνία (51,8 δισ.), ενώ το μικρότερο ποσό πήγε στη Μάλτα, μόλις 149 εκατομμύρια ευρώ. 

Πού έχουν κατευθυνθεί αυτά τα χρήματα και κάτω από ποιες προϋποθέσεις έχουν διανεμηθεί; Ποιοι είναι οι μεγαλύτεροι ωφελούμενοι και κατά πόσο συμμορφώνονται οι Έλληνες επιδοτούμενοι στις προδιαγραφές των ευρωπαϊκών κανονισμών; Τι συμβαίνει όταν οι κανόνες παραβιάζονται και τι καλείται η Ελλάδα να καταβάλει σε πρόστιμα; 

Για πρώτη φορά στην Ευρώπη, η έρευνα #FarmSubsidies στην οποία συνεργάστηκαν οι δημοσιογραφικοί οργανισμοί NDR, WDR, Süddeutsche Zeitung, CORRECTIV, Der Standard, IrpiMedia, Reporter.lu, Reporters United, Expresso, Follow The Money και Gazeta Wyborcza, φέρνει στη δημοσιότητα στοιχεία από μια πανευρωπαϊκή βάση δεδομένων που περιλαμβάνει συγκεντρωμένες τις πληροφορίες για περίπου 131 εκατομμύρια μεμονωμένες πληρωμές σε 17,3 εκατομμύρια αποδέκτες αγροτικών ενισχύσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. 

Τα δεδομένα που περιλαμβάνει η βάση δεδομένων FarmSubsidy.org συλλέχθηκαν από τον οργανισμό FragDenStaat, σε συνεργασία με το δίκτυο διασυνοριακής δημοσιογραφίας Arena for Journalism in Europe, και αναλύθηκαν από τους παραπάνω δημοσιογραφικούς οργανισμούς, με στόχο να αποκτήσουν οι ενδιαφερόμενοι πολίτες ένα μοναδικό εργαλείο αναζήτησης των αποδεκτών των χρηματοδοτούμενων με κοινοτικούς πόρους αγροτικών ενισχύσεων. 

Στο FarmSubsidy.org μπορεί κανείς να αναζητήσει αυτήν τη στιγμή τα στοιχεία για την τελευταία διετία, ωστόσο το αμέσως επόμενο διάστημα το Reporters United πρόκειται να δημοσιεύσει στην ιστοσελίδα του ολόκληρη τη βάση δεδομένων για τις αγροτικές επιδοτήσεις που κατανεμήθηκαν τα έτη 2014-2021.

Πρόκειται για δεδομένα που έχουν είτε δημοσιευθεί απευθείας από τις κυβερνήσεις κρατών-μελών και έπειτα έχουν συλλεχθεί με τη μέθοδο του scraping (ιστοσυγκομιδή) από τις ιστοσελίδες των αρμόδιων κρατικών υπηρεσιών που ενημερώνουν και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, είτε έχουν αποκτηθεί μέσω αιτημάτων κατάθεσης εγγράφων (FOI). Η ανάλυση των δεδομένων έφερε στο φως ανακολουθίες, ανακρίβειες και προφανή λάθη στα συλλεχθέντα δεδομένα και όπου αυτό κατέστη δυνατό, ζητήθηκαν επεξηγήσεις από τις αρμόδιες κυβερνητικές υπηρεσίες. 

Πρέπει όμως να αναφερθεί εκ των προτέρων πως τα δεδομένα που είναι διαθέσιμα στη βάση δεδομένων είναι τόσο ακριβή όσο τα δεδομένα που αποκτήθηκαν από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Στην περίπτωση της Ελλάδας, η ομάδα του Reporters United  έχει «καθαρίσει» και διορθώσει τα δεδομένα που αφορούν τα καθεστώτα επιδοτήσεων (schemes). Δεν είμαστε όμως σε θέση να επιμεληθούμε τα δεδομένα των ονομάτων ή τίτλων των επιδοτούμενων φυσικών και νομικών προσώπων, αφού δεν έχουμε πρόσβαση σε ΑΦΜ ή άλλους μοναδικούς αριθμούς μητρώων των δικαιούχων. Ως εκ τούτου, πιθανώς να εντοπίζονται πολλαπλές εγγραφές δικαιούχων, που ενδεχομένως να αναφέρονται στον ίδιο κρατικό φορέα ή το ίδιο φυσικό ή νομικό πρόσωπο. 

Η εικόνα των ευρωπαϊκών αγροτικών επιδοτήσεων

Συνολικά 14.040.415 πληρωμές προς 882.251 δικαιούχους αγροτικών επιδοτήσεων πραγματοποιήθηκαν στην Ελλάδα από το 2014 ως το 2021. Τα ποσά των αγροτικών ενισχύσεων προς τη χώρα δεν παρουσίασαν ιδιαίτερη αύξηση από χρονιά σε χρονιά στο διάστημα που εξετάζεται, με τον μέσο όρο της ενίσχυσης κατά έτος να αγγίζει τα 2,67 δισ. ευρώ.

Η ΕΕ ξοδεύει ετησίως 59 δισ. ευρώ σε αγροτικές επιδοτήσεις. Η συνολική ανάλυση των δεδομένων δείχνει ότι στα κράτη-μέλη όπου επικεντρώθηκε η έρευνα λίγοι αποδέκτες λαμβάνουν το μεγαλύτερο μερίδιο αυτών των ενισχύσεων. Εταιρείες της αγροτοβιομηχανίας, μεγάλες γεωργικές ή κτηνοτροφικές μονάδες αλλά και κρατικοί φορείς κερδίζουν από τις επιδοτήσεις της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής. Μάλιστα, το κορυφαίο 1% των αγκροτημάτων στην Ευρώπη έλαβε περισσότερο από το ένα τρίτο του συνόλου των γεωργικών επιδοτήσεων τα τελευταία οκτώ χρόνια – περίπου 150 δισ. ευρώ. 

Η ανάλυση δείχνει επανειλημμένα ότι επενδυτές και ιδρύματα από άλλους τομείς κερδίζουν από τις υψηλές γεωργικές επιδοτήσεις. Σ’ όλη την Ευρώπη πολυεθνικές εταιρείες τροφίμων όπως οι Südzucker AG και FrieslandCampina λαμβάνουν δεκάδες εκατομμύρια ευρώ σε επιδοτήσεις της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής. 

Στη Γερμανία μεταξύ των επιδοτούμενων βρίσκονται μεγάλες χημικές εταιρείες όπως η BASF και η Bayer, ο ενεργειακός γίγαντας RWE, αλλά και ορισμένοι από τους πλουσιότερους Γερμανούς, όπως οι ιδρυτές της αλυσίδας τροφίμων ALDI. Και στο Λουξεμβούργο οι εταιρείες λαμβάνουν κατά μέσον όρο σημαντικά περισσότερες επιδοτήσεις από τις απλές οικογενειακές φάρμες.

Στην Αυστρία, μεγάλο μέρος των επιδοτήσεων πηγαίνει στην Καθολική Εκκλησία καθώς και στους «αριστοκράτες» κληρονόμους μεγάλων μεριδίων γης. Η Καθολική Εκκλησία βρίσκεται μεταξύ των ωφελούμενων και στην Πολωνία, παρότι η ίδια βρίσκεται συχνά αντίθετη στις πολιτικές που προτάσσει η ΕΕ. Μεγάλες επιδοτήσεις λαμβάνουν ακόμη οι πολιτειακοί και τοπικοί κρατικοί θεσμοί, τα κρατικά δάση και κυνηγετικοί σύλλογοι. 

Στην Ιταλία, τα κεφάλαια της ΚΓΠ αξιοποιούνται κυρίως από μεγάλους αγροτικούς συνεταιρισμούς και μεγάλες φάρμες, ενισχύοντας έτσι περισσότερο τη βιομηχανική γεωργία και τους «μεγάλους παίκτες» από ό,τι τους μικρότερους αγρότες. Αλλά και στην Ολλανδία, η ανάλυση των δεδομένων των επιδοτήσεων έδειξε ότι η ΚΓΠ υποστηρίζει κυρίως τους πλούσιους αγρότες και τους ιδιοκτήτες γης, ιδίως τους κτηνοτρόφους, μειώνοντας με τον τρόπο αυτό και τα κίνητρα για μια πιο «πράσινη» γεωργία. 

Περισσότεροι οργανισμοί από αγρότες

Στην Ελλάδα η ανάλυση του Reporters United έδειξε ότι από το 2014 μέχρι το 2021 μοιράστηκαν μέσω της ΚΓΠ συνολικά 21,3 δισεκατομμύρια ευρώ. Ανάμεσα στους δέκα δικαιούχους που εισέπραξαν τα περισσότερα λεφτά ανά συνολικό ποσό επιδότησης τη συγκεκριμένη περίοδο, μόνο δύο δικαιούχοι είναι φυσικά πρόσωπα (ενδεχομένως να πρόκειται και για το ίδιο πρόσωπο και να υπάρχει έτερη εγγραφή με καταχώρηση παρόμοιων στοιχείων). Οι υπόλοιποι δικαιούχοι είναι ως επί το πλείστον κρατικοί οργανισμοί και περιφερειακές εταιρείες του Δημοσίου, ενώ και στις επόμενες θέσεις συναντά κανείς αγροτικούς συνεταιρισμούς, μεγάλες αγροτικές ή κτηνοτροφικές μονάδες, αλλά σπάνια αγρότες. 

Ανάμεσα στους επιδοτούμενους που εισέπραξαν τα μεγαλύτερα ποσά βρίσκεται η Κοινωνία της Πληροφορίας (ΚτΠ ΜΑΕ), μια μονοπρόσωπη ΑΕ υπό την επίβλεψη του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης που ειδικεύεται σε έργα που έχουν να κάνουν με τον ψηφιακό μετασχηματισμό. Συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα της εταιρείας, είναι ο «επιτελικός βραχίονας υποστήριξης υλοποίησης έργων Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ)  στον δημόσιο τομέα, καθώς και δράσεων κρατικών ενισχύσεων στις ΤΠΕ, συνδράμοντας στην υλοποίηση της Βίβλου Ψηφιακού Μετασχηματισμού στην Ελλάδα». Η ΚτΠ από το 2016 μέχρι το 2018 έχει εισπράξει 40 εκατομμύρια ευρώ και τα περισσότερα για να υλοποιήσει ένα μέτρο που αφορά την υποστήριξη και ανάπτυξη αγροτικών κοινοτήτων. 

Άλλη εταιρεία που επωφελήθηκε από τις αγροτικές επιδοτήσεις είναι η Μονάδα Οργάνωσης της Διαχείρισης Αναπτυξιακών Προγραμμάτων (ΜΟΔ), μια ανώνυμη μη κερδοσκοπική εταιρεία του ευρύτερου Δημόσιου Τομέα που ιδρύθηκε το 1996. Αποστολή της είναι η «επιστημονική και τεχνική στήριξη της Δημόσιας Διοίκησης στη διαχείριση των αναπτυξιακών προγραμμάτων και κυρίως αυτών που συγχρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση», και σε αυτή την εξαετία εισέπραξε 14,3 εκατομμύρια ευρώ για να υλοποιήσει προγράμματα όπως η Τεχνική Βοήθεια και άλλα προγράμματα συμβουλευτικού χαρακτήρα. 

Στο top 10 της λίστας φιγουράρουν και κρατικοί φορείς όπως η Ειδική Υπηρεσία Δημοσίων Έργων/ Ο.Σ.Υ.Ε, που το 2014 εισέπραξε 52 εκατομμύρια ευρώ για την παροχή κυρίως υπηρεσιών σε αγρότες. Γενικά, κάθε χρονιά από το 2014 μέχρι το 2020, οι δέκα πιο ευεργετημένοι δικαιούχοι των επιδοτήσεων είναι στη συντριπτική πλειοψηφία, συνεταιρισμοί, εταιρείες και κρατικοί φορείς. 

Συνολικά, οι δέκα πρώτοι της λίστας από το 2014 μέχρι το 2021 εισέπραξαν 432 εκατομμύρια ευρώ. Χρήματα που όπως και οι άμεσες επιδοτήσεις που εισπράττουν διαχρονικά οι αγρότες μέσω των στρεμματικών και συνδεδεμένων ενισχύσεων, θεσμοθετήθηκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση το 1962.

Επιδοτούμενος αγρότης ο Έλληνας πρωθυπουργός

Μεταξύ των δικαιούχων των αγροτικών επιδοτήσεων είναι και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. Σύμφωνα με την ανάλυση της βάσης δεδομένων και των στοιχείων που προέρχονται από τον Οργανισμό Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (ΟΠΕΚΕΠΕ), ο κ. Μητσοτάκης φαίνεται να έχει εισπράξει από το 2014 μέχρι το 2021 συνολικά 29.849,03 ευρώ σε αγροτικές επιδοτήσεις μέσω των προγραμμάτων ενίσχυσης της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής στην Ελλάδα. (Συγκεκριμένα πρόκειται για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ) και το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ)). Ειδικότερα, από τα στοιχεία προκύπτει πως μέσω των καθεστώτων ενίσχυσης της ΚΓΠ, ο κ. Μητσοτάκης έχει λάβει (σε ευρώ): 

• 2014: 4.108,50
• 2015: 3.840,61 
• 2016: 3.154,79  
• 2017: 3.464,50 
• 2018: 3.327,78  
• 2019: 3.388,32
• 2020: 4.301,22
• 2021: 4.263,31 

Το ζήτημα με τις αγροτικές επιδοτήσεις του πρωθυπουργού είχε αποκαλύψει το περασμένο καλοκαίρι ρεπορτάζ του Documento. Σύμφωνα με την εφημερίδα ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε λάβει για το 2020 και το 2021 σχεδόν 9.000 ευρώ σε αγροτικές επιδοτήσεις, κάτι που επιβεβαιώνει και η αναζήτηση στη βάση δεδομένων του FarmSubsidy, που βασίζεται άλλωστε στα στοιχεία του ΟΠΕΚΕΠΕ.

Το 2014 και το 2015 ο κ. Μητσοτάκης εισέπραξε σχεδόν 8 χιλιάδες ευρώ για το καθεστώς βασικής ενίσχυσης. 

Το 2016 έλαβε μεταξύ άλλων ενίσχυση ύψους 1.034 ευρώ για «γεωργικές πρακτικές επωφελείς για το κλίμα και το περιβάλλον» και 2.104 ευρώ από το βασικό σύστημα πληρωμών. Οι δύο αυτοί τύποι ενισχύσεων θα συνεχίσουν και τα επόμενα χρόνια, ενώ το 2020 και το 2021 προστίθεται άλλη μια ενίσχυση που αφορά «Περιοχές που αντιμετωπίζουν φυσικά ή ειδικά μειονεκτήματα». 

Ανατρέχοντας στο Πόθεν Έσχες που υπέβαλε ο κ. Μητσοτάκης ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης και έπειτα ως πρωθυπουργός για τα οικονομικά έτη 2014 μέχρι 2020 (του 2021 δεν έχει υποβληθεί ακόμη), μπορεί να συνθέσει κανείς το προφίλ ενός πρωθυπουργού «αγρότη», καθώς εκεί φαίνεται πως στην κατοχή του βρίσκονται καλλιέργειες, αγροτεμάχια, βοσκοτόπια, αγροκτήματα με ελαιόδενδρα και δενδροκαλλιέργειες στον νομό Χανίων αλλά και στον νομό Κυκλάδων, στο νησί της Κέας, καθώς και ένα όχημα για αγροτικές εργασίες 2.600 κυβικών που ο κ. Μητσοτάκης φέρεται να αγόρασε το 1999. 

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το ότι βάσει των υποβληθέντων δηλώσεων Πόθεν Έσχες από το οικονομικό έτος 2014 μέχρι και το 2021 ο νυν πρωθυπουργός έχει δηλώσει συνολικά το ποσό των 14.534,78 ευρώ ως εισόδημα είτε «από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα» ή ως «οικονομικές ενισχύσεις (αγροτικές ενισχύσεις)». 

Σύμφωνα με την εγκύκλιο του ΟΠΕΚΕΠΕ για το 2021, τελευταία χρονιά κατά την οποία είναι γνωστό ότι ο πρωθυπουργός έλαβε αγροτικές ενισχύσεις, για να καταβληθεί μια επιδότηση πρέπει να κατατεθεί διαδικτυακά η Ενιαία Αίτηση Ενίσχυσης από τον ίδιο τον δικαιούχο ή από εξουσιοδοτημένο εκπρόσωπό του, ενώ ως δικαιούχος ορίζεται «ο/η γεωργός» με την προϋπόθεση να «είναι ενεργός γεωργός» βάσει της ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Ως γεωργός ορίζεται «το φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή η ομάδα φυσικών ή νομικών προσώπων, που διαθέτει εκμετάλλευση επί της ελληνικής επικράτειας και ασκεί γεωργική δραστηριότητα». 

Η αναζήτηση στη βάση δεδομένων FarmSubsidy.org περιλαμβάνει στοιχεία που δεν είναι αυτή τη στιγμή δημόσια προσβάσιμα, καθώς στη βάση δεδομένων του ΟΠΕΚΕΠΕ μπορεί κανείς να ανατρέξει μόνο σε πληροφορίες για την τελευταία διετία. Αυτό που προκύπτει επομένως είναι ότι συνολικά μέσα σε οκτώ χρόνια (2014-2021) κατά τα οποία ο Κυριάκος Μητσοτάκης ήταν βουλευτής, αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης και έπειτα πρωθυπουργός, έλαβε σχεδόν 30.000 ευρώ ως δικαιούχος κοινοτικών αγροτικών ενισχύσεων. 

«Δεν στερεί τη χρηματοδότηση από κάποιον άλλον αγρότη…»

Το Reporters United απηύθυνε ερώτημα προς το Γραφείο του Πρωθυπουργού σχετικά με τις καταγεγραμμένες αιτήσεις του Κ. Μητσοτάκη για την επιδότηση μέσω ευρωπαϊκών αγροτικών ενισχύσεων, ζητώντας επίσης ένα σχόλιο πάνω στα ευρήματα της έρευνας. 

Σε τηλεφωνική επικοινωνία ο διευθυντής του γραφείου Τύπου του Πρωθυπουργού Δημήτρης Τσιόδρας απάντησε αρχικά ότι ο κ. Μητσοτάκης είχε κληρονομήσει στο παρελθόν τις εκτάσεις αυτές από την οικογένειά του και δεν μπορούσε να κάνει αλλιώς, καθώς επρόκειτο για «ιστορικά δικαιώματα». Όταν του υπενθυμίσαμε ότι η νομοθεσία δεν προβλέπει αυτό και ότι οι αγροτικές επιδοτήσεις κατανέμονται κατόπιν αιτήματος των ενδιαφερόμενων δικαιούχων, ο κ. Τσιόδρας δήλωσε εμφατικά πως ο πρωθυπουργός «δεν στερεί τη χρηματοδότηση από κάποιον άλλον αγρότη». Και πρόσθεσε πως ο κ. Μητσοτάκης «δεν κάνει κάτι εκτός πλαισίου. Ό,τι ισχύει για κάθε κάτοχο γης, ισχύει και για εκείνον».

Είναι ακριβές πως ο πρωθυπουργός δεν κάνει κάτι παράνομο και προφανώς κάνει χρήση των δικαιωμάτων που προβλέπει η ελληνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία. Ωστόσο, η απάντηση που δίνεται δια του εκπροσώπου του αφήνει εκτός κάδρου το γεγονός ότι η νομοθεσία προβλέπει τη δυνατότητα μη χρήσης του δικαιώματος ενίσχυσης, και μάλιστα παραχώρησης του δικαιώματος προς το εθνικό απόθεμα, το οποίο σύμφωνα με τον ΟΠΕΚΕΠΕ «χρησιμοποιείται κατά προτεραιότητα, για να στηρίξει τη συμμετοχή γεωργών νεαρής ηλικίας και γεωργών που αρχίζουν τη γεωργική δραστηριότητά τους στο καθεστώς βασικής ενίσχυσης». 

Στην περίπτωση αυτή η εγκύκλιος του ΟΠΕΚΕΠΕ για το 2021 ορίζει πως τα «μη χρησιμοποιηθέντα δικαιώματα βασικής ενίσχυσης οδηγούνται στο εθνικό απόθεμα». Ως τέτοια μπορεί κανείς να θεωρήσει τα δικαιώματα ενίσχυσης «που δεν συνεπάγονται καταβολές ενισχύσεων επί δύο συναπτά έτη, λόγω i) μη τήρησης της ιδιότητας του/της ενεργού γεωργού», καθώς και δικαιώματα «που δεν ενεργοποιούνται από τον γεωργό επί δύο συναπτά έτη, εκτός αν η ενεργοποίηση δεν πραγματοποιήθηκε για λόγους ανωτέρας βίας». Θα μπορούσε κανείς να θεωρήσει πως η εκλογή του κ. Μητσοτάκη ως βουλευτή και μετέπειτα πρωθυπουργού θα αποτελούσε επιχείρημα να μην τηρήσει την ιδιότητα του «ενεργού γεωργού» και να επιτρέψει τα δικαιώματα αυτά να προστεθούν στο εθνικό απόθεμα για τη στήριξη νέων αγροτών. 

Τα «ιστορικά δικαιώματα»

Όπως προαναφέραμε, αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που ο πρωθυπουργός ερωτάται για τις αγροτικές επιδοτήσεις που φέρεται να λαμβάνει. 

Τα αποκαλούμενα «ιστορικά δικαιώματα» που επικαλέστηκε τόσο ο εκπρόσωπος Τύπου του Γραφείου του Πρωθυπουργού Δ. Τσιόδρας, όσο και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γ. Οικονόμου στην απάντησή του προς την εφημερίδα Documento ως αιτιολογία για τις επιδοτήσεις του κ. Μητσοτάκη έχουν τη βάση τους στη λεγόμενη μεταρρύθμιση Fischler το 2003. (Επίτροπος αρμόδιος για θέματα Γεωργίας στην ΕΕ ήταν τότε ο Franz Fischler.) 

Εκείνη τη χρονιά αποφασίστηκε η μεταρρύθμιση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής κατά την οποία οι περισσότερες άμεσες αγροτικές ενισχύσεις αποσυνδέθηκαν από το ύψος της παραγωγής και αντικαταστάθηκαν με τη θέσπιση του συστήματος της Ενιαίας Αποδεσμευμένης Ενίσχυσης (ΕΑΕ). Πρόκειται για μια ενίσχυση που αποφασίστηκε ότι θα χορηγείται κατ’ έτος, ασχέτως είδους και ύψους παραγωγής και η οποία θα συνδέεται με το ύψος των ενισχύσεων που εισέπραξε κάθε δικαιούχος κατά την τριετία 2000-2002 (ιστορική περίοδος αναφοράς). 

Για την είσπραξη της ενιαίας ενίσχυσης απαιτείται ο ενδιαφερόμενος να υποβάλει αίτηση, με την προϋπόθεση ο δικαιούχος να διατηρεί στην κατοχή του τόσα στρέμματα όσα καλλιεργούσε κατά μέσον όρο το 2000-2002. Ο αριθμός των στρεμμάτων αυτών αποτελεί και τον αριθμό των Ατομικών Δικαιωμάτων της νέας ενίσχυσης. Έτσι, για κάθε δικαιούχο γίνεται ο υπολογισμός του πηλίκου της ενιαίας ενίσχυσης που του αναλογεί δια του μέσου όρου των στρεμμάτων που καλλιέργησε κατά την ιστορική περίοδο αναφοράς. Το πηλίκο αυτό ονομάζεται Αξία των Ατομικών Δικαιωμάτων πληρωμής. 

Η περίπλοκη αυτή συνθήκη σταδιακά έφερε αντιδράσεις, καθώς δημιούργησε ένα καθεστώς ανισοτήτων ειδικά για νέους αγρότες που δεν είχαν αυτά τα «ιστορικά δικαιώματα». Το γεγονός αυτό μάλιστα είχε επισημανθεί και από τη σημερινή κυβέρνηση, μέσω του τότε υφυπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Γιάννη Οικονόμου, ο οποίος σε διαδικτυακή εκδήλωση που συνδιοργάνωσαν το παράρτημα Κεντρικής Ελλάδας του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας και το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης τον Ιούνιο του 2021, είχε δηλώσει: «Τα ιστορικά δικαιώματα εξαντλήθηκαν και οδηγούμαστε σε μία υψηλή σύγκλιση, η οποία θα πρέπει να εφαρμοστεί σταδιακά για να αντιμετωπιστούν χρόνιες στρεβλώσεις και ενδεχομένως και τα προβλήματα που προέκυψαν από την πανδημία του κορονοϊού». 

Τον Ιούλιο πέρυσι ο κ. Μητσοτάκης βρέθηκε στην Τρίπολη για τη Συνδιάσκεψη για τη νέα ΚΓΠ. Εκεί άκουσε από το στόμα του τότε υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης Σπήλιου Λιβάνιου ότι τα ιστορικά δικαιώματα θα καταργηθούν «με αποφασιστικότητα, δικαιοσύνη και κοινωνική ευαισθησία, ώστε να μην αδικηθεί κανείς και να μην υπάρξουν αιφνιδιασμοί». Τι να περνούσε άραγε από το μυαλό του Έλληνα πρωθυπουργού εκείνη την ώρα;