Το κείμενο δημοσιεύτηκε αρχικά στην «Εφημερίδα των Συντακτών» και αποτελεί το 2ο μέρος της έρευνας του Reporters United σε συνεργασία με το Investigate Europe για τις συνθήκες εργασίας στην Teleperformance. Διαβάστε επίσης το πρώτο και το τρίτο μέρος της έρευνας.
Σύμφωνα με την Teleperformance (απάντηση στο Investigate Europe στις 14 Απριλίου), «Ο συνολικός αριθμός των εργαζομένων που απασχολούνται με τηλεργασία από τον χώρο κατοικίας ξεπερνά τους 8.000, ποσοστό περίπου 95%. Πλέον οι εγκαταστάσεις της εταιρείας λειτουργούν με έναν μίνιμουμ αριθμό ως προσωπικό ασφαλείας». Η μετάβαση λοιπόν προς την τηλεργασία επετεύχθη. Για να γίνει όμως αυτό χρειάστηκε να περάσει ένας ολόκληρος μήνας από τη σχετική υπουργική εγκύκλιο και την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου.
Η εταιρεία λέει πως «από τα τέλη Φεβρουαρίου έχουμε θέσει σε εφαρμογή ένα πλάνο σταδιακής μετάβασης των εργαζομένων μας σε τηλεργασία». Σε διεθνές δελτίο Τύπου (6 Απριλίου) με τίτλο «Τα επιτεύγματα της Teleperformance στη μάχη κατά του Covid-19», η εταιρεία διαβεβαίωνε πως «προετοιμαζόταν προληπτικά για την ενδεχόμενη διασπορά του ιού πέρα από την Κίνα από τον Ιανουάριο». Αν η προετοιμασία ξεκίνησε τόσο νωρίς, πώς δικαιολογείται τόση καθυστέρηση;
Στις 3 Μαρτίου η TP ενημέρωσε τους εργαζομένους της με μέιλ για τα μέτρα που θα λάμβανε. Στο μέιλ, το οποίο έχει στη διάθεσή της η «Εφ.Συν.», δεν υπάρχει καμία αναφορά στην τηλεργασία. Σε άλλο μέιλ, πάλι με ημερομηνία 3 Μαρτίου, η εταιρεία ενημέρωνε τους εργαζόμενους ότι «η Teleperformance τεστάρει αν μπορείτε να δουλέψετε από το σπίτι», ζητώντας τους να περιγράψουν τον οικιακό υπολογιστή και να κάνουν τεστ για την ταχύτητα του ίντερνετ. Δηλαδή, αρχές Μαρτίου, η εταιρεία ακόμα «τεστάρει» αν είναι εφικτή η τηλεργασία.
Τελικά, στις 20 Μαρτίου, η Teleperformance σε ανακοίνωσή της ανέφερε: «Ηδη 1.800 εργαζόμενοι της εταιρείας δουλεύουν από το σπίτι, με τον συγκεκριμένο αριθμό να αυξάνεται καθημερινά, τουλάχιστον κατά 100+ ημερησίως». Με άλλα λόγια, 3 στους 4 εργαζόμενους εξακολουθούσαν να εργάζονται στον χώρο εργασίας τους.
«Αναγκασμένος να πηγαίνω στο call center ώς τις 20 Μαρτίου»
Ελληνες και ξένοι εργαζόμενοι/-ες της Teleperformance μάς μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας. Η Teleperformance, σύμφωνα με τη Uni Global Union (τη διεθνή συνομοσπονδία που εκπροσωπεί 20 εκατ. εργαζόμενους απ’ όλον τον κόσμο) δεν αναγνωρίζει κανένα συνδικάτο στην Ελλάδα. Πώς γίνεται μια εταιρεία να είναι στους 10 μεγαλύτερους εργοδότες της χώρας και να μην αναγνωρίζει το δικαίωμα του συνδικαλίζεσθαι;
Η πρώτη μαρτυρία εργαζομένου ανήκει στον Κώστα*: «Η τελευταία μέρα που πήγα στο γραφείο ήταν η Παρασκευή 20 Μαρτίου. Ημουν τρομαγμένος όχι μόνο για τη δική μου υγεία αλλά και των συγγενών μου. Από τη μία, η κυβέρνηση έπαιρνε πρωτοφανή μέτρα, όπως το κλείσιμο δημόσιων χώρων και η τήρηση μεγάλων αποστάσεων στα σουπερμάρκετ. Από την άλλη, εγώ ήμουν αναγκασμένος για πολλές εβδομάδες να συνεχίζω να πηγαίνω στο γραφείο, παρότι ήταν τεχνικά εφικτό να εργαστώ από το σπίτι. Αν κάποιο call center μπορεί να δουλέψει με τηλεργασία αυτή ήταν η Teleperformance».
Γιατί οι άλλες εταιρείες τα κατάφεραν;
Τι έκαναν άλλες, συναφείς εταιρείες; Ενδεικτικά, η WIND ανέφερε ότι από τις 3 Μαρτίου το 50% των εργαζομένων της εργαζόταν ήδη εκ περιτροπής από το σπίτι, ενώ από τις 16 Μαρτίου περισσότερο από το 90% εργάζεται εξ αποστάσεως. Η Vodafone ανακοίνωσε στις 23 Μαρτίου ότι από το σπίτι δουλεύει το 90% των εργαζομένων σε τηλεφωνικά κέντρα».
Η Βερόνικα*, εργαζόμενη από χώρα εκτός Ε.Ε., συνέχισε να δουλεύει στις εγκαταστάσεις της Teleperformance μέχρι τα τέλη Μαρτίου. Μας λέει: «Δουλεύω στην Teleperformance τα τελευταία τρία χρόνια. Εχουμε φτάσει τέλη Μαρτίου, έχουν παρθεί δεκάδες μέτρα σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο, υπάρχει καθολική απαγόρευση κυκλοφορίας για να μη γίνουμε Ιταλία και Ισπανία. Παρ’ όλα αυτά, χιλιάδες εργαζόμενοι πηγαίνουμε στο γραφείο».
• Τηρήθηκε η καραντίνα για όσους έρχονταν από το εξωτερικό;
Η Βερόνικα επισημαίνει μια πρόσθετη ιδιαιτερότητα: «Οι εργαζόμενοι εδώ προέρχονται και από άλλες χώρες, σε πολλές από τις οποίες υπάρχουν χιλιάδες κρούσματα. Ξέρω εργαζομένους που έχουν έρθει από τη Βρετανία, την Ιταλία, την Ολλανδία, τη Γερμανία. Ξέρω ανθρώπους που ήρθαν από ταξίδια τους στο εξωτερικό το τελευταίο διάστημα».
Η μαρτυρία της Βερόνικα συμπίπτει με περιστατικό που εξιστορείται στην ανακοίνωση της ομάδας Καμία Ανοχή: «Σε μία περίπτωση ένας εργαζόμενος ο οποίος επέστρεψε από ταξίδι στο Ισραήλ βρέθηκε στο ίδιο αεροπλάνο με άτομα στα οποία αργότερα ανιχνεύθηκε ο ιός. Ο ίδιος ζήτησε να δουλέψει από το σπίτι για ένα διάστημα δύο εβδομάδων και η εταιρεία το αρνήθηκε». Αν το περιστατικό είναι αληθές αποτελεί παραβίαση των κανόνων του ΕΟΔΥ.
Η TP διέψευσε τους ισχυρισμούς αυτούς, διαβεβαιώνοντάς μας πως σε ό,τι αφορά εργαζόμενους που ταξίδεψαν από το εξωτερικό τηρήθηκαν μέτρα καραντίνας ήδη από τα τέλη Φεβρουαρίου: «Η Teleperformance Greece από μέσα Μαρτίου δεν υποδέχεται εργαζόμενους από το εξωτερικό. Ολοι οι εργαζόμενοι, που έρχονταν μέχρι τέλους Μαρτίου από ταξίδι στο εξωτερικό (πριν την πλήρη απαγόρευση μετακινήσεων), παρέμεναν υποχρεωτικά στο σπίτι τους για περίοδο 14 ημερών (μέτρο το οποίο έχει τεθεί σε εφαρμογή από τα τέλη Φεβρουαρίου)».
Η «Εφ.Συν.» έχει στη διάθεσή της δυο μέιλ της Teleperformance προς τους εργαζομένους της, σταλθέντα στις 3 και στις 11 Μαρτίου, τα οποία περιέχουν αναφορές στο προσωπικό που έρχεται από το εξωτερικό. Στο πρώτο μέιλ δεν υπάρχει καμία αναφορά σε πολιτική καραντίνας. Στο δεύτερο μέιλ γίνεται αναφορά στο μέτρο της καραντίνας αλλά μόνο «σε περίπτωση έκθεσης σε επιβεβαιωμένο κρούσμα» και όχι στην περίπτωση άφιξης από το εξωτερικό.
Το δίλημμα
Η Βερόνικα λέει: «Γι’ αυτούς τους λόγους κάποιοι εργαζόμενοι αποφάσισαν να μην έρθουν ξανά στη δουλειά. Τους καταλαβαίνω και, αν μπορούσα, θα έκανα το ίδιο. Δυστυχώς, δεν είχα το περιθώριο. Οι εργαζόμενοι αισθάνθηκαν ότι είχαν να επιλέξουν μεταξύ του μεροκάματου και της ασφάλειάς τους»
WEBCAM ΣΤΑ ΣΠΙΤΙΑ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ
«Ποτέ δεν τέθηκε θέμα», λέει η Teleperformance, αλλά οι εργασιακές συμβάσεις τη διαψεύδουν
Το απόγευμα της Παρασκευής 20 Μαρτίου, η Teleperformance έστειλε ένα μέιλ με πληροφορίες για τον τρόπο με τον οποίο οι υπάλληλοί της θα εργάζονταν από το σπίτι. Σε αυτό αναφερόταν μεταξύ άλλων ότι η εταιρεία θα έστελνε στους υπαλλήλους της webcam, η οποία θα έπρεπε να παραμένει ενεργοποιημένη σε όλη τη βάρδιά τους. Το μέιλ, γραμμένο στα αγγλικά, αναφέρει: «Σε συμφωνία με τον κανονισμό που αφορά τους εκπροσώπους [agents] που εργάζονται από το σπίτι, θα σας αποσταλεί μια web κάμερα τις ερχόμενες μέρες. Ο σκοπός δεν είναι να σας κατασκοπεύσουμε [to snoop] αλλά απλώς να διασφαλιστεί ότι τα δεδομένα των πελατών μας θα είναι ασφαλή κατά την επεξεργασία τους από εσάς. Αυτή [η web κάμερα] θα πρέπει να συνδέεται ενόσω είστε ενεργοί και φυσικά θα πρέπει να κλείνει όταν τελειώνει η βάρδιά σας».
Ενας από τους εργαζόμενους που έλαβε το μέιλ, ο Κώστας*, επικοινωνεί μαζί μας. Εξηγεί γιατί το επιχείρημα περί ασφάλειας των δεδομένων των πελατών δεν ευσταθεί: «Σε αντίθεση με τη δουλειά στο γραφείο, όπου δεχόμασταν τηλεφωνικές κλήσεις, από το σπίτι δουλεύουμε ουσιαστικά από ένα τσατ, με δικλίδες ασφαλείας, ακριβώς για να μην μπορεί να γίνει κλοπή προσωπικών δεδομένων. Για παράδειγμα, με το νέο σύστημα δεν θα μπορώ να δω τον αριθμό της κάρτας ενός πελάτη, γιατί η πληροφορία κρυπτογραφείται».
Η απόφαση της εταιρείας προκαλεί νέες αντιδράσεις στους εργαζόμενους. Ο ένας από τους συντάκτες αυτού του ρεπορτάζ απευθύνει ερώτημα προς την Επιθεώρηση Εργασίας η οποία, σε γραπτή απάντησή της, αναφέρει πως σύμφωνα με τις διατάξεις του Ποινικού Κώδικα ο κάθε εργαζόμενος μπορεί να κλείνει την κάμερα όταν εργάζεται στο σπίτι του, απάντηση που κοινοποιήθηκε στον ΕΟΔΥ (στον οποίο παρέχει υπηρεσίες η TP) και στα υπουργεία Υγείας και Εργασίας. Την ίδια εβδομάδα δημοσίευμα στο VICE («Θα Δουλέψετε Από το Σπίτι, Αλλά θα σας Στείλουμε μια Webcam», 24/3/2020) δημοσιοποιεί για πρώτη φορά το σχέδιο της εταιρείας για τη χρήση web καμερών.
Μπροστά στις αντιδράσεις, η εταιρεία κάνει πίσω, ή τουλάχιστον έτσι φαίνεται εκ πρώτης όψεως. Σύμφωνα με όσα μας είπαν εργαζόμενοι, τελικά δεν έγινε αποστολή καμερών, κάτι που επιβεβαιώνει και η εταιρεία.
Ο εκπρόσωπος της εταιρείας, Κίμων Αντύπας, εξηγεί ότι το επίμαχο μέιλ δεν εστάλη από τη Διοίκηση αλλά από «προϊστάμενο». Η εταιρεία στην απάντησή της προς το Investigate Europe αναφέρει: «Υπήρξε παρανόηση μιας εσωτερικής επικοινωνίας σχετικής με βιντεοκλήσεις που εξυπηρετούν μόνο ανάγκες ενδοεταιρικής επικοινωνίας. Σε κανένα project εταιρείας δεν υπάρχει υποχρεωτική χρήση κάμερας». Σε ερώτησή μας αν τέθηκε ποτέ θέμα χρήσης κάμερας, η απάντηση ήταν ένα διπλό κατηγορηματικό «Ποτέ!».
H «Εφ.Συν.» έχει στη διάθεσή της έγγραφο με τίτλο «Κανονισμός Χρήσης Επικοινωνιακών Μέσων και Μέσων Ηλεκτρονικής Επεξεργασίας» με ημερομηνία 31/3. Στα άρθρα 68 έως 72 περιγράφονται οι όροι χρήσης της κάμερας. Αρθρο 68:
«Οι κάμερες παρέχονται από την Teleperformance Hellas στους υπαλλήλους της WAHA μόνο για επιχειρηματικές επικοινωνίες με την Εταιρεία ή με τους καταναλωτές, όταν αυτό ορίζεται ρητώς από την Εταιρεία. Οι επιχειρηματικές επικοινωνίες με την Εταιρεία περιλαμβάνουν τηλεοπτικές κλήσεις και τηλεδιασκέψεις για επικοινωνία με τη διοίκηση, την εκπαίδευση, την καθοδήγηση, τη γενική βοήθεια και την υποστήριξη των πρακτόρων. Δεν επιτρέπεται η καταγραφή και η αποθήκευση ροών βίντεο μέσω webcam ή επικοινωνιών με την Εταιρεία και στα δυο άκρα». Ο κανονισμός περιλαμβάνει κανόνες ακόμα για το πού θα είναι στραμμένη η κάμερα. (βλ. φωτ.)
Ανάλογο έγγραφο, με τις ίδιες ακριβώς προβλέψεις, περιήλθε στη γνώση μας στις 24/4, πράγμα που δείχνει πως κόντρα στον ισχυρισμό της TP οι συμβάσεις αυτές δεσμεύουν τους εργαζόμενους ακόμα και σήμερα. Σε σχετικό μας ερώτημα, η εταιρεία αρνήθηκε να απαντήσει.
Επιθεώρηση στο σπίτι!
Οι εργαζόμενοι κλήθηκαν να υπογράψουν νέες συμβάσεις στις οποίες περιλαμβάνονται «πρόσθετοι όροι». Ενας από αυτούς προβλέπει πως οι εργαζόμενοι θα πληρώνουν από την τσέπη τους τα επιπλέον κόστη λόγω τηλεργασίας (ίντερνετ, ρεύμα, καθαριότητα κ.λπ.) εκτός αν αμείβονται με τον κατώτερο μισθό. (βλ. φωτ.)
Προβλέπεται ακόμα και «επιθεώρηση από τον Εργοδότη» στο σπίτι του εργαζόμενου: «Ο Μισθωτός συναινεί στην επιθεώρηση από τον Εργοδότη κατά τη διάρκεια των εργάσιμων ωρών υπό την προϋπόθεση της έγκαιρης προειδοποίησης, του εξοπλισμού, της τήρησης των πολιτικών του Εργοδότη και των διατάξεων περί υγιεινής και ασφάλειας». (βλ. φωτ.)
Απάντηση της Teleperformance στο Α’ μέρος της έρευνας
Αξιότιμοι κύριοι,
Στο φύλλο της 30/4/2020 της εφημερίδας σας δημοσιεύθηκε άρθρο με τίτλο: «Η (μυστική) συνεργασία ΕΟΔΥ-TELEPERFORMANCE και τα 6 σκοτεινά σημεία της». Αναφορικά με το περιεχόμενο του άρθρου, θέλουμε να διευκρινίσουμε τα ακόλουθα:
- Η σύμβαση της TELEPERFORMANCE GREECE με τον ΕΟΔΥ συνήφθη στις αρχές Μαρτίου 2020. Αφορά τη δωρεάν εκ μέρους μας παροχή υπηρεσιών τηλεφωνικής υποστήριξης. Πρώτιστη φροντίδα μας ήταν και είναι η προσφορά των υπηρεσιών και όχι η δημοσιοποίησή τους στον Τύπο.
- Θα ήταν αδύνατον να εκτελεσθεί σε εθελοντική βάση ένα έργο που απαιτεί 160 υπαλλήλους, 14.000 ώρες εργασίας και διαρκεί ήδη 2 μήνες. Το κόστος του έργου και του προσωπικού καλύφθηκε από την TELEPERFORMANCE GREECE. Εθελοντική συνεισφορά στο έργο του ΕΟΔΥ προσέφεραν πράγματι ορισμένοι υπάλληλοί μας, ειδικά το πρώτο διάστημα. Η συνολική συνεισφορά τους ανέρχεται σε 40 ώρες και τους ευχαριστούμε θερμά γι’ αυτό.
- Εκπαίδευση στις υπηρεσίες παρείχε ο ΕΟΔΥ, σύμφωνα με τα πρωτόκολλά του, τα οποία δεν περιλαμβάνουν την παροχή ιατρικών συμβουλών.
- Οσον αφορά τα εσωτερικά μέτρα προφύλαξης από τον κορονοϊό, εφαρμόσαμε από την πρώτη στιγμή όλες τις οδηγίες του ΕΟΔΥ και δεν είχαμε κανένα κρούσμα στις εγκαταστάσεις μας. Επίσης, εφαρμόσαμε σταδιακά πρόγραμμα τηλεργασίας ήδη από τα μέσα Μαρτίου, με συνέπεια το 95% του προσωπικού μας να εργάζεται σήμερα από το σπίτι.
- Παρακαλούμε για τη δημοσίευση των ανωτέρω διευκρινίσεων σε ενιαία μορφή στην ίδια θέση με το αναφερόμενο άρθρο.
Σημειώσεις
*Τα ονόματα των εργαζομένων έχουν αλλαχθεί για λόγους διατήρησης της ανωνυμίας τους.
** Η έρευνα για την Teleperformance αποτελεί μια συμπαραγωγή / συνεργασία της «Εφημερίδας των Συντακτών» με το Investigate Europe (μια διεθνή σύμπραξη Ευρωπαίων δημοσιογράφων με media partners σε περισσότερες από 15 χώρες) και του Reporters United, ενός νέου δικτύου για την ερευνητική δημοσιογραφία στην Ελλάδα.
