Στη δίνη νέου σκανδάλου δωροδοκιών βρίσκεται το Ευρωκοινοβούλιο, δύο χρόνια μετά το Κατάργκεϊτ.

Σχεδόν δύο χρόνια κράτησε η  μυστική έρευνα των βελγικών αρχών με την κωδική ονομασία «Opération Génération» («Επιχείρηση Γενιά»). Στη διάρκειά της τέθηκαν υπό παρακολούθηση νυν και πρώην λομπίστες που ενεργούσαν για λογαριασμό της κινεζικής εταιρείας τηλεπικοινωνιών Huawei.

Τελικά, τις πρώτες πρωινές ώρες της 13ης Μαρτίου, πραγματοποιήθηκαν έφοδοι της αστυνομίας σε τουλάχιστον 21 τοποθεσίες στις Βρυξέλλες και στο υπόλοιπο Βέλγιο. Κατά τη διάρκεια της επιχείρησης, στην οποία συμμετείχαν δεκάδες αξιωματικοί της βελγικής δικαστικής αστυνομίας, έγιναν προσαγωγές ατόμων που φέρονται να εμπλέκονται σε απόπειρες ενεργητικής δωροδοκίας ευρωβουλευτ(ρι)ών, ξέπλυμα μαύρου χρήματος, αλλά και πλαστογραφίες. Οι ενέργειες αυτές, σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Εισαγγελία, φέρονται να διαπράχθηκαν στο πλαίσιο εγκληματικής οργάνωσης.

Οι βελγικές υπηρεσίες κρατικής ασφάλειας αρνήθηκαν να σχολιάσουν. Αποστείλαμε ερωτήσεις στη Huawei λίγο πριν τη δημοσίευση του ρεπορτάζ μας. Θα δημοσιεύσουμε τις απαντήσεις της εταιρείας μόλις τις λάβουμε.

Παράνομες πληρωμές, ακριβά δώρα, εισιτήρια ποδοσφαίρου

Μέσα από συνεντεύξεις με πρώην υπαλλήλους της Huawei και συλλέγοντας δημόσια δεδομένα και έγγραφα από την Κομισιόν και από κράτη μέλη, το Reporters United, σε συνεργασία με το Follow the Money (ονλάιν πλατφόρμα ερευνητικής δημοσιογραφίας από την Ολλανδία), τη βελγική εφημερίδα Le Soir και το βελγικό ερευνητικό περιοδικό Knack, φέρνει στο φως σήμερα νέα στοιχεία για την επιχείρηση λόμπινγκ της κινεζικής εταιρείας στην καρδιά της ΕΕ.

Ακριβά εισιτήρια ποδοσφαίρου, πλούσια δώρα και πολυτελή ταξίδια στην Κίνα ήταν μερικά από τα ανταλλάγματα που φέρονται από το 2021 να έδιναν για λογαριασμό της εταιρείας οι λομπίστες στα μέλη της Ευρωβουλής, αλλά και σε πρώην και νυν βοηθούς τους, ώστε εκείνοι να στηρίξουν ενεργά τον κινεζικό τεχνολογικό κολοσσό που επιθυμούσε να αποκτήσει μεγαλύτερη πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά, σ’ ένα ολοένα και πιο εχθρικό προς τα κινεζικά συμφέροντα περιβάλλον.

Σύμφωνα με πηγές στις βελγικές αρχές, οι παράνομες και αδήλωτες πληρωμές προς έναν ή παραπάνω ευρωβουλευτές περνούσαν από διάφορους μεσάζοντες, συχνά με τη μορφή κάλυψης εξόδων για συμμετοχή σε συνέδρια ή γεύματα. Στο πλαίσιο αυτό ερευνάται και η συμμετοχή μιας πορτογαλικής εταιρείας. Το πρωί της 13ης Μαρτίου, Πορτογάλοι αστυνομικοί, υπό τον συντονισμό της Eurojust, πραγματοποίησαν έρευνα σε πορτογαλικό έδαφος.

Οι έφοδοι και οι συλλήψεις των βελγικών αρχών δεν αφορούν ως αυτή τη στιγμή ευρωβουλευτές. Ωστόσο, η ομοσπονδιακή εισαγγελία ενδέχεται να ζητήσει την άρση της βουλευτικής ασυλίας αρκετών ευρωβουλευτ(ρι)ών το επόμενο διάστημα. Οι εισαγγελείς έχουν συγκεκριμένες υποψίες για διαφθορά που αφορούν γύρω στους 15 (πρώην ή νυν) ευρωβουλευτές από διάφορα πολιτικά κόμματα. Ως τώρα δεν υπάρχουν πληροφορίες που να εμπλέκουν Έλληνες ευρωβουλευτές στην υπόθεση.

Επιδρομή φιλίας

Το 2019 αποτελεί χρονιά-σταθμό για τη Huawei. Ενόψει της εισαγωγής της δικτύων κινητής τηλεφωνίας πέμπτης γενιάς, βρίσκεται αντιμέτωπη με δύο προκλήσεις: αφενός να αντικρούσει την κατηγορία ότι λειτουργεί ως δούρειος ίππος της κινεζικής κυβέρνησης και αφετέρου να αντικρούσει τα εμπορικά πυρά των ΗΠΑ, που επιδιώκουν να περιορίσουν τις προσβάσεις της στην Ευρώπη και σε άλλα δυτικά κράτη.

Αρχικά, ρίχνει το βάρος της στις δημόσιες σχέσεις στις Βρυξέλλες, όπου, σύμφωνα με στοιχεία του LobbyFacts.eu από το μητρώο διαφάνειας της ΕΕ,  ξοδεύει περισσότερα από 3 εκατομμύρια ευρώ ανά έτος. 

Σταδιακά, η εταιρεία επιστρατεύει 19 νέους λομπίστες, ανάμεσά τους και αρκετούς πρώην συνεργάτες ευρωβουλευτών, οι οποίοι καλούνται να επικεντρώσουν τη δράση τους στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Το πόστο του επικεφαλής δημοσίων σχέσεων της ΕΕ για τη Huawei, μετά από δεκαετή θητεία στο πλευρό δύο Ιταλών ευρωβουλευτών, ανέλαβε τον Ιούνιο του 2019 ο Βέλγοϊταλός Βαλέριο Οτάτι (Valerio Ottati), ο οποίος χάρη στις πολιτικές του διασυνδέσεις φέρεται να αποκτά ρόλο – κλειδί στον μηχανισμό λόμπινγκ της Huawei, διοργανώνοντας συναντήσεις και εκδηλώσεις με καλεσμένους ευρωβουλευτές όπως ο Σλοβένος ευρωβουλευτής Φρανκ Μπόγοβιτς (Franc Bogovič). Σύμφωνα με τις βελγικές αρχές, ο Οτάτι βρίσκεται μεταξύ των υπόπτων της σημερινής αστυνομικής επιχείρησης.

Παράλληλα, η Huawei δαπάνησε τουλάχιστον 1,7 εκατ. ευρώ την τελευταία δεκαετία – σε συνδρομές σε επιχειρηματικούς συνδέσμους και δεξαμενές σκέψης με επιρροή, όπως το Bruegel και το Κέντρο Μελετών Ευρωπαϊκής Πολιτικής (CEPS), που επέτρεπαν στην κινεζική εταιρεία να φιλοξενεί ή να συμμετέχει σε συζητήσεις με αξιωματούχους της ΕΕ.

Ευρωβουλευτές συμμετείχαν και σε εκδηλώσεις που προωθούσε η εταιρεία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως μαρτυρούν αναρτήσεις για εκδηλώσεις στην Ιρλανδία, αλλά και στην Αθήνα, με καλεσμένους προβεβλημένους ευρωβουλευτές όπως ο Ντράγκος Πισλάρου (Dragos Pislaru), τότε πρόεδρος της επιτροπής Εργασίας & Κοινωνικών Υποθέσεων του Ευρωκοινοβουλίου, και η Ελίζα Βόζενμπεργκ, ευρωβουλεύτρια της ΝΔ, τότε αντιπρόεδρος της επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών. 

Σημασία έχει η ποσότητα 

Τη σημασία που είχε για την κινεζική εταιρεία η ευρωπαϊκή αγορά δείχνει και το γεγονός ότι μέσα σε πέντε χρόνια εκπρόσωποι της Huawei στις Βρυξέλλες είχαν συμμετάσχει σε τουλάχιστον 88 συναντήσεις με ευρωβουλευτές διαφόρων εθνικοτήτων, με αντικείμενο θέματα όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η κυβερνοασφάλεια και η ενωσιακή νομοθεσία. Αυτό προκύπτει από τις δηλώσεις των ίδιων των ευρωβουλευτών, οι οποίοι είναι υποχρεωμένοι να αναφέρουν τις συναντήσεις που έχουν με λομπίστες, εκπροσώπους επιχειρήσεων, οργανισμών ή ξένων συμφερόντων, καθώς και την αιτία της κάθε συνάντησης.

«Εστιάζαμε κυρίως στην ποσότητα», αναφέρει πρώην λομπίστας της Huawei στις Βρυξέλλες, μιλώντας στο Follow The Money. «Στο γραφείο μας αυτό μετριόταν με τον αριθμό των συναντήσεων που οργανώναμε. Συνήθως όλοι έπαιρναν μπόνους, εκτός αν δεν είχαν καθόλου συναντήσεις. Μας έβαζαν οι ανώτεροι και βαθμολογία, η οποία δημιουργούσε εσωτερικό ανταγωνισμό. Κάποιοι συνάδελφοι μάλιστα δήλωναν ψεύτικες συναντήσεις και προσκόμιζαν εισιτήρια εστιατορίων, παρουσιάσεις powerpoint, κ.ά.».

Ο τεχνολογικός Ψυχρός Πόλεμος και οι σύμμαχοι

Το 2020, ΗΠΑ και Κίνα διασταύρωναν τα ξίφη τους για την τεχνολογική επικράτησή τους στην Ευρώπη. Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 41 μέλη – μεταξύ αυτών και ο πρώην πρωθυπουργός της Λιθουανίας Άντριους Κουμπίλιους, νυν Επίτροπος Άμυνας της ΕΕ, αλλά και οι πρώην Ελληνίδες ευρωβουλεύτριες Μαρία Σπυράκη και Εύα Καϊλή – καλούσαν σε κοινή επιστολή τους την Κομισιόν να αποκλείσει πλήρως τη Huawei και την κινεζική ανταγωνίστριά της ZTE από τα δίκτυα 5G σε όλη την Ευρώπη.

Απέναντί τους βρέθηκε μια μικρή ομάδα οκτώ μελών του Ευρωκοινοβουλίου, που έκαναν λόγο για «τεχνολογικό ρατσισμό» απέναντι στις κινεζικές εταιρείες. Στους υπογράφοντες ήταν μεταξύ άλλων ο Ρουμάνος ευρωβουλευτής Κρίστιαν – Σιλβίου Μπουσόι (Cristian-Silviu Busoi), τότε επικεφαλής της επιτροπής βιομηχανίας του Ευρωκοινοβουλίου, που μετρούσε αρκετές συναντήσεις με τη Huawei.

Ήταν η ίδια περίοδος που ο κινεζικός κολοσσός τηλεπικοινωνιών φέρεται να επιχειρούσε να κερδίσει την εύνοια Ελλήνων αξιωματούχων, ώστε να προωθήσουν τα συμφέροντά του απέναντι στο «εμπάργκο» των ΗΠΑ.

Όπως είχε αποκαλύψει δημοσίευμα του Άνταμ Σαταριάνο (Adam Satariano) και της Ελίζας Τριανταφύλλου στους  New York Times, ανώτερα στελέχη της Huawei φέρονται να αντάλλασσαν μηνύματα με έναν «φίλο» και «σύμβουλο» στην Ελλάδα σχετικά με επενδύσεις που θα ήθελε να πραγματοποιήσει η εταιρεία στη χώρα, αναφέροντας και το όνομα του τότε υπουργού Ανάπτυξης Άδωνι Γεωργιάδη. Οι επικεφαλής της Huawei φέρονται στα μηνύματα να συζητούσαν να κάνουν «δώρα», ώστε να διευκολυνθούν «έργα πρώτης προτεραιότητας» στις κρατικές συμβάσεις. Τόσο η εταιρεία όσο και ο κ. Γεωργιάδης είχαν διαψεύσει οποιαδήποτε εμπλοκή. 

Παρότι η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία φαίνεται να δυσχέρανε από το 2022 και έπειτα το επιχειρηματικό έργο της Huawei σε αρκετά κράτη μέλη, στην Ελλάδα δεν συνέβη κάτι τέτοιο. Τον Δεκέμβριο του 2024, η εταιρεία παρουσίασε ένα από τα μεγαλύτερα πρότζεκτ της επί ευρωπαϊκού εδάφους: την έναρξη λειτουργίας του ευρωπαϊκού κέντρου logistics της στο λιμάνι του Πειραιά, με τη συνεργασία της Piraeus Container Terminal (PCT), δηλαδή της COSCO. Σύμφωνα με τον Ρεν Φουτζούν, διευθύνοντα σύμβουλο της Huawei για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, πρόκειται για έναν «σημαντικό κόμβο για την αλυσίδα εφοδιασμού της Huawei», που αναμένεται να συνεισφέρει 7,8 εκατομμύρια ευρώ ετησίως στην ελληνική οικονομία.