Ο πέλεκυς έπεσε. Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, ανεξάρτητο όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αρμόδιο να ερευνά, να διώκει και να παραπέμπει ενώπιον της δικαιοσύνης εγκλήματα σε βάρος των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ, καλεί σε απολογία 34 στελέχη της ΕΡΓΟΣΕ για την κακοδιαχείριση της αμαρτωλής σύμβασης 717 – μιας σύμβασης που αν είχε υλοποιηθεί, δεν θα είχε συμβεί το έγκλημα των Τεμπών. Πολλά από τα αδικήματα είναι κακουργηματικού χαρακτήρα. Αυτό αναφέρουν καλά πληροφορημένες πηγές από το εσωτερικό της ίδιας της ΕΡΓΟΣΕ, εταιρείας που διαχειρίζεται με ολέθρια αποτελέσματα την υλοποίηση των σιδηροδρομικών έργων στη χώρα.
Στήριξε την ανεξάρτητη δημοσιογραφία του Reporters United εδώ!
Ο αριθμός των ατόμων που καλούνται σε απολογία είναι συγκλονιστικός. Βοηθοί, επιβλέποντες, διευθύνουσες, διευθύνοντες, μέλη διοικητικών συμβουλίων, όλοι όσοι ενεπλάκησαν στη διαχείριση της σύμβασης έχουν λάβει φακέλους με τις κατηγορίες που τους βαρύνουν και έχουν προθεσμία ως τα τέλη Αυγούστου για να ετοιμάσουν τις απολογίες τους. Στο εσωτερικό της εταιρείας το κλίμα είναι εξαιρετικά βαρύ, καθώς η κλήση σε απολογία είναι το βήμα που προηγείται της άσκησης διώξεων. Το βασικό ερώτημα που καλούνται να απαντήσουν οι 34 είναι γιατί ανέχθηκαν τις συνεχείς παραβιάσεις των όρων της σύμβασης από την κοινοπραξία των εταιρειών ΤΟΜΗ (θυγατρική της ΑΚΤΩΡ) και ALSTOM.
Το γεγονός ότι οι κλήσεις σε απολογία αφορούν 34 στελέχη – και αυτό για μία μόνο σύμβαση, υπάρχουν και άλλες προβληματικές – αποκαλύπτει συστημικό πρόβλημα στους κόλπους της ΕΡΓΟΣΕ.
Η Σύμβαση 717 είναι το γεφύρι της Άρτας του ελληνικού σιδηροδρομικού δικτύου, μια σύμβαση που υπεγράφη το 2014 και είχε ορίζοντα υλοποίησης το 2016, αλλά ακόμη και σήμερα συνεχίζει να μην έχει παραδοθεί σε μεγάλα τμήματα. Η υπόσχεση του πρώην υπουργού Μεταφορών Γιώργου Γεραπετρίτη ότι το τμήμα Λάρισα – Πλατύ, δηλαδή το κομμάτι στο οποίο συνέβη η μετωπική σύγκρουση τρένων της 28ης Φεβρουαρίου, θα ολοκληρωθεί ως τις 30 Ιουνίου δεν εκπληρώθηκε. Ένα άλλο, μικρό κομμάτι, το τμήμα Αχαρνές-Οινόη, παραδόθηκε αλλά και πάλι, το σύστημα προστασίας συρμών ETCS δεν έχει τεθεί σε χρήση.
Το γεγονός ότι οι κλήσεις σε απολογία αφορούν 34 στελέχη – και αυτό για μία μόνο σύμβαση, υπάρχουν και άλλες προβληματικές – αποκαλύπτει συστημικό πρόβλημα στους κόλπους της ΕΡΓΟΣΕ. Όταν η εταιρεία αποσπάστηκε από τον ΟΣΕ ώστε να διαχειρίζεται τα σιδηροδρομικά έργα, παλιά στελέχη που εργάζονταν στην υλοποίηση σιδηροδρομικών έργων εξέφραζαν φόβους ότι η ΕΡΓΟΣΕ θα γίνει έρμαιο των εργολάβων, που ανέκαθεν ήθελαν να κόψουν και να ράψουν τα σιδηροδρομικά έργα με βάση τις δικές τους ανάγκες.
Οι εξελίξεις δείχνουν να τους επιβεβαιώνουν. Ένα από τα χαρακτηριστικά στη λειτουργία αυτής της εταιρείας είναι η προαγωγή στελεχών άσχετων με τα εξειδικευμένα αντικείμενα της σηματοδότησης, τηλεδιοίκησης και ETCS στις υπηρεσίες που διηύθυναν την υλοποίηση των σχετικών συμβάσεων. Τοπογράφοι, πολιτικοί μηχανικοί, ακόμη και γεωλόγοι βρέθηκαν επικεφαλής υπηρεσιών οι οποίες όφειλαν να ελέγχουν εξειδικευμένα έργα ηλεκτρολόγων μηχανικών.
Αυτούσια η έκθεση των πραγματογνωμόνων
Είναι ενδιαφέρον ότι το μαχαίρι μπαίνει στο κόκκαλο από το εξωτερικό, από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία που ερευνά τη διασπάθιση ευρωπαϊκών κονδυλίων. Το 2021, η έκθεση της Επιτροπής Διαφάνειας που υποδείκνυε πειθαρχικές ευθύνες στη διαχείριση της σύμβασης 717 διαβιβάστηκε στον τότε υπουργό Μεταφορών Κώστα Καραμανλή, αλλά αγνοήθηκε.
Μετά το δυστύχημα συντάχθηκε το πόρισμα της επιτροπής εμπειρογνωμόνων που είχε διόρισε ο υπουργός Μεταφορών Γιώργος Γεραπετρίτης και η έκθεση των δύο πραγματογνωμόνων, τους οποίους διόρισε η ελληνική αστυνομία. Όταν διέρευσαν στον τύπο οι λεπτομέρειες της έκθεσης των πραγματογνωμόνων, τον Ιούνιο, αυτή χαρακτηρίστηκε ως αποκαλυπτική και «κόλαφος». Το Reporters United εξασφάλισε και δημοσιεύει αυτούσια την έκθεση, έκτασης 252 σελίδων, στην οποία περιγράφεται ότι δεν δούλευαν τα συστήματα ασφαλείας, δεν λειτουργούσε η σηματοδότηση, δεν λειτουργούσε το σύστημα προστασίας συρμών ETCS, ούτε το σύστημα επικοινωνιών GSM-R.
Η έκθεση των πραγματογνωμόνων είναι διαφωτιστική ως προς τις λεπτομέρειες των δυσλειτουργιών αλλά κινείται στο επίπεδο των διαπιστώσεων χωρίς να θίγει την αιτία που τα συστήματα ασφαλείας δεν δούλευαν. Σημαντικές πτυχές της υπόθεσης, όπως το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση επέβαλε πρόστιμο 2,4 εκατομμυρίων ευρώ στην ΕΡΓΟΣΕ για αντικανονική υλοποίηση του έργου σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης (αυτό ήταν το αντικείμενο της σύμβασης 717) δεν αναφέρονται. (Μια κριτική της έκθεσης των πραγματογνωμόνων μπορείτε να διαβάσετε εδώ.)
Σε προηγούμενο ρεπορτάζ μας είχαμε περιγράψει πώς η εταιρεία ΤΟΜΗ, θυγατρική της ΑΚΤΟΡ προσπάθησε να υλοποιήσει μόνη της το έργο, χωρίς τη συμμετοχή της γαλλικής ALSTOM, η οποία κατείχε την τεχνογνωσία και ήταν υποχρεωμένη από τη σύμβαση να συμμετάσχει – όλα αυτά με την ανοχή της ΕΡΓΟΣΕ.
Σε ένα πρώτο επίπεδο, η απόδοση ευθυνών είναι χρέος στη μνήμη των 57 ανθρώπων που έχασαν άδικα τη ζωή τους στα Τέμπη στις 28 Φεβρουαρίου. Υπάρχει όμως και ένα δεύτερο επίπεδο, που αφορά συνολικά τη θλιβερή κατάσταση των σιδηροδρομικών έργων στην Ελλάδα, το συνεχές ράβε-ξήλωνε που δεν ωφελεί κανέναν άλλον παρά μόνο τους εμπλεκόμενους εργολάβους και τους ανταγωνιστές του απαξιωμένου σιδηροδρόμου -παραχωρησιούχους αυτοκινητοδρόμων, ΚΤΕΛ, αεροπορικές εταιρείες. Αν αποδοθούν ευθύνες στην υπόθεση της σύμβασης 717, για πρώτη φορά αυτές οι πρακτικές δεν θα μείνουν ατιμώρητες.
