Ανάλυση δεδομένων: Σωτήρης Σιδέρης
Τον Μάιο του 2023, η ελληνική κυβέρνηση φέρεται να ζήτησε -σε διαβουλεύσεις με την Κομισιόν και άλλες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις- να εξαιρεθεί η -ρωσικών συμφερόντων- Κοινοπραξία του Αγωγού της Κασπίας (Caspian Pipeline Consortium ή CPC) από τις κυρώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά της Μόσχας, με φόντο την παράνομη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Στήριξε την ανεξάρτητη δημοσιογραφία του Reporters United εδώ!
Αυτό προκύπτει από το περιεχόμενο εμπιστευτικού εσωτερικού εγγράφου το οποίο αναφέρεται σε θέσεις που εξέφρασαν τα κράτη μέλη σε μία εκ των συναντήσεών τους για την υιοθέτηση του 11ου πακέτου κυρώσεων σε βάρος του Κρεμλίνου, στις 10 Μαΐου 2023. Το έγγραφο αποτελεί ουσιαστικά εσωτερικό memo της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που κυκλοφόρησε εσωτερικά από συνεργάτη της προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλας φον ντερ Λάιεν και το οποίο παρουσιάζει συνοπτικά τις θέσεις που εξέφρασαν πίσω από τις κλειστές πόρτες των διαπραγματεύσεων οι εκπρόσωποι των κρατών μελών αναφορικά με το 11ο πακέτο κυρώσεων.
Με επιστολή του προς το Reporters United, ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στην ΕΕ κ. Ιωάννης Βράιλας, έπειτα από παραίνεση του πρωθυπουργού κ. Κυριάκου Μητσοτάκη («Ο Πρωθυπουργός με παρακάλεσε να σας απαντήσω στα ερωτήματα που του θέσατε σχετικά με την 11η δέσμη κυρώσεων σε βάρος της Ρωσίας»), απάντησε στα ερωτήματά μας, αρνούμενος ότι η ελληνική κυβέρνηση ζήτησε εξαίρεση του αγωγού CPC από τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας.
Η κοινή απόφαση των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων για εξαίρεση του CPC (23 Ιουνίου 2023) εκ των πραγμάτων ευνόησε ισχυρούς Έλληνες εφοπλιστές, καθώς τους επέτρεψε να συνεχίσουν ανενόχλητοι τη μεταφορά (ρωσικού – υπό τον όρο η τιμή του να μην ξεπερνάει το λεγόμενο price cap – και καζάκικου χωρίς όρους) πετρελαίου μέσω του ρωσικού λιμανιού του Νοβοροσίσκ στη Μαύρη Θάλασσα. Μεταξύ αυτών των πλοιοκτητών βρίσκεται ο Διαμαντής Διαμαντίδης, ο Γιώργος Οικονόμου και ο ιδιοκτήτης του ποδοσφαιρικού Παναθηναϊκού και του τηλεοπτικού σταθμού ΣΚΑΪ Γιάννης Αλαφούζος.
Στην ανάλυση δεδομένων της έρευνάς μας παρουσιάζουμε το σύνολο των Ελλήνων εφοπλιστών που μετέφεραν ρωσικό πετρέλαιο από τον CPC μετά τη ρωσική εισβολή, κατά την περίοδο 1.3.2022 – 9.11.2024. Αν και αυτές οι μεταφορές είναι νόμιμες, εγείρουν ένα ηθικό ζήτημα, ιδίως για επιχειρηματίες όπως ο κ. Αλαφούζους, ο τηλεοπτικός σταθμός του οποίου έχει ταχθεί υπέρ της Ουκρανίας.
Ενώ ο κ. Γιάννης Αλαφούζος καταδικάζει τις αγριότητες της Ρωσίας στην Ουκρανία, τάνκερ συμφερόντων του μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο που φτάνει στο λιμάνι του Νοβοροσίσκ μέσω του -ρωσικών συμφερόντων- αγωγού CPC.
Κι αυτό γιατί, όπως θα δούμε αναλυτικά, η λειτουργία του CPC και το εμπόριο ρωσικών καυσίμων εξασφαλίζει κέρδη δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ στη Ρωσία, η οποία με αυτόν τον τρόπο μπορεί να χρηματοδοτεί τις πολεμικές επιχειρήσεις της κατά της Ουκρανίας.
Όπως μάλιστα είχαμε επισημάνει και σε παλιότερο δημοσίευμά μας, ο ίδιος ο κ. Αλαφούζος στην ετήσια έκθεση της εταιρείας του Okeanis Eco Tankers ανέφερε τον Απρίλιο του 2022: «Είμαστε βαθιά σοκαρισμένοι από τις αγριότητες που διαπράττονται εναντίον του αθώου Ουκρανικού λαού και καταδικάζουμε την εισβολή του Ρωσικού κράτους».
Φατρίες της Κασπίας
Οι παραπάνω αποκαλύψεις γίνονται στο πλαίσιο των Φατριών της Κασπίας (Caspian Cabals), μιας νέας έρευνας υπό τον συντονισμό του International Consortium of Investigative Journalists (Διεθνής Σύμπραξη Ερευνητών Δημοσιογράφων – ICIJ) -γνωστού από τις αποκαλύψεις, μεταξύ άλλων, των Panama Papers και των Pandora Papers- και με τη συμμετοχή 26 διεθνών μέσων ενημέρωσης. Το Reporters United είναι το μοναδικό μέσο στην Ελλάδα που συμμετέχει στην έρευνα του ICIJ.
Οι Φατρίες της Κασπίας προσεγγίζουν συνολικότερα τις επιχειρηματικές συναλλαγές δυτικών εταιρειών με πετρελαϊκές του ρωσικού κράτους (Transneft και Rosneft) και ρίχνουν φως σε ισχυρισμούς για φαινόμενα διαφθοράς και γεωπολιτικές απειλές κατά τη λειτουργία του αγωγού CPC.
Πέντε whistleblowers υποστήριξαν σε συνεντεύξεις τους με το ICIJ ότι συναλλαγές δυτικών πετρελαϊκών με τη Ρωσία και το Καζακστάν (χώρες που διατρέχει ο CPC) περιελάμβαναν αθέμιτες πληρωμές κατά παράβαση του αμερικανικού Νόμου περί Αλλοδαπών Πράξεων Διαφθοράς (FCPA), ο οποίος απαγορεύει δωροδοκίες σε ξένους αξιωματούχους.
Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, θυγατρικές των αμερικανικών πετρελαϊκών Chevron, ExxonMobil και Shell, καθώς και της ιταλικής Eni, επιχείρησαν να αποσπάσουν την εύνοια συμμάχων του προέδρου Πούτιν και της πολιτικής ελίτ του Καζακστάν, προσφέροντάς τους υπερκοστολογημένες συμβάσεις αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ.
Το ICIJ κατέγραψε 10 περιπτώσεις κατά τις οποίες ρωσικές κατασκευαστικές υπέγραψαν συμβόλαια επέκτασης του CPC και έλαβαν προκαταβολές ή δάνεια, αλλά φέρονται να μην πραγματοποίησαν ουσιαστικές εργασίες ή να παρέδωσαν τα σχετικά έργα με καθυστέρηση. Μία μάλιστα από αυτές τις υποθέσεις, η οποία κατέληξε ως φορολογική διαμάχη στα ρωσικά δικαστήρια το 2015, αποκάλυψε ότι 48 εκατ. δολάρια δόθηκαν ως προκαταβολή για εργασίες κατασκευής γραμμών ηλεκτρικής ενέργειας σε αντλιοστάσιο στη νότια Ρωσία, οι οποίες ωστόσο δεν έγιναν ποτέ.
Ακόμη, σύμφωνα με έναν Ρώσο δικαστή, 35,6 εκατ. δολάρια που προορίζονταν για την οικοδόμηση λυόμενων σπιτιών για τους εργαζόμενους σε κατασκευαστικές εργασίες κατέληξαν σε εταιρεία χρηματοοικονομικών υπηρεσιών που είχε συσταθεί από πρώην συνάδελφο του Αντρέι Μπολότοφ, γαμπρού του Νικολάι Τοκάρεφ, τον οποίο ο Βλάντιμιρ Πούτιν είχε τοποθετήσει ως πρόεδρο της Transneft, της κρατικής πετρελαϊκής που ελέγχει το 24% του CPC. (Διαβάστε αναλυτικά την έρευνα στο εκτενές δημοσίευμα του ICIJ.)
Ο αγωγός CPC -με μεγαλομέτοχο το Κρεμλίνο- εξαιρείται από τις κυρώσεις
Ας επιστρέψουμε όμως στα τεκμήρια του ελληνικού ρεπορτάζ. Τον Μάιο του 2023, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις πραγματοποίησαν συζητήσεις για την υιοθέτηση του 11ου πακέτου κυρώσεων σε βάρος επιχειρηματιών και εταιρειών που συνδέονται με τη Ρωσία.
Παρά τις επαναλαμβανόμενες καταδίκες της ρωσικής εισβολής εκ μέρους του Μαξίμου, έχουμε στη διάθεσή μας το περιεχόμενο εμπιστευτικού εγγράφου το οποίο περιέχει τις θέσεις των κρατών μελών κατά την πρώτη ανάγνωση του 11ου πακέτου κυρώσεων. Σε αυτό η ελληνική κυβέρνηση, από κοινού με την ιταλική, ζήτησε περαιτέρω συζήτηση σχετικά με την ανάγκη εξαίρεσης (στα αγγλικά: “EL, IT asked about the need for an exception for the Caspian pipeline.”) από τις κυρώσεις του αγωγού Caspian Pipeline Consortium (CPC), ο οποίος μεταφέρει πετρέλαιο από Καζακστάν, βορειοανατολικά της Κασπίας Θάλασσας, στο ρωσικό λιμάνι του Νοβοροσίσκ.
Να σημειώσουμε εν προκειμένω ότι η ιταλική κυβέρνηση έχει άμεσα συμφέροντα από τη λειτουργία του CPC. Κι αυτό γιατί η ιταλική πετρελαϊκή Eni, η οποία έχει μερίδιο στο μετοχικό κεφάλαιο του CPC, ελέγχεται από το ιταλικό υπουργείο Οικονομικών.
Αυτή είναι μια ουσιώδης διαφορά μεταξύ των δύο κυβερνήσεων: Αν η ιταλική με το αίτημά της έσπευσε να υπερασπιστεί τα συμφέροντα μιας κρατικής εταιρείας, η ελληνική με το δικό της αίτημα ποιανών το συμφέρον υπερασπίστηκε;
Ο αγωγός CPC, ο οποίος μεταφέρει τόσο καζάκικο όσο και ρωσικό πετρέλαιο, ανήκει κατά 31% απευθείας στο ρωσικό κράτος (μετά την εξαγορά του 7% από το Ομάν το 2008). Με αυτό το ποσοστό, το Κρεμλίνο αποτελεί τον μεγαλύτερο μέτοχο της συγκεκριμένης υποδομής μεταφοράς πετρελαίου, κατά πολύ ισχυρότερο και από την κρατική εταιρεία πετρελαίου και αερίου του Καζακστάν (JSC NC “KazMunayGas”), η οποία ελέγχει το 19%. Με το 31%, η Ρωσία μπορεί να μπλοκάρει αποφάσεις στο διοικητικό συμβούλιο του CPC.
Η μετοχική σύνθεση του CPC σημαίνει ότι η μη ένταξή του σε κυρώσεις προσφέρει στη Μόσχα δύο σημαντικά είδη εσόδων. Πρώτον, κέρδη από τη μεταφορά και την εμπορία ρωσικού πετρελαίου. Δεύτερον, κέρδη από την εταιρική συμμετοχή της στον CPC.
Απευθύναμε ερωτήματα προς όλες τις ελληνικές ναυτιλιακές που εντοπίστηκαν στα δεδομένα της έρευνάς μας. Καμία δεν ανταποκρίθηκε στο αίτημά μας. Η THENAMARIS, η μόνη που επανήλθε στην επικοινωνία μας, επικαλέστηκε εμπορικό απόρρητο.
Πράγματι, σύμφωνα με τα ευρήματά της έρευνάς μας σε συνεργασία με το ICIJ, ο CPC έχει πληρώσει στο ρωσικό κράτος τουλάχιστον 1,4 δισ. δολάρια σε εταιρικά μερίσματα, ενώ τουλάχιστον 816 εκατ. δολάρια έχουν δοθεί στο ρωσικό κράτος από την ημέρα που ξεκίνησε ο πόλεμος στην Ουκρανία.
Ακόμη, και μόνο για το 2022, ο CPC έχει αποδώσει περί τα 321 εκατ. δολάρια σε φόρους προς το ρωσικό κράτος, συμπεριλαμβανομένων 96 εκατ. δολαρίων στην κεντρική κυβέρνηση της Μόσχας – ένα ποσό που ισοδυναμεί με 70 καινούργια ρωσικά άρματα μάχης.
Η θέση της ελληνικής κυβέρνησης διατυπώθηκε κατά τις διαβουλεύσεις που πραγματοποιήθηκαν μεταξύ των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων σε επίπεδο Coreper, στις 10 Μαΐου 2023.
Η Coreper αποτελεί την Επιτροπή των Μονίμων Αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών της ΕΕ και έχει ως προπαρασκευαστικό όργανο την ευθύνη (άρθρο 240 παρ. 1 ΣΛΕΕ) για την προετοιμασία των εργασιών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ενός από τους τρεις σημαντικότερους θεσμούς της ΕΕ, μαζί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Τα περισσότερα θέματα που εγγράφονται στην ημερήσια διάταξη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, το οποίο αποτελείται από εκπροσώπους των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, εξετάζονται κατά κανόνα προηγουμένως από την Coreper. (Διαβάστε περισσότερα για την αδιαφανή διαδικασία λήψης αποφάσεων από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στην έρευνα του Investigate Europe και του Reporters United «Τα Μυστικά του Συμβουλίου»: 1, 2, 3, 4.)
Καθώς η Coreper απαρτίζεται από τους μόνιμους αντιπροσώπους των κρατών μελών, αυτοί εκφράζουν τις θέσεις των κυβερνήσεων που εκπροσωπούν. Ως εκ τούτου, ό,τι είπε η Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Ελλάδας στις διαβουλεύσεις για το 11ο πακέτο κυρώσεων, το είπε ουσιαστικά η κυβέρνηση Μητσοτάκη.
Το Μαξίμου δεν θέλει δυσφήμιση των Ελλήνων εφοπλιστών
Μελετώντας τις θέσεις που έλαβαν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις κατά τη διαβούλευση, προκύπτει ότι η Ελλάδα εξέφρασε -μαζί με την Κύπρο και την Ουγγαρία- την έντονη αντίδρασή της κατά της λεγόμενης μαύρης λίστας της Ουκρανίας, στην οποία το Κίεβο περιλαμβάνει εταιρείες που κρίνει ως «διεθνείς σπόνσορες του πολέμου» λόγω των συναλλαγών τους με τη Ρωσία. Ελλάδα, Κύπρος και Ουγγαρία απαίτησαν να σταματήσει η συγκεκριμένη πρακτική της Ουκρανίας, με το σκεπτικό ότι ντροπιάζει εταιρείες των χωρών τους (ναυτιλιακές για την περίπτωση της Ελλάδας), παρότι δεν κάνουν παράνομες -αλλά νόμιμες- συναλλαγές με τη Ρωσία.
Πράγματι, στις 22 Ιουνίου 2023, μία ημέρα πριν την υιοθέτηση του 11ου πακέτου κυρώσεων, η Ουκρανία αφαίρεσε από τη σχετική λίστα τις ναυτιλιακές εταιρείες πέντε μεγάλων Ελλήνων εφοπλιστών: τη Minerva Marine του Θανάση Μαρτίνου, την TMS Tankers του Γιώργου Οικονόμου, τη Thenamaris του Νικόλαου Μαρτίνου, την Delta Tankers του Διαμαντή Διαμαντίδη και την Dynacom Tankers του Γιώργου Προκοπίου.
Κυβέρνηση Μητσοτάκη: Η Ελλάδα δεν ζήτησε εξαίρεση του CPC
Απευθύναμε ερωτήματα προς τον κυβερνητικό εκπρόσωπο κ. Παύλο Μαρινάκη και τον Μόνιμο Αντιπρόσωπο της Ελλάδας στην ΕΕ κ. Ιωάννη Βράιλα. Τα ερωτήματά μας αφορούσαν τη στάση της κυβέρνησης απέναντι στην εξαίρεση του CPC από τις κυρώσεις και την ένταξη ελληνικών ναυτιλιακών στη μαύρη λίστα της Ουκρανίας για τους «σπόνσορες του πολέμου».
Ακόμη, ρωτήσαμε αν υπήρξε επίσημο ή ανεπίσημο αίτημα προς το Μαξίμου εκ μέρους Ελλήνων εφοπλιστών ή ενώσεών τους για την εξαίρεση του CPC από τις κυρώσεις.
Η ελληνική κυβέρνηση και ο κ. Βράιλας ανταποκρίθηκαν στο αίτημά μας. Ο κ. Βράιλας μάς απέστειλε επιστολή, στην οποία αρνήθηκε ότι η Ελλάδα ζήτησε εξαίρεση του CPC από τις κυρώσεις, χωρίς ωστόσο να προκύπτει ότι η ελληνική κυβέρνηση αντιτάχθηκε στην εξαίρεση του αγωγού από τις κυρώσεις.
«Ο Πρωθυπουργός με παρακάλεσε να σας απαντήσω στα ερωτήματα που του θέσατε σχετικά με την 11η δέσμη κυρώσεων σε βάρος της Ρωσίας, η οποία υιοθετήθηκε επίσημα από το Συμβούλιο στις 23 Ιουνίου 2023», αναφέρει στην απάντησή του ο κ. Βράιλας, προσθέτοντας: «Η σχετική πρόταση της Ευρ. Επιτροπής (δηλαδή, τα σχέδια Απόφασης και Κανονισμού του Συμβουλίου), η οποία κοινοποιήθηκε στα Κράτη-μέλη στις 8 Μαΐου 2023, δεν περιλάμβανε επιβολή κυρώσεων κατά του Caspian Pipeline Consortium (CPC). Αντίθετα, προέβλεπε τη ρητή εξαίρεση του CPC από το πεδίο εφαρμογής των κυρώσεων, ώστε να διασφαλισθεί η ομαλή λειτουργία των στρατηγικής σημασίας υποδομών/αγωγών του. Εξ όσων είχαμε πληροφορηθεί, το αίτημα για την πρόβλεψη αυτή είχε υποβληθεί από ένα Κράτος-μέλος, το οποίο φοβόταν ότι η τυχόν υποβολή των συναφών κυρώσεων θα απέβαινε σε βάρος της ροής και του καζάκικου πετρελαίου, πέραν του ρωσικού. Ως εκ τούτου, σας διαβεβαιώνω ότι η Ελλάδα ποτέ δεν ζήτησε την εξαίρεση του CPC, είτε πριν την υποβολή της πρότασης της Επιτροπής, είτε κατά τις διαβουλεύσεις που ακολούθησαν».
Από την άλλη πλευρά, ο κ. Βράιλας επιβεβαίωσε ότι η κυβέρνηση ζήτησε να εξαιρεθούν οι Έλληνες εφοπλιστές από τη μαύρη λίστα της Ουκρανίας. «Στο πλαίσιο των διαβουλεύσεων για την ενδέκατη δέσμη, πράγματι εγείραμε, μαζί με άλλα θιγόμενα Κράτη-μέλη, το ζήτημα της αυθαίρετης καταχώρισης, από τη δήθεν “ανεξάρτητη” Αρχή καταπολέμησης της διαφθοράς στην Ουκρανία, ευρωπαϊκών εταιρειών (στην περίπτωσή μας ναυτιλιακών) στον κατάλογο “International Sponsors of War”.
»Είχαμε επανειλημμένα επισημάνει στους Ουκρανούς ότι η μεταφορά ρωσικού πετρελαίου και παραγώγων αυτού ήταν καθ’ όλα νόμιμη στο πλαίσιο των περιοριστικών μέτρων της ΕΕ κατά της Ρωσίας, βάσει του μηχανισμού επιβολής οροφής τιμών (oil price cap mechanism)», σημείωσε σχετικά ο κ. Βράιλας, προσθέτοντας: «Τελικά, σε συνέχεια των παραστάσεων προς το Κίεβο, τόσο διμερώς όσο και από πλευράς των Ευρωπαϊκών Θεσμών, κατέστη δυνατή η εξεύρεση μεταβατικής, τότε, λύσης (μέσω της “προσωρινής αναστολής των καταχωρίσεων” και της διεξαγωγής εν προκειμένω διαλόγου μεταξύ Ελλάδας και Ουκρανίας για την οριστική επίλυση του ζητήματος, η οποία επιτεύχθηκε μερικούς μήνες αργότερα)».
Για το ρεπορτάζ αποστείλαμε ερωτήσεις προς την κ. Μελίνα Τραυλού, εφοπλίστρια και πρόεδρο της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών (ΕΕΕ), του φορέα που προωθεί τα συμφέροντα των ελληνικών ναυτιλιακών.
Η ισχύς της ΕΕΕ προκύπτει και από τη δήλωση του εφοπλιστή κ. Πάνου Λασκαρίδη, ο οποίος το 2021 είχε πει στο ντοκιμαντέρ «Μαύρα Φουγάρα» (Black Trail) (παραγωγή EIC, Expresso, SIC, TheBlackSea και Reporters United): «Η ελληνική κυβέρνηση κάνει ό,τι της λέει η Ένωση Εφοπλιστών. Και στο 99% των περιπτώσεων αυτό είναι ένα καλό πράγμα». Για να προσθέσει λίγο αργότερα: «Οι άνθρωποι της ναυτιλίας έχουν χεσμένο τον πρωθυπουργό» – δήλωση που οδήγησε τον κ. Λασκαρίδη στην παραίτησή του από το διοικητικό συμβούλιο της ΕΕΕ.
Ρωτήσαμε την κ. Τραυλού ποια είναι η θέση της ΕΕΕ για την εξαίρεση του CPC από τις κυρώσεις, καθώς αν υπήρξε επίσημο ή ανεπίσημο αίτημα εκ μέρους της ΕΕΕ προς την ελληνική κυβέρνηση αναφορικά με τη συγκεκριμένη εξαίρεση. Εκτός από τη θεσμική τους διάσταση, τα ερωτήματα έχουν ακόμα μία σημαντική διάσταση, με φόντο τις συνδέσεις της κ. Τραυλού με το περιβάλλον της οικογένειας και της κυβέρνησης Μητσοτάκη.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία του Γενικού Εμπορικού Μητρώου (ΓΕΜΗ), η κ. Τραυλού έχει διατελέσει μέλος του διοικητικού συμβουλίου της εταιρείας Zeus & Dione την περίοδο κατά την οποία πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος της εταιρείας ήταν η κ. Μαρέβα Γκραμπόφσκι – Μητσοτάκη. Οι δύο τους συνυπήρξαν επίσης στο πρώτο διοικητικό συμβούλιο της Endeavor Greece, του οργανισμού που ίδρυσε η κ. Γκραμπόφσκι το 2012.
Η κ. Τραυλού ήταν παρούσα και στην ορκωμοσία του κ. Μητσοτάκη ως πρωθυπουργού τον Ιούλιο του 2019, «καθισμένη δίπλα στις τρεις αδελφές του πρωθυπουργού, την Ντόρα Μπακογιάννη, την Κατερίνα Μητσοτάκη και την Αλεξάνδρα Μητσοτάκη, καθώς και τη μητέρα της κας Γκραμπόφσκι». Σύμφωνα με τη Lifo και τα Παραπολιτικά, η κ. Τραυλού ήταν από τους ελάχιστους καλεσμένους του πρωθυπουργικού ζεύγους χωρίς να είναι μέλος της οικογένειας τους.
Λίγους μήνες αργότερα (30.12.2019) η κ. Μαρία Τραυλού, μητέρα της κ. Μελίνας Τραυλού, διορίστηκε μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, η πλειοψηφία του οποίου διορίζεται από το υπουργείο Πολιτισμού και το υπουργείο Οικονομικών, με τρία μέλη του να προτείνονται από το Σύλλογο Οι Φίλοι της Μουσικής.
Η κ. Τραυλού δεν ανταποκρίθηκε στο αίτημά μας. Ούτε και η κ. Μαρέβα Γκραμπόφσκι – Μητσοτάκη σε αντίστοιχο ερώτημά μας.
Οι Έλληνες εφοπλιστές με τα ρωσικά καύσιμα από τον αγωγό CPC
Σε αυτή την ενότητα παρουσιάζουμε το σύνολο των Ελλήνων εφοπλιστών, των οποίων τα τάνκερ έχουν μεταφέρει, μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, ρωσικό πετρέλαιο που έφτασε στο λιμάνι του Νοβοροσίσκ μέσω του αγωγού CPC.
Βασική πηγή συλλογής των στοιχείων μας αποτέλεσε η διεθνής βάση δεδομένων Kpler, ενώ στη συνέχεια αξιοποιήσαμε τη βάση ναυτιλιακών δεδομένων Equasis, ανοιχτές πηγές και το αρχείο του Reporters United, για να αντιστοιχίσουμε τα τάνκερ των δρομολογίων με τις ναυτιλιακές και τους πλοιοκτήτες τους.
Ακόμη, αξιοποιήσαμε τις βιβλιοθήκες Selenium και BeautifulSoup της Python για την ακριβή συλλογή δεδομένων των πλοίων, όπως επωνυμία, έτος κατασκευής, χωρητικότητα φορτίου, εταιρείες διαχείρισης, καθώς και τον αριθμό IMO τους, ο οποίος (σε αντίθεση με το όνομα) παραμένει πάντα ο ίδιος και ως εκ τούτου αποτελεί την ταυτότητα του πλοίου.
Από την ανάλυση δεδομένων προκύπτει ότι κατά το διάστημα 1.3.2022 – 9.11.2024 ξεκίνησαν από το Νοβοροσίσκ 144 δρομολόγια με ρωσικό πετρέλαιο. Η πλειονότητά τους (68, δηλαδή το 47%) έγινε από πλοία ελληνικών συμφερόντων, με τη δεύτερη και την τρίτη χώρα της λίστας (Τουρκία και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα) να ακολουθούν με μεγάλη απόσταση και να συνδέονται με μόλις 24 (16%) και 19 (13%) δρομολόγια αντίστοιχα.
Οι 68 μεταφορές καυσίμων από τάνκερ ελληνικών συμφερόντων συνδέονται με τις εξής οκτώ ναυτιλιακές εταιρείες: DELTA TANKERS LTD (συμφερόντων του εφοπλιστή Διαμαντή Διαμαντίδη), TMS TANKERS LTD (συμφερόντων Γιώργου Οικονόμου), KYKLADES MARITIME CORP (συμφερόντων Γιάννη Αλαφούζου), DYNACOM TANKERS MANAGEMENT LTD (συμφερόντων Γιώργου Προκοπίου), THENAMARIS SHIPS MANAGEMENT (συμφερόντων Νικόλα Μαρτίνου), MINERVA MARINE INC (συμφερόντων Ανδρέα Μαρτίνου), POLEMBROS SHIPPING LTD (συμφερόντων Σπύρου Πολέμη), TSAKOS COLUMBIA SHIPMGMT-PAN (συμφερόντων Νικόλα Τσάκου).
Στο πλαίσιο του ρεπορτάζ απευθύναμε ερωτήματα προς όλες τις ελληνικές ναυτιλιακές που εντοπίστηκαν στα δεδομένα. Ρωτήσαμε μεταξύ άλλων ποια είναι η θέση τους για τις επιβληθείσες κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας και για την εξαίρεση του αγωγού CPC από αυτές, καθώς και αν πιστεύουν ότι εγείρεται ηθικό ζήτημα από τη μεταφορά ρωσικών ορυκτών καυσίμων, ακόμα κι όταν αυτή δεν απαγορεύεται από τις κυρώσεις, λόγω των εσόδων που αποφέρουν στο Κρεμλίνο.
Καμία ναυτιλιακή δεν ανταποκρίθηκε στο αίτημά μας. Εξαίρεση η THENAMARIS SHIPS MANAGEMENT (συμφερόντων Νικόλα Μαρτίνου), η οποία ουσιαστικά αρνήθηκε να μας απαντήσει, λέγοντας: «Παρακαλούμε λάβετε υπόψη σας ότι σύμφωνα με την εταιρική μας πολιτική δεν σχολιάζουμε εμπορικά θέματα. Κατά την εκμετάλλευση των πλοίων, συμμορφωνόμαστε με όλες τις ισχύουσες κυρώσεις».
