Στις 11 Μαρτίου το Reporters United άνοιξε το θέμα των δημοσιογραφικών ασυμβίβαστων, δηλαδή των δημοσιογράφων που εργάζονται για το κράτος ή την κυβέρνηση χωρίς να έχουν αναστείλει τη δημοσιογραφική τους εργασία. Τότε γράψαμε πώς ο δημοσιογράφος Δημήτρης Μιχαλέλης είχε εκπομπή στον Real FM, όντας ταυτόχρονα σύμβουλος του πρώην υπουργού Μεταφορών Κώστα Αχ. Καραμανλή. Απαντώντας στο ρεπορτάζ μας, η ΕΣΗΕΑ καταδίκασε την παράλληλη εργασία του δημοσιογράφου σε υπουργείο και μέσο ενημέρωσης.

Στήριξε την ανεξάρτητη δημοσιογραφία του Reporters United εδώ!

Σήμερα παρουσιάζουμε μία ακόμη σοβαρή περίπτωση ασυμβίβαστου. Πρόκειται για τον Δημήτρη Γιαννίρη, ο οποίος εργάζεται ως δημοσιογράφος και παραγωγός στον ραδιοφωνικό σταθμό του ΣΚΑΪ, όντας παράλληλα συνεργάτης του υπουργού Επικρατείας Γιώργου Γεραπετρίτη.

Το Μαξίμου έχει εργαζόμενό του μέσα σε ένα από τα μεγαλύτερα ραδιόφωνα της χώρας, το οποίο συνδιαμορφώνει την άποψη της κοινής γνώμης και των χιλιάδων ακροατών που το ακούν κάθε πρωί.

Ο διορισμός του κ. Γιαννίρη στο γραφείο του κ. Γεραπετρίτη έγινε τον Νοέμβριο του 2019 (εδώ το σχετικό ΦΕΚ και εδώ η ανάρτηση της απόφασης στη Διαύγεια). Σε σχετική ερώτηση του Reporters United, ο δημοσιογράφος επιβεβαίωσε μέσω μέιλ ότι παραμένει μέχρι σήμερα συνεργάτης του υπουργού:

«Ως επαγγελματίας δημοσιογράφος και μέλος της ΕΣΗΕΑ, παράλληλα με την εργασία μου στον ΣΚΑΪ (παραγωγός – δημοσιογραφική επιμέλεια εκπομπών – εκφώνηση δελτίων ειδήσεων) και ποτέ διαπιστευμένος συντάκτης σε Υπουργείο ή στο Κυβερνητικό ρεπορτάζ, το 2019 αφού ενημέρωσα τη διεύθυνση του Ραδιοφώνου, ανέλαβα ως μετακλητός υπάλληλος την επικοινωνία-γραφείο τύπου του Υπουργού Επικράτειας, Γ. Γεραπετρίτη, σύμφωνα με όλες τις νόμιμες διαδικασίες και όσα ορίζει και η ΕΣΗΕΑ, που σημειωτέον έχει κατακτήσει τις θέσεις των Γραφείων Τύπου Υπουργείων και Τοπικής Αυτοδιοίκησης να καταλαμβάνουν επαγγελματίες δημοσιογράφοι και όχι άνθρωποι και επαγγελματίες από εταιρείες επικοινωνίας».

Η σχέση εργασίας του κ. Γιαννίρη με τον υπουργό Επικρατείας δεν θα ήταν από μόνη της πρόβλημα, καθώς είναι δικαίωμα του καθενός και της καθεμιάς να επιλέγει πού θα εργάζεται. Όμως, ζήτημα δεοντολογίας και ανεξαρτησίας εγείρεται στην περίπτωση του δημοσιογράφου του ΣΚΑΪ από τη στιγμή που, παράλληλα με τη δημοσιογραφική του εργασία, δουλεύει και για λογαριασμό της κυβέρνησης. Από αυτό προκύπτει ότι το Μαξίμου έχει εργαζόμενό του μέσα σε ένα από τα μεγαλύτερα ραδιόφωνα της χώρας, το οποίο συνδιαμορφώνει την άποψη της κοινής γνώμης και των χιλιάδων ακροατών που το ακούν κάθε πρωί.

Πράγματι, ενώ είναι συνεργάτης του υπουργού Γεραπετρίτη, ο κ. Γιαννίρης: 

• Έχει καθημερινή ραδιοφωνική εκπομπή στον ΣΚΑΪ.
• Είναι παραγωγός και σε άλλες ραδιοφωνικές εκπομπές του σταθμού, συγκεκριμένα των Άρη Πορτοσάλτε και Παύλου Τσίμα. Πολύ συχνά ο κ. Τσίμας, παρουσιάζοντας τις συντελέστριες και τους συντελεστές της εκπομπής του, αναφέρει ότι ο κ. Γιαννίρης «διευθύνει την ορχήστρα» (όπως, για παράδειγμα, στην εκπομπή της 29ης Δεκεμβρίου 2020, στο έκτο λεπτό του ηχητικού και της 30ης Μαρτίου 2023).

Reporters United · Συντελεστές/-ριες της εκπομπής του Παύλου Τσίμα στον ΣΚΑΪ (30/3/2023)

Ακόμη, λόγω της δημοσιογραφικής φύσης της εκπομπής του, η οποία καλύπτει και θέματα επικαιρότητας, ο κ. Γιαννίρης αναφέρεται και στον υπουργό Γεραπετρίτη, παρότι τυγχάνει στενός συνεργάτης του, χωρίς αυτή η σχέση τής επ’ αμοιβή εξαρτημένης εργασίας να επισημαίνεται στην εκπομπή. 

Ενδεικτικά, στις 2 Μαρτίου 2023, λίγο μετά την τραγωδία στα Τέμπη, ο κ. Γιαννίρης είπε στο άνοιγμα της εκπομπής του: «Δεύτερο εικοσιτετράωρο, όπου ο ανείπωτος θρήνος για τους νεκρούς αυτής της τραγικής σύγκρουσης προχθές το βράδυ. […] Αυτό το τυφλό σιδηροδρομικό δίκτυο, τα κενά στην ασφάλεια, αυτό το χρονικό της τραγωδίας το οποίο θα προσπαθήσουμε να ξετυλίξουμε. Και, βεβαίως, η ομολογία, η ομολογία του σταθμάρχη, το ανθρώπινο λάθος, ο ανθρώπινος παράγοντας, όπου πρωτίστως και πάνω από όλα υπάρχει και είναι ο άνθρωπος». Ακούστε παρακάτω το πλήρες ηχητικό απόσπασμα:

Reporters United · Δ. Γιαννίρης (σύμβουλος Γεραπετρίτη & δημοσιογράφος του ΣΚΑΪ) για τα Τέμπη (2/3/2023)

Αμέσως μετά ο κ. Γιαννίρης πρόσθεσε: «Έχουμε την ανάληψη της πολιτικής ευθύνης από τον υπουργό Μεταφορών και Υποδομών, τον κ. Κώστα Καραμανλή, ο οποίος και παραιτήθηκε. Τη θέση του αναλαμβάνει, έως και τις εκλογές, σύμφωνα και με την ανακοίνωση, τη χθεσινή δήλωση του πρωθυπουργού, ο υπουργός Επικρατείας, ο κ. Γιώργος Γεραπετρίτης».

Reporters United · Δ. Γιαννίρης (δημοσιογράφος Γεραπετρίτη & ΣΚΑΪ) για ανάληψη υπ. Μεταφορών από Γεραπετρίτη (2/3/2023)

Ο δημοσιογράφος δεν ανέφερε ότι είναι συνεργάτης του υπουργού για τον οποίο μιλούσε, ο οποίος μάλιστα επρόκειτο να αναλάβει το χαρτοφυλάκιο για το οποίο μιλούσε. Παράλληλα, είναι χαρακτηριστικό ότι τα αίτια στα οποία απέδωσε την τραγωδία ταυτίζονταν απολύτως με το αρχικό κυβερνητικό αφήγημα περί «ανθρώπινου λάθους του σταθμάρχη».

Την 1η Φεβρουαρίου 2022, ο Άρης Πορτοσάλτε είχε ως καλεσμένο στην εκπομπή του τον κ. Γεραπετρίτη. Την παραγωγή της εκπομπής του κ. Πορτοσάλτε κάνει ο κ. Γιαννίρης, δηλαδή ο συνεργάτης του κ. Γεραπετρίτη. Ας φανταστούμε για μια στιγμή τον παραγωγό της εκπομπής Δημήτρη Γιαννίρη να καλεί στο τηλέφωνο τον συνεργάτη του υπουργού Δημήτρη Γιαννίρη για να κλείσουν τη συνέντευξη. Ούτε σε αυτή την εκπομπή αναφέρθηκε ότι ο κ. Γιαννίρης εργάζεται για τον υπουργό. Στις 29 Αυγούστου 2022, ο κ. Γεραπετρίτης ήταν εκ νέου καλεσμένος του κ. Πορτοσάλτε, αυτή τη φορά για το σκάνδαλο των υποκλοπών. Ούτε τότε αναφέρθηκε η σχέση του κ. Γιαννίρη με τον υπουργό Επικρατείας. 

Πώς γίνεται να είναι ένας δημοσιογράφος δεοντολογικά συνεπής, όταν καλείται να σχολιάσει θέματα της κυβέρνησης από την οποία παίρνει μισθό;

Σχετικά με τις συνεντεύξεις του κ. Γεραπετρίτη σε εκπομπές όπου ο ίδιος κάνει την παραγωγή, ο κ. Γιαννίρης απάντησε στο Reporters United: «Κάθε φορά που κάποιος δημοσιογράφος ζητά συνέντευξη, επικοινωνία, πληροφορίες ή επαφή  για το μέσο που εργάζεται, όπως θέλατε και εσεις στο παρελθόν (σ.σ.: ο κ. Γιαννίρης αναφέρεται σε συνέντευξη του κ. Γεραπετρίτη στο γαλλογερμανικό κανάλι Arte, στην παραγωγή της οποίας συμμετείχε το Reporters United), μέσω εμού ο Υπουργός παραχωρεί ή απαντά στα ερωτήματα και τα αιτήματα. Σίγουρα κάνοντας ρεπορτάζ, θα διαπιστώσετε και θα ανακαλύψετε τις συνεντεύξεις που έχει δώσει σε όλα τα μέσα από μια και δυο και τρεις ή και περισσότερες φορές».

Εκτός από δημοσιογραφική παραγωγή, ο κ. Γιαννίρης εκφωνεί στον ΣΚΑΪ δελτία ειδήσεων, όπου επίσης αναφέρεται στον προϊστάμενό του κ. Γεραπετρίτη. Ενδεικτικά: 

• Στις 27 Σεπτεμβρίου 2022, ο δημοσιογράφος μίλησε για την εισήγηση του κ. Γεραπετρίτη στο υπουργικό συμβούλιο σχετικά με το ενοποιημένο προσχέδιο κυβερνητικής πολιτικής για το 2023. 
• Στις 14 Μαρτίου 2023, ο κ. Γιαννίρης αναφέρθηκε σε λεπτομέρειες από τη συνάντηση του υπουργού Επικρατείας με εργαζόμενους του σιδηροδρόμου σχετικά με ζητήματα ασφαλείας μετά το δυστύχημα των Τεμπών.

Ούτε στις παραπάνω περιπτώσεις έγινε οποιαδήποτε αναφορά στη σχέση εξαρτημένης εργασίας Γιαννίρη – Γεραπετρίτη.

Από τα παραπάνω προκύπτει ένα ζήτημα δεοντολογίας και ανεξαρτησίας: Πώς γίνεται να είναι ένας δημοσιογράφος δεοντολογικά συνεπής, όταν καλείται να σχολιάσει θέματα της κυβέρνησης από την οποία παίρνει μισθό; Γίνεται να κάνεις αμερόληπτη δημοσιογραφία απέναντι σε αυτόν που σε πληρώνει; 

Το Reporters United έθεσε ερώτημα στην ΕΣΗΕΑ σχετικά με το ασυμβίβαστο του κ. Γιαννίρη από την παράλληλη απασχόληση του δημοσιογράφου σε ραδιοφωνικό σταθμό και σε κρατικές υπηρεσίες. Εφόσον λάβουμε την απάντηση της Ένωσης, θα την προσθέσουμε στο ρεπορτάζ μας, όπως έγινε και στην περίπτωση Μιχαλέλη.

Ποτέ δεν υπήρξα διαπιστευμένος συντάκτης σε κανένα ρεπορτάζ και δεν παραβαίνω κανέναν κανόνα δεοντολογίας, που για αυτό αρμόδιο είναι πάντα το όργανο της ΕΣΗΕΑ και κανείς άλλος

Δημήτρης Γιαννίρης στο Reporters United

Υπενθυμίζουμε πως σύμφωνα με τις αρχές δεοντολογίας της ΕΣΗΕΑ (άρθρο 5), ο δημοσιογράφος οφείλει «να μην επιδιώκει και να μη δέχεται αργομισθία ή επ’ αμοιβή θέση συναφή με την ειδικότητά του σε Γραφεία Τύπου, δημόσιες υπηρεσίες ή ιδιωτικές επιχειρήσεις, που θέτει εν αμφιβόλω την επαγγελματική αυτονομία και ανεξαρτησία του». Ακόμη, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Χάρτη Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας (άρθρο 13), ο δημοσιογράφος οφείλει αφενός να αποφεύγει οποιαδήποτε κατάσταση που ενδεχομένως θα τον οδηγήσει σε σύγκρουση συμφερόντων, αφετέρου να μην αναλαμβάνει δραστηριότητες ή εργασίες, που ενδέχεται να θέσουν σε κίνδυνο την ανεξαρτησία του. 

Σχολιάζοντας τα παραπάνω, ο κ. Γιαννίρης απάντησε: «Επαναλαμβάνω, ποτέ δεν υπήρξα διαπιστευμένος συντάκτης σε κανένα ρεπορτάζ και δεν παραβαίνω κανέναν κανόνα δεοντολογίας, που για αυτό αρμόδιο είναι πάντα το όργανο της ΕΣΗΕΑ και κανείς άλλος». 

Και ο κ. Γιαννίρης κλείνει την απάντησή του με μια έμμεση νομική απειλή: «Σας ευχαριστώ για το ενδιαφέρον σας και επιφυλάσσομαι παντός νομίμου δικαιώματός μου». 

Το Reporters United έθεσε ανάλογα ερωτήματα μέσω μέιλ και στους Άρη Πορτοσάλτε και Παύλο Τσίμα, στις εκπομπές των οποίων ο Δημήτρης Γιαννίρης κάνει την παραγωγή. Ως αυτή τη στιγμή οι δύο δημοσιογράφοι δεν έχουν απαντήσει. 

Αντί επιλόγου, μια επισήμανση για την έρευνά μας που αφορά τα δημοσιογραφικά ασυμβίβαστα: Θέλουμε να διευκρινίσουμε ότι μεγαλύτερη σημασία από τα πρόσωπα του εκάστοτε ρεπορτάζ έχει το ζήτημα της δημοσιογραφίας αρχών και του δημοσίου συμφέροντος. Αυτά μας υποχρεώνουν να κάνουμε αποκαλύψεις για μεμονωμένους ανθρώπους, με τους οποίους δεν έχουμε κανένα προσωπικό ζήτημα. Το μείζον πρόβλημα είναι βέβαια οι μηχανισμοί, οι οποίοι ωστόσο συγκροτούνται από τέτοια μικρά παραδείγματα που συσσωρεύονται. Από τη σταδιακή συμφιλίωση και την ανοχή απέναντι στο φαινόμενο, από την ομερτά που επικρατεί εδώ και δεκαετίες. Πιστεύουμε ότι αυτό πρέπει ν’ αλλάξει. Γι’ αυτό γράφουμε.