Συνεργάστηκαν: Stéphane Horel, Raphaëlle Aubert, Daniel Värjö, Romane Bonnemé
Εικονογράφηση scrolly: Τζωρτζίνα Χολέβα / Spoovio
Ψηφιακός σχεδιασμός scrolly: Δάφνη Καράβολα
Οπτικοποίηση δεδομένων: Κωνσταντίνα Μαλτεπιώτη
Παραγωγή: Νικόλας Λεοντόπουλος, Θοδωρής Χονδρόγιαννος, Spoovio
Το «Forever Lobbying Project», το δημοσιογραφικό πρότζεκτ που παρουσιάζουμε σήμερα είναι τόσο ιδιαίτερο όσο και το πρόβλημα με το οποίο καταπιάνεται.
Τα χημικά PFAS (υπερφθοριωμένες ενώσεις) αξιοποιούνται σε εκατοντάδες εφαρμογές όπως μπαταρίες, κλιματιστικά και ανθεκτικά υφάσματα, αλλά η ρύπανση που αφήνουν πίσω τους δεν φεύγει ποτέ και βρίσκεται σε χιλιάδες εστίες, όπως τεκμηριώσαμε το 2023 («Αιώνια ρύπανση»: Η ανεπανόρθωτη βλάβη των PFAS και η Ελλάδα που δεν θέλει να ξέρει).
Στήριξε την ανεξάρτητη δημοσιογραφία του Reporters United εδώ!
Επί ένα χρόνο, 46 δημοσιογράφοι από 29 μέσα ενημέρωσης και 16 χώρες συνεργάστηκαν με 18 ειδικούς επιστήμονες για να ερευνήσουν το θέμα της «αιώνιας ρύπανσης». Το Reporters United συμμετείχε στη συντονιστική ομάδα του εγχειρήματος, του οποίου ηγείται η εφημερίδα Le Monde.
Τα ευρήματα
Το Forever Lobbying Project αποκαλύπτει:
- την κολοσσιαία επιχείρηση λόμπινγκ της χημικής βιομηχανίας για τη συνεχιζόμενη χρήση των ουσιών PFAS σε βάρος του περιβάλλοντος και της υγείας.
- Tο κόστος απορρύπανσης από τα PFAS σε όλη την Ευρώπη, υπολογίζοντας πως ανέρχεται (ανάλογα με το σενάριο που υιοθετείται) σε εκατοντάδες δισ. ή μερικά τρισ. ευρώ για την επόμενη εικοσαετία.
- Αν η Ελλάδα αποφασίσει να καθαρίσει τα PFAS που έχουν ήδη ρυπάνει εδάφη και νερό, απαιτούνται πάνω από 130 εκατ. ευρώ τον χρόνο. Στη χειρότερη περίπτωση το ετήσιο κόστος θα φτάσει το 1,5 δισ.
- Δέκα νέες άγνωστες εστίες ρύπανσης από PFAS στην Ελλάδα και μέσα στην Αθήνα, την ώρα που οι αρχές αλλά και κορυφαίες εταιρείες της χώρας αρνούνται να μας ενημερώσουν για τα επίπεδα PFAS που βρίσκουν στις μετρήσεις τους.
Η μέθοδος
Η βιομηχανία δεν περιμένει να φθάσει η πρόταση για την απαγόρευση των PFAS στην Κομισιόν για να ξεκινήσει να πιέζει – ούτε κι εμείς περιμέναμε.
- Μέσα από 184 Αιτήματα Πρόσβασης στην Πληροφορία (αιτήματα Freedom of Information) προς κυβερνήσεις και υπερεθνικές αρχές, απελευθερώσαμε 14.103 έγγραφα, συνολικής έκτασης 350.000 σελίδων, που περιγράφουν την εκστρατεία πίεσης των πολυεθνικών.
- Σε χώρες που αγνοούν τελείως το πρόβλημα των PFAS, όπως την Ελλάδα, αναζητήσαμε στοιχεία που να δείχνουν την έκτασή του και παραγγείλαμε σε εργαστήρια χημικές αναλύσεις.
- Απευθύναμε ερωτήματα σε 22 εταιρείες και κρατικούς φορείς, από τον ΕΦΕΤ μέχρι τη Motor Oil και τα ΕΛΠΕ για στοιχεία. Παρουσιάζουμε τα ευρήματά μας στο δεύτερο μέρος της έρευνάς μας που θα δημοσιευτεί τις επόμενες μέρες.
- Τα δεκάδες άρθρα που δημοσιεύουμε ξεκινώντας από σήμερα σε όλη την Ευρώπη και σε ΜΜΕ, όπως η Monde, o Guardian και η Süddeutsche Zeitung, συμπληρώνονται από ανοικτά δεδομένα και εκτεταμένη τεκμηρίωση, στον ιστότοπο www.foreverpollution.eu με την υποστήριξη της δημοσιογραφικής οργάνωσης Arena for Journalism in Europe.
Η ώρα του κόστους: Δισεκατομμύρια ή τρισεκατομμύρια;
Η λέξη PFAS είναι ένα ακρωνύμιο ανάμεσα σε τόσα άλλα – μέχρι να έρθει ο λογαριασμός. Τότε, όλα αλλάζουν. Δήμοι, περιφέρειες, εταιρείες ύδρευσης, κατασκευαστικές εταιρείες, υπουργεία άμυνας, αεροδρόμια, αγρότες, κτηνοτρόφοι και καταναλωτές βλέπουν τη «σοβαρότερη χημική ρύπανση όλων των εποχών» να απειλεί όχι μόνο τη δημόσια υγεία και την περιβαλλοντική ισορροπία αλλά και τους δικούς τους προϋπολογισμούς.
Τα PFAS χαρακτηρίζονται ως «αναδυόμενοι» ή «νέοι» ρύποι παρότι οι βλαβερές τους ιδιότητες είναι γνωστές πάνω από μισό αιώνα – στους κατασκευαστές τους αν και όχι στους χρήστες ή στους αποδέκτες της ρύπανσης. Στην αγωγή με την οποία η πολιτεία του Τέξας ζητά αποζημίωση από τους κατασκευαστές PFAS στις Ηνωμένες Πολιτείες περιλαμβάνονται εικόνες από καμπάνιες στις οποίες PFAS διαφημίζονταν για χρήση ακόμη και από μωρά ενώ οι εταιρείες γνώριζαν ότι προξενούσαν σοβαρά προβλήματα υγείας.
Μέχρι το 2021, οι κάτοικοι της Αμβέρσας, στο Βέλγιο, δεν είχαν ιδέα. Τώρα, όσοι ζουν σε ακτίνα 10 χιλιομέτρων από το παλιό εργοστάσιο παραγωγής της χημικής ουσίας PFOS περιμένουν τη σειρά τους για να ξεριζωθούν οι κήποι τους και να μεταφερθεί το χώμα σε ένα γιγάντιο «πλυντήριο» που λειτουργεί πυρετωδώς σε μια αποβάθρα του βελγικού λιμανιού. Ανάλογα με την απόστασή τους από το επίκεντρο, θα χάσουν από 30 ως 70 εκατοστά χώματος.
Ως τότε, τα παιδιά επιτρέπεται να παίζουν έξω μόνο αν το έδαφος είναι καλυμμένο με φυτά και μόνο αν υπάρχει υγρασία, για να μην αναπνέουν σκόνη. Κηπουρική, κατανάλωση ντόπιων λαχανικών και νερού από πηγάδια απαγορεύεται.
Οι εκσκαφές για τη νέα περιφερειακή οδό της Αμβέρσας έχουν μετατραπεί σε εφιάλτη, χώμα και νερό χρειάζονται απορρύπανση, κάθε κιλό PFOS που φιλτράρεται κοστίζει 10 εκατ. ευρώ – σε πρώτη φάση, η εταιρεία 3Μ έχει υποχρεωθεί να καταβάλει 570 εκατ. ευρώ, και έπεται συνέχεια.
Η εταιρεία ήξερε από το 2001 ότι το προϊόν της βρισκόταν σε πολύ υψηλές συγκεντρώσεις στα υπόγεια νερά, η κυβέρνηση της Φλάνδρας το έμαθε το 2004 και ακόμα αναλυτικότερα το 2017 ενώ οι άμεσα ενδιαφερόμενοι, όπως πάντα, ενημερώθηκαν τελευταίοι και μόνο χάρη σε μια δημοσιογραφική αποκάλυψη. Εξηγώντας την επίσημη συγκάλυψη, ο βελγικός τύπος έγραψε ότι η κυβέρνηση δεν ήθελε άλλες καθυστερήσεις στο έργο του περιφερειακού.
Σενάρια υψηλού κόστους και αβάσταχτα σενάρια
Δεν ζουν όλοι οι Ευρωπαίοι, φυσικά, δίπλα σε βιομηχανική μονάδα παραγωγής «αιώνιων χημικών», αλλά οι λογαριασμοί για τη διαχείριση της ρύπανσης αυτής χτυπούν παρόλα αυτά κατακέφαλα: Τους Σουηδούς κοντά στην αεροπορική βάση στο Ρόνεμπι (αιτία ρύπανσης: αφροί πυρόσβεσης με PFOS), τους Γερμανούς στην αγροτική περιοχή του Ράστατ (αιτία: απόβλητα χαρτοβιομηχανίας ως συστατικό του κομπόστ), τους Ολλανδούς στo Mπούκελο που πληρώνουν ακόμα για τα PFAS που έμειναν όταν η βιομηχανία υφασμάτων έφυγε και οι οποίοι συμπάσχουν με τους συμπατριώτες τους από την άλλη άκρη της χώρας, στο Φλίσινγκεν, που δεν μπορούν πια να ψαρέψουν επειδή τους ήρθε εισαγόμενη η ρύπανση από το βελγικό εργοστάσιο, μια ώρα μακριά.
Υπάρχουν κάποιες δραστηριότητες – κλειδιά που μπορούν να προβλέψουν αν μια περιοχή μπορεί να είναι ή όχι hotspot ρύπανσης από PFAS. To 2023, στο πλαίσιο του Forever Pollution Project, είχαμε χαρτογραφήσει 23.000 τέτοια σημεία στην Ευρώπη – ανάμεσά τους και δεκάδες σημεία στην Ελλαδα. Στη νέα έρευνα, συμπράττουμε με ειδικούς για να διερευνήσουμε τι μπορεί να περιμένουν οι κοινωνίες μας από την εξελισσόμενη αυτή κρίση.
Η Άλισον Λινγκ από το Πανεπιστήμιο Σεν Τόμας στη Μινεσότα, την πατρίδα της πολυεθνικής 3Μ, και ο Χανς Πέτερ Αρπ από το Πολυτεχνείο του Όσλο και το νορβηγικό Γεωτεχνικό Ινστιτούτο, δέχθηκαν να διαμορφώσουν μαζί μας δύο σενάρια για το πόσο μπορεί να κοστίσει η ρύπανση των PFAS στην Ευρώπη.
Το πρώτο είναι ένα σενάριο υψηλού κόστους, το δεύτερο ένα σενάριο εξωφρενικού κόστους. Χαμηλό κόστος δεν νοείται, γιατί οι επτά δεκαετίες αλόγιστης χρήσης έχουν διασπείρει PFAS παντού – οι ουσίες αυτές βρίσκονται πλέον στο αίμα του 99% του πληθυσμού, ακόμη και στο χιόνι που πέφτει στο Θιβέτ και δεν αποδομούνται με κανέναν φυσικό τρόπο, μόνο συσσωρεύονται.
Όπως έχει ήδη αρχίσει να συμβαίνει και θα συμβεί περισσότερο στο μέλλον, τα κράτη, που αρχικά δεν θέλουν να αγγίξουν το θέμα, στη συνέχεια υποχρεώνονται να καθαρίσουν ό,τι καθαρίζεται προκειμένου να διαφυλάξουν την υγεία του πληθυσμού – και παράλληλα προσπαθούν να εντοπίσουν τους υπεύθυνους της ρύπανσης και να τους υποχρεώσουν να πληρώσουν.
Το να προσπαθήσουμε να αντιμετωπίσουμε τη διάχυτη ρύπανση «θα ήταν σαν να προσπαθούμε να βγάλουμε το αλάτι από τη θάλασσα»
Χανς Πέτερ Αρπ, Πολυτεχνείο του Όσλο
«Όταν ξεκινήσαμε, το 2015, μόνο ένας από εμάς είχε πρόβλημα», είπε στο δικαστήριο ο επικεφαλής της ομάδας κατοίκων του Ρόνεμπι Χέρμαν Αφζέλιους. «Ήταν ο Στέφαν ο οποίος παρεμπιπτόντως είναι εδώ σήμερα. Εξακολουθεί να έχει προβλήματα με τον θυρεοειδή, λαμβάνει φαρμακευτική αγωγή. Ο Τόμας δυστυχώς μας άφησε το 2018, πέθανε από καρκίνο. Η Τσίλα αντιμετώπισε προβλήματα με τον θυρεοειδή το 2017, η Καταρίνα έπαθε καρκίνο το 2019, εγώ έπαθα καρκίνο την περασμένη άνοιξη. Ο Λόλο, που είναι επίσης εδώ μαζί μου, κι αυτός καρκίνο».
Το Ρόνεμπι είναι ιδιαίτερη περίπτωση γιατί το PFOS από τις ασκήσεις πυρόσβεσης σ’ένα στρατιωτικό αεροδρόμιο κατέληγε απευθείας στην πηγή υδροληψίας επί τρεις δεκαετίες και τα επίπεδα της ουσίας στο αίμα των κατοίκων είναι από τα υψηλότερα που έχουν καταγραφεί ποτέ. Το Ανώτατο Δικαστήριο της Σουηδίας καταδίκασε το 2023 την τοπική εταιρεία ύδρευσης, η οποία έχει στραφεί εναντίον του σουηδικού υπουργείου Άμυνας. Παρόμοιες δικαστικές διαμάχες βρίσκονται σε εξέλιξη σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες και στις ΗΠΑ.
Τι θα πληρώσει η Ελλάδα
Οι συντηρητικές εκτιμήσεις για το κόστος της απορρύπανσης δεν είναι οι πιο ρεαλιστικές, γιατί υποθέτουν ότι η παραγωγή και οι εισαγωγές PFAS στην Ευρώπη σταματούν αύριο και ότι θα αφαιρέσουμε από το περιβάλλον μόνο τα τέσσερα βασικά PFAS που προβλέπει σήμερα η ευρωπαϊκή νομοθεσία (PFOS, PFOA, PFNA, PFHxS). Επίσης, ότι τα ανώτατα επιτρεπτά όρια ρύπανσης δεν θα πέσουν κι άλλο, όπως πέφτουν συστηματικά τα τελευταία χρόνια υπό το φως νέας επιστημονικής γνώσης.
Με τις καλύτερες προϋποθέσεις λοιπόν, διάφοροι άτυχοι ευρωπαϊκοί δήμοι, περιφέρειες και κράτη θα πληρώνουν ή θα διεκδικούν από τους ρυπαντές περίπου πέντε δισ. ευρώ κάθε χρόνο για τα επόμενα 20 χρόνια ώστε να καθαρίσουν τις σημαντικότερες εστίες ρύπανσης.
Για την Ελλάδα το σενάριο αυτό προβλέπει δαπάνες 134 εκατ. ευρώ τον χρόνο, με τη μερίδα του λέοντος να πηγαίνει στον καθαρισμό εδαφών σε κάποιες από τις εστίες ρύπανσης που αναφέρονται στον χάρτη του Forever Pollution Project. (Ο χάρτης για την Ελλάδα θα δημοσιευτεί για πρώτη φορά στο 2ο μέρος της έρευνας τις επόμενες μέρες.)
Προκειμένου να μείνει το κόστος σε αυτά τα επίπεδα δεν πρέπει να αυξηθούν άλλο οι συγκεντρώσεις PFAS στο περιβάλλον, άρα η απαγόρευσή τους, που συζητείται από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Χημικών Προϊόντων (ECHA), πρέπει να εφαρμοστεί το ταχύτερο και με τις ελάχιστες παρεκκλίσεις.
Σήμερα η ΕΥΔΑΠ είναι από τις λίγες μεγάλες εταιρείες ύδρευσης που δεν έχουν μετρήσει ακόμη ποια είναι συγκέντρωση του χημικού ΤFA στο νερό.
Η ένωση εταιρειών ύδρευσης της Ευρώπης, η Eureau, τάσσεται ενεργά υπέρ της απαγόρευσης των PFAS. Στο μεγάλο μπρα-ντε-φερ που βρίσκεται σε εξέλιξη στις Βρυξέλλες, οι πολυεθνικές της χημικής βιομηχανίας από τη μια μεριά παλεύουν με τις πολυεθνικές του νερού (και με τις απλές εταιρείες ύδρευσης) από την άλλη. «Θεωρούμε τον έλεγχο των εκπομπών PFAS στην πηγή απόλυτη προτεραιότητα», μας λέει ο γενικός γραμματέας της EurEau Όλιβερ Λέμπελ.
Ρίγη τρόμου στις εταιρείες ύδρευσης
Γύρω στο 2000, όταν οι επιπτώσεις της πρώτης γενιάς PFAS (τότε ήταν γνωστα ως C8) στην υγεία και το περιβάλλον δεν μπορούσαν πια να κρυφτούν, η βιομηχανία πήρε μια μοιραία απόφαση. Τα απέσυρε και τα αντικατέστησε με μικρότερα μόρια που είναι το ίδιο ανθεκτικά και ακόμη πιο κινητικά από τους προκατόχους τους. Το μικρότερο όλων και αυτό που προξενεί τη μεγαλύτερη αβεβαιότητα για το μέλλον είναι το τριφθοροοξικό οξύ (ΤFA) που αποτελεί συστατικό πολλών φυτοφαρμάκων.
Η αναφορά στο TFA είναι αρκετή για να προξενήσει ρίγη τρόμου στα στελέχη των εταιρειών ύδρευσης. Σε περίπτωση που το TFA κριθεί πιο επικίνδυνο απ’ ότι θεωρείται σήμερα, ο κλάδος του νερού θα πρέπει να αλλάξει άρδην.
Η πολυδάπανη σε ρεύμα και νερό τεχνολογία της αντίστροφης όσμωσης είναι η μόνη μέχρι στιγμής που μπορεί να αφαιρέσει τα PFAS πολύ μικρής αλυσίδας αλλά το τίμημα είναι τεράστιο, όχι μόνο οικονομικά: αντίστροφη όσμωση σημαίνει ότι δεν υπάρχει πια φυσικό νερό, μόνο ένα επεξεργασμένο υποκατάστατο. Ο Αρπ δεν είναι πολύ αισιόδοξος. «Βλέπουμε αλματώδη αύξηση των συγκεντρώσεων TFA όπου κι αν κοιτάξουμε», λέει.
Στο εξωφρενικά ακριβό σενάριο, η Ευρώπη φτάνει να πληρώνει 100 δισ. ευρώ τον χρόνο για να απομακρύνει κάποια από τα PFAS που διαρκώς επαναφέρει στο περιβάλλον, εφόσον η απαγόρευση είτε δεν έχει εφαρμοστεί είτε είναι αναποτελεσματική. (Άθροισμα: δύο τρισ. ευρώ σε 20 χρόνια, αν δεν απαγορευτούν τα PFAS.)
Από αυτά, τα 30 δισ. ευρώ (1,5 δισ. τον χρόνο) θα δαπανώνται στην Ελλάδα, με το ένα τρίτο να πηγαίνει για τον καθαρισμό των λυμάτων από PFAS και κάτι λιγότερο (440 εκατ. ευρώ τον χρόνο) για το φιλτράρισμα του νερού για την απομάκρυνση όλων των PFAS, περιλαμβανομένου του TFA.
Σήμερα η ΕΥΔΑΠ είναι από τις λίγες μεγάλες εταιρείες ύδρευσης που δεν έχουν μετρήσει ακόμη ποια είναι η συγκέντρωση ΤFA στο νερό. Η σχετική υποχρέωση θεσμοθετήθηκε μόλις τον Αύγουστο του 2024, όπως μας δήλωσε η ίδια η εταιρεία.
Αυτό που σε καμία περίπτωση, ακόμη και στο ακριβότερο σενάριο, δεν μπορεί να γίνει είναι να αποκατασταθεί το περιβάλλον όπως ήταν πριν αρχίσει το τοξικό πάρτι των PFAS, τη δεκαετία του 1940. Το να προσπαθήσουμε να αντιμετωπίσουμε τη διάχυτη ρύπανση «θα ήταν σαν να προσπαθούμε να βγάλουμε το αλάτι από τη θάλασσα», λέει ο Χανς Πέτερ Αρπ.
Δείτε περισσότερα για το πώς έγιναν αυτοί οι υπολογισμοί εδώ.
Εκστρατεία λόμπινγκ και παραπλάνησης
To 2023, πέντε χώρες (Γερμανία, Δανία, Νορβηγία, Ολλανδία, Σουηδία) πρότειναν στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Χημικών Προϊόντων (ECHA) τον δραστικό περιορισμό των PFAS. Εξειδικευμένες χρήσεις κρίσιμες για την υγεία και την ασφάλεια εξαιρούνται, ενώ δίνονται παρατάσεις για χρήσεις για τις οποίες δεν υπάρχει εναλλακτική.
«Ό,τι έκανε η καπνοβιομηχανία, ωχριά μπροστά σ’ αυτή την εκστρατεία».
Γκάρι Φουκς, ειδικός στο εταιρικό έγκλημα στο πανεπιστήμιο του Μπρίστολ
Η πρόταση απαγόρευσης συζητείται από τις επιστημονικές επιτροπές του ECHA και ο αρχικός σχεδιασμός ήταν να πάει στην Κομισιόν μέσα στο 2025.
Αλλά η χημική βιομηχανία είχε άλλα σχέδια. Διπλασίασε τον προϋπολογισμό των σχετικών ομάδων πίεσης στις Βρυξέλλες και απευθύνθηκε απευθείας στην πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Οι μεγαλύτερες πιέσεις εστιάζονται στις πέντε χώρες που υπέβαλαν την πρόταση απαγόρευσης – και αν κρίνει κανείς από τις δημόσιες τοποθετήσεις της απερχόμενης γερμανικής κυβέρνησης, μπορεί να έχουν πιάσει τόπο.
«Ό,τι έκανε η καπνοβιομηχανία, ωχριά μπροστά σ’ αυτή την εκστρατεία», λέει ο Γκάρι Φουκς, ειδικός στο εταιρικό έγκλημα στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ, ο οποίος συνεργάστηκε στην έρευνα. Ο πρωτοφανής όγκος των σχολίων (5.600 σχόλια) στη δημόσια διαβούλευση για την πρόταση απαγόρευσης καθυστέρησε τις διαδικασίες και προξένησε υπερφόρτωση στους μηχανισμούς. Πανομοιότυπα σχόλια επαναλαμβάνονταν από διάφορους φορείς, υποδεικνύοντας συντονισμένη εκστρατεία.
- Συλλέξαμε και δίνουμε στη δημοσιότητα 14.103 αδημοσίευτα έγγραφα. Είναι η μεγαλύτερη συλλογή εγγράφων για το θέμα των PFAS που έχει συγκεντρωθεί ποτέ. Από σήμερα είναι ανοικτή για όλους (με λειτουργία αναζήτησης) και φυλάσσεται στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, στο Σαν Φρανσίσκο.
- Τα έγγραφα προήλθαν από 184 Αιτήματα Κατάθεσης Εγγράφων (freedom of information requests) προς τις αρχές 16 χωρών και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Τα 66 από αυτά τα αιτήματα υποβλήθηκαν από την οργάνωση Corporate Europe Observatory (Παρατηρητήριο για την Ευρώπη των Πολυεθνικών) η οποία ετοίμασε τη δική της έκθεση για το θέμα.
Το συμπέρασμα: Πολλά από τα επιχειρήματα της βιομηχανίας είναι παραπλανητικά, ενώ κάποιες από τις στρατηγικές που χρησιμοποιούνται ανοίγουν νέους δρόμους στις απόπειρες χειραγώγησης.
Δύο παραδείγματα:
-Κάποια PFAS ανήκουν στην κατηγορία «πολυμερών που προξενούν χαμηλή ανησυχία» (polymers of low concern, PLC) «σύμφωνα με τα κριτήρια του ΟΟΣΑ».
Τα άρθρα που περιέχουν τέτοιες αναφορές έχουν γραφτεί είτε από υπαλλήλους των εταιρειών παραγωγής PFAS είτε από συμβούλους που έχουν προσληφθεί από τις εταιρείες αυτές. Όμως, τέτοια κριτήρια του ΟΟΣΑ για τον προσδιορισμό ουσιών «που δεν προξενούν ανησυχία» δεν υπάρχουν.
«Στο επίπεδο του ΟΟΣΑ δεν έχει οριστικοποιηθεί κανένα σύνολο κριτηρίων», ανέφερε ο ΟΟΣΑ στην απάντησή του προς το Forever Lobbying Project. «Ο ΟΟΣΑ δεν πραγματοποίησε ποτέ αξιολόγηση φθοροπολυμερών με βάση αυτά τα κριτήρια».
Αυτό που συνέβη ήταν ότι πριν 30 χρόνια, όταν η επιστημονική γνώση για τις ουσίες αυτές ήταν πολύ μικρότερη, μια ομάδα εργασίας που λειτουργούσε υπό την αιγίδα ΟΟΣΑ, της οποίας τα μέλη δεν γνωρίζουμε, χρησιμοποίησε αυτή τη φράση, η οποία τώρα ανακυκλώνεται διαρκώς και καθαγιάζεται με το κύρος του ΟΟΣΑ.
-Εφόσον διαφορετικά PFAS έχουν διαφορετικές ιδιότητες μεταξύ τους, δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται όλα με τον ίδιο τρόπο, δηλαδή δεν χρειάζεται να απαγορευτούν όλα.
Το επιχείρημα αυτό αναπτύσσεται σε ένα διάσημο άρθρο του 2022 που συνέθετε τις απόψεις «ανεξάρτητων ειδικών». Όμως, το πάνελ των ειδικών συγκλήθηκε με χρήματα του American Chemistry Council (ΑCC), του λόμπι της αμερικανικής χημικής βιομηχανίας, και το επιστημονικό άρθρο γράφτηκε από την εταιρεία Scipinion, κατ’ ανάθεση του ACC.
Αναλυτικά το stress test στο οποίο υποβάλαμε τα επιχειρήματα της βιομηχανίας εδώ.
Το μακρινό 2000, η ένωση της ευρωπαϊκής χημικής βιομηχανίας CEFIC προσπάθησε να τορπιλίσει την εκκολαπτόμενη ευρωπαϊκή χημική νομοθεσία REACH υποστηρίζοντας ότι η οικονομική ζημιά θα ανέλθει σε 20 ως 30 δισ. ευρώ. Παρόμοια επιχειρήματα οικονομικής καταστροφής χρησιμοποιούνται και τώρα, χωρίς να δίνονται στη δημοσιότητα οι παραδοχές και τα στοιχεία στα οποία βασίζονται. Αν κρίνουμε από αυτό που συνέβη με τη REACH, είναι κι αυτά παραπλανητικά. Το 2018, 11 χρόνια μετά την εφαρμογή της πρωτοποριακής νομοθεσίας, το κόστος συμμόρφωσης ήταν 3 δισ. ευρώ – 10 φορές μικρότερο από τις καταστροφολογικές εκτιμήσεις της βιομηχανίας.
