Το ρεπορτάζ του Reporters United δημοσιεύεται στο πλαίσιο της διασυνοριακής έρευνας «Shady Bets» υπό τον συντονισμό της διεθνούς ομάδας δημοσιογράφων Investigate Europe. Στην έρευνα συμμετέχουν μεταξύ άλλων τα μέσα Amphora Media (Μάλτα), ARD (Γερμανία), Delfi (Εσθονία), Die Zeit (Γερμανία), Il Fatto Quotidiano (Ιταλία), InfoLibre (Ισπανία), Irpi Media (Ιταλία), Partizan (Ουγγαρία), RTP (Πορτογαλία), Dagens Nyheter (Σουηδία).

9.594 είναι οι παράνομες ιστοσελίδες τζόγου που κοσμούν την πιο πρόσφατη «μαύρη λίστα» της Επιτροπής Ελέγχου και Εποπτείας Παιγνίων (ΕΕΕΠ), της ρυθμιστικής αρχής για τον τζόγο στην Ελλάδα. Η μαύρη λίστα έχει σκοπό να προστατεύσει το κοινό από τον παράνομο τζόγο, αλλά μοιάζει πιο πολύ με λευκή πετσέτα: το ελληνικό κράτος έχει συνθηκολογήσει – είτε από ανεπάρκεια είτε από συμφέρον – με τη βιομηχανία του τζόγου – νόμιμη και παράνομη.

Η έρευνα του Reporters United για τον τζόγο, σε συνεργασία με τη διεθνή δημοσιογραφική ομάδα Investigate Europe, αποκαλύπτει πόσο απροστάτευτη είναι η ελληνική κοινωνία απέναντι στην ανεξέλεγκτη εξάπλωση εθιστικών προϊόντων και υπηρεσιών (καζίνα, στοίχημα, τυχερά παιχνίδια), με τις αρχές να διαβεβαιώνουν πως ελέγχουν την αγορά και τη νόμιμη βιομηχανία του τζόγου να δείχνει με το δάχτυλο την παράνομη. 

Όμως, οι διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στον νόμιμο και τον παράνομο τζόγο είναι θολές. Τα ευρήματα στο πρώτο μέρος της έρευνας: 

• Η ελληνική πολιτεία έδωσε άδεια νόμιμου παρόχου στην Elabet, εταιρεία του διεθνούς ομίλου Soft2Bet που, σύμφωνα με την έρευνά μας, συνδέεται με δεκάδες παράνομα στην Ελλάδα ονλάιν καζίνα. «Η εξέταση του φακέλου της δεν βρήκε τίποτα μεμπτό», απαντά η ΕΕΕΠ. «Αβάσιμοι οι ισχυρισμοί», λέει η εταιρεία.

• Οι μεγάλες νόμιμες εταιρείες στοιχηματισμού επικαλούνται την απώλεια κρατικών εσόδων από τον παράνομο τζόγο, με σκοπό να διεκδικήσουν «προνόμια» για τους πελάτες τους τα οποία προσφέρονται από τα παράνομα σάιτ (όπως η αύξηση του ορίου στοιχηματισμού). Αυτά τα προνόμια αυξάνουν τον κίνδυνο εθισμού και στις νόμιμες ιστοσελίδες.

• Η ΕΕΕΠ δημοσιεύει «μαύρη λίστα» χιλιάδων μη αδειοδοτημένων ιστοσελίδων, που είναι μπλοκαρισμένες από το ελληνικό ίντερνετ. Κι όμως, εγγραφήκαμε, πληρώσαμε και παίξαμε σε σάιτ της μαύρης λίστας χωρίς καν VPN (πρόγραμμα που αποκρύπτει την τοποθεσία του χρήστη).

Το πλέγμα Soft2bet: Μία η νόμιμη ιστοσελίδα – 55 χωρίς άδεια

Στη σκηνή του συνεδρίου της βιομηχανίας του τζόγου SBC στη Βαρκελώνη, το 2024, ο Ούρι Πόλιαβιτς χαμογελούσε πλατιά κρατώντας στα χέρια του το βραβείο του «Ηγέτη της Χρονιάς». Ο Πόλιαβιτς, Ισραηλινός που ζει στην Κύπρο, ίδρυσε το 2016 την εταιρεία διαδικτυακού τζόγου Soft2bet, στον αστερισμό της οποίας περιλαμβάνεται μεταξύ άλλων το παράνομο (δηλαδή μη αδειοδοτημένο) στην Ελλάδα διαδικτυακό καζίνο Wazamba.

Στην Ελλάδα, η εταιρεία του Πόλιαβιτς, έλαβε άδεια νόμιμου παρόχου τον Σεπτέμβριο του 2023, με την επωνυμία Elabet. (Παρότι σε λίγο συμπληρώνονται δύο χρόνια, η Elabet βρίσκεται ακόμα σε «δοκιμαστική» λειτουργία, δηλαδή δεν επιτρέπει τον στοιχηματισμό στο σάιτ της.)

«Λειτουργούμε με πλήρη συμμόρφωση προς τους ισχύοντες νόμους, κανονισμούς και όρους αδειοδότησης».

Απάντηση Soft2bet

«Αν μια εταιρεία έχει δεσμούς με μη αδειοδοτημένους παρόχους δεν πρέπει να παίρνει άδεια», δήλωσε η Επιτροπή Εποπτείας και Ελέγχου Παιγνίων προς το Reporters United. «Η Επιτροπή προχώρησε σε πλήρη αξιολόγηση δέουσας επιμέλειας σύμφωνα με το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο. Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας, δεν βρέθηκαν στοιχεία που να συνδέουν τη Soft2Bet με οποιονδήποτε ιστότοπο που περιλαμβάνεται στη μαύρη λίστα». (Οι πλήρεις απαντήσεις της ΕΕΕΠ εδώ.)

«Λειτουργούμε με πλήρη συμμόρφωση προς τους ισχύοντες νόμους, κανονισμούς και όρους αδειοδότησης», απάντησε η Soft2bet στα ερωτήματα του Investigate Europe και του Reporters United. «Αρνούμαστε κατηγορηματικά τους αβάσιμους ισχυρισμούς και τους παραπλανητικούς υπαινιγμούς που παρουσιάζονται στο μέιλ σας. Οποιοσδήποτε υπαινιγμός ότι η Soft2bet εμπλέκεται σε ανάρμοστες δραστηριότητες είναι εντελώς ψευδής, δυσφημιστικός και αβάσιμος».

Κι όμως, η έρευνά μας κατέδειξε ισχυρούς δεσμούς ανάμεσα στην Soft2bet, τον Πόλιαβιτς και παρόχους μη αδειοδοτημένου διαδικτυακού τζόγου. Στην ελληνική μαύρη λίστα μετρήσαμε 55 μη αδειοδοτημένες ιστοσελίδες που σχετίζονται με την Soft2bet.

Κάτω από τη νόμιμη επιφάνεια, «μια θάλασσα εγκληματικότητας»

Θεωρητικά, οι διαφορές ανάμεσα στον νόμιμο και τον παράνομο τζόγο είναι απολύτως ξεκάθαρες: Οι νόμιμες εταιρείες έχουν πληρώσει στο ελληνικό κράτος 5 εκατ. ευρώ για άδεια διάρκειας επτά ετών, δεν δέχονται παίκτες κάτω των 21 ετών και υποβάλλουν τις διαφημιστικές εκστρατείες τους προς έγκριση από την ΕΕΕΠ. 

Ο διαδικτυακός τζόγος παραμένει αυστηρά περιορισμένος σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ άλλων στη Γερμανία. Όταν η Ελλάδα αποφάσισε να προχωρήσει σε αδειοδοτήσεις εταιρειών, προσωρινά το 2011 και οριστικά το 2020, το βασικό επιχείρημα ήταν ότι θα μπει τάξη στο χώρο και θα παταχθεί ο παράνομος τζόγος. 

Η ίδια η ΕΕΕΠ το 2019 εκτιμούσε ότι το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο «θα συμβάλει αποφασιστικά στην συμμόρφωση ολοένα και περισσότερων παρόχων οι οποίοι πλέον εφόσον δεν κατέχουν σχετική άδεια θα αποφεύγουν την παράνομη δραστηριότητα τους στην πλήρως ρυθμισμένη ελληνική αγορά».

Στην πραγματικότητα, αυτό που συνέβη ήταν ότι οι ελληνικές αρχές επέτρεψαν να σαρώσει την ελληνική κοινωνία ένα κύμα που σήκωσε όλες τις βάρκες, νόμιμες και παράνομες. 

Σύμφωνα με την ΕΕΕΠ, τα έσοδα των εταιρειών (GGR – Gross Gaming Revenue, δηλαδή το καθαρό ποσό που έχασαν οι παίκτες στον νόμιμο τζόγο στην Ελλάδα) το 2024 ήταν 2,88 δισ. ευρώ, αυξημένο κατά 11% σε σχέση με το 2023. 

Μόνος του ο διαδικτυακός τζόγος κατέγραψε αύξηση 23%, καθώς οι παίκτες έχασαν πάνω από 1 δισ. ευρώ το 2024, ενώ το 2023 είχαν χάσει «μόλις» 865 εκατ. ευρώ. Το 2024 το δημόσιο εισέπραξε παραπάνω από 1 δισ. ευρώ από φόρους και δικαιώματα, ενώ ο ρυθμός ανάπτυξης της αγοράς των τυχερών παιγνίων είναι πέντε φορές μεγαλύτερος από τον ρυθμό ανάπτυξης του ΑΕΠ της χώρας.

«Αν τον αφήσουμε [τον παράνομο τζόγο] πέντε χρόνια ακόμα να εξελιχθεί όπως εξελίσσεται, θα είναι βόμβα για την κοινωνία».

Δημήτρης Ντζανάτος, πρόεδρος ΕΕΕΠ

Ο παράνομος τζόγος επίσης αυξάνεται αλματωδώς, αν και λόγω της φύσης της δραστηριότητας δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία: Έρευνα που ανέθεσε η ΕΕΕΠ στην Kapa Research εκτίμησε ότι το 2022 περίπου 800.000 παίκτες δαπάνησαν στο διαδίκτυο και σε «παραδοσιακές» παράνομες λέσχες 1,4 δισ. ευρώ, ενώ το 2023 περίπου 900.000 παίκτες δαπάνησαν περίπου 1,7 δισ. ευρώ. Το χειρότερο: το 10% όσων τζογάρουν παράνομα είναι ανήλικοι.

Η μαύρη λίστα της ΕΕΕΠ σήμερα περιλαμβάνει πάνω από 9.500 καταχωρήσεις, σχεδόν τετραπλάσιες σε σύγκριση με το 2021, τη χρονιά που δόθηκαν οι πρώτες άδειες για τους νόμιμους διαδικτυακούς παρόχους. «Το γεγονός αυτό αποδεικνύει τη συνεχή δέσμευσή μας για ελέγχους συμμόρφωσης», δήλωσε στο Reporters United ο γενικός διευθυντής της ΕΕΕΠ Αντώνης Αλεξίου.

Το Wazamba, το παράνομο στην Ελλάδα καζίνο της Soft2bet, εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην ελληνική μαύρη λίστα το 2022. Μέχρι σήμερα υπάρχουν πάνω από είκοσι παραλλαγές της ιστοσελίδας εγγεγραμμένες στη μαύρη λίστα, άρα υποτιθέμενα μπλοκαρισμένες. Με μια απλή αναζήτηση του Wazamba στο google καταφέραμε να μπούμε και να κάνουμε εγγραφή χωρίς VPN. Μάλιστα, κάναμε κανονικά κατάθεση χρημάτων με Mastercard. Στο live chat έγινε ο εξής διάλογος:

Ερώτηση: «Το Wazamba.com βρίσκεται στην blacklist της ΕΕΕΠ. Είστε σίγουρα νόμιμο καζίνο;»

Απάντηση: «Μην ανησυχείτε, μπορείτε να παίξετε στο καζίνο μας». 

Έστω και καθυστερημένα, ο επικεφαλής της ΕΕΕΠ Δημήτρης Ντζανάτος δείχνει να αντιλαμβάνεται το πρόβλημα. «Αν τον αφήσουμε [τον παράνομο τζόγο] πέντε χρόνια ακόμα να εξελιχθεί όπως εξελίσσεται, θα είναι βόμβα για την κοινωνία», μας είπε.

Ένα παράνομο καζίνο με 1 εκατ. επισκέψεις από την Ελλάδα

Ας δούμε τώρα την ιστορία της Soft2bet.

Ο Φέλιξ είναι ένας πενηντάχρονος Γερμανός που εθίστηκε τόσο πολύ στον διαδικτυακό τζόγο, ώστε να περνάει κάθε ελεύθερη στιγμή στο κινητό του «ακόμα και όταν κρατούσα την κόρη μου από το χέρι και πηγαίναμε στο πάρκο». 

Ένα από τα διαδικτυακά καζίνα που ήξεραν με τον καλύτερο τρόπο να εκμεταλλευτούν την αδυναμία του ήταν το Wazamba, το οποίο, επειδή εκείνος έχανε μεγάλα ποσά, τον ενθάρρυνε να ποντάρει όλο και περισσότερα, παρέχοντάς του προνόμια VIP. Έξι μήνες στο Wazamba ήταν αρκετοί για να χάσει 245.000 ευρώ και να πάρει εννέα δάνεια τα οποία ξεπληρώνει ακόμα. «Μου κατέστρεψαν τη ζωή», λέει. (Σε διάστημα τριών ετών έχασε συνολικά 400.000 ευρώ σε αυτήν και σε άλλες εφαρμογές διαδικτυακού τζόγου). 

Ο Φέλιξ κινήθηκε δικαστικά ζητώντας τα λεφτά του πίσω καθώς το Wazamba δεν είχε άδεια και το 2023 δικαιώθηκε – αλλά ώς σήμερα δεν έχει πάρει πίσω ούτε ένα ευρώ. Το 2023 και το 2024 οι δύο εταιρείες που συνδέονταν με τα καζίνα του Πόλιαβιτς και του συνεργάτη του, επίσης κατοίκου Κύπρου, Ντένις Μπούτκο, Αraxio και Rabidi δήλωσαν πτώχευση. Φυσικά, το Wazamba και τα άλλα διαδικτυακά καζίνο συνέχισαν τη δραστηριότητά τους ανεπηρέαστα από τις αλλαγές στην εταιρική δομή.

«Πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας υπάρχει ο νόμιμος κλάδος που είναι ιδιαίτερα ορατός – ρυθμίζεται, φορολογείται, ελέγχεται. Αλλά επιπλέει μέσα σε μια θάλασσα εγκληματικότητας».

Ισμαήλ Βάλι, ιδρυτής της πλατφόρμας ανάλυσης της αγοράς Yield Sec

Το γεγονός ότι η Soft2bet δημιούργησε το Wazamba δεν χωράει αμφισβήτηση. To εμπορικό σήμα της Wazamba κατοχυρώθηκε με αίτηση της εταιρείας συμμετοχών της Soft2bet το 2019, ενώ το 2020 η Soft2bet καυχήθηκε για την επιτυχία του Wazamba σε δελτίο τύπου. 

Ακολούθησαν τα δικαστήρια παικτών που δικαιώθηκαν σε χώρες όπως η Γερμανία και η Αυστρία, καθώς και η αναδιοργάνωση των εταιρειών. Με την πτώχευση των Araxio και Rabidi, τα περιουσιακά τους στοιχεία εξαφανίστηκαν πίσω από αδιαφανείς εταιρικές δομές στις οποίες δεν μπορούν να φτάσουν οι πιστωτές. Οι άμεσοι δεσμοί με τον Πόλιαβιτς και τον Μπούτκο κόπηκαν. 

Πατήστε στα βέλη (αριστερά / δεξιά) για να δείτε το πλέγμα εταιρειών της Soft2bet σε δύο διαφορετικές χρονικές στιγμές (2022 και 2024).

Τώρα, πολλά από τα 114 εμπορικά σήματα των διάφορων διαδικτυακών καζίνο που ανήκαν στους δύο συνεργάτες εμφανίζονται ως περιουσιακά στοιχεία της εταιρείας Genetix με έδρα το Ντουμπάι. Ωστόσο ο ίδιος Κύπριος δικηγόρος, ειδικός στο δίκαιο πνευματικής ιδιοκτησίας, που περιγράφεται εδώ και χρόνια με διάφορους ρόλους (γραμματέας, νόμιμος εκπρόσωπος) σε πλήθος εταιρικών εγγράφων της Soft2bet, εμφανίζεται να έχει κατοχυρώσει τα εμπορικά σήματα της Genetix. 

Θέσαμε τα στοιχεία αυτά υπόψη της ΕΕΕΠ αλλά ως αυτή τη στιγμή δεν έχουμε λάβει απάντηση. 

«Αυτή η επίκληση του παράνομου τζόγου είναι μια απάτη για να δικαιολογούμε την όλο και μεγαλύτερη προσφορά τζόγου στο κοινό». 

Αντώνης Στεργιώτης, πρόεδρος ΕΕΕΠ, 2015-2016

Στην Ιταλία, ένα από τα καζίνα που δημιούργησε η Soft2bet για λογαριασμό τρίτων, το Boomerang, κατάφερε να γίνει «επίσημος στοιχηματικός εταίρος» της ποδοσφαιρικής ομάδας της Μίλαν, χωρίς ποτέ να έχει πάρει άδεια στη χώρα. 

Το Boomerang είναι ένα από τα καζίνα που κάνουν χρυσές δουλειές στην Ελλάδα, κι ας μη διαθέτει ούτε εδώ άδεια. Δεδομένα της πλατφόρμας Similarweb, που καταγράφει την κίνηση ιστοσελίδων, έδειξαν ότι δέχτηκε 1 εκατομμύριο επισκέψεις από την Ελλάδα σε διάστημα τριών μηνών. 

Παράγοντες του χώρου περιγράφουν τη βιομηχανία των τυχερών παιχνιδιών ως αγορά – παγόβουνο. «Πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, υπάρχει ο νόμιμος κλάδος που είναι ιδιαίτερα ορατός – ρυθμίζεται, φορολογείται, ελέγχεται. Αλλά επιπλέει μέσα σε μια θάλασσα εγκληματικότητας – και αυτό είναι η νέα κανονικότητα», μας εξηγεί ο Ισμαήλ Βάλι (Ismail Vali), ιδρυτής της πλατφόρμας ανάλυσης της αγοράς Yield Sec.

Η «ελκυστικότητα» του νόμιμου τζόγου

Εκπρόσωποι της βιομηχανίας του νόμιμου τζόγου, έχουν ψηλά στην ατζέντα τους την καταπολέμηση του παράνομου.  Μάλιστα, με πρόταγμα την πάταξή του, διεκδικούν συνεχώς ευνοϊκότερες ρυθμίσεις. Παράδειγμα: Ανταποκρινόμενη στα αιτήματα των νόμιμων εταιρειών, μετά από εισήγηση της ΕΕΕΠ το 2022, πέρασε την αύξηση του ορίου πονταρίσματος στα διαδικτυακά «φρουτάκια» από τα 2 στα 20 ευρώ με το επιχείρημα ότι οι παράνομοι πάροχοι επιτρέπουν πονταρίσματα χωρίς όριο.

Όμως, το επιχείρημα ότι δεν πρέπει να τεθούν αυστηρά όρια στον νόμιμο τζόγο γιατί οι παίκτες θα στραφούν στον παράνομο διαποτίζει τη φιλοσοφία της σημερινής ΕΕΕΠ.  Σε παρουσίασή της το 2023, ως υπ’ αριθμόν ένα στόχος τίθεται «η αναβάθμιση της ελκυστικότητας του νόμιμου δικτύου».

«Αυτή η επίκληση του παράνομου τζόγου είναι μια απάτη για να δικαιολογούμε την όλο και μεγαλύτερη προσφορά τζόγου στο κοινό», υποστήριξε στο Reporters United ο Αντώνης Στεργιώτης, πρόεδρος της ΕΕΕΠ την περίοδο 2015-2016. Κατά τον κ. Στεργιώτη, είναι παράδοξο να λέγεται ότι στο όνομα του δημοσίου συμφέροντος ο νόμιμος τζόγος πρέπει να γίνει τόσο επιθετικός και ελκυστικός που να μοιάζει με τον παράνομο.