Τη Δευτέρα 15 Φεβρουαρίου το ΔΣ του ΕΟΑΝ, του Εθνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης, υπεύθυνου για την πολιτική ανακύκλωσης στη χώρα μας, ενέκρινε το επιχειρησιακό σχέδιο της Ανταποδοτικής Ανακύκλωσης, η οποία είναι επιφορτισμένη με την εναλλακτική διαχείριση συσκευασιών μέσα από τα Σπιτάκια της Ανακύκλωσης. Από όσα προηγήθηκαν της απόφασης προκύπτει ότι με αυτή την -σε μεγάλο βαθμό πολιτική- απόφαση η κυβέρνηση στέλνει ένα μήνυμα ανοχής απέναντι σε ένα σύστημα ανακύκλωσης που έχει δεχτεί ισχυρή κριτική από τις αρμόδιες διοικητικές υπηρεσίες, τις περιβαλλοντικές οργανώσεις αλλά και μεγάλη μερίδα του Τύπου, από την Καθημερινή (17.02.2021 & 19.02.2021) ως την Εφημερίδα των Συντακτών. (Μοναδική εξαίρεση τα διαδοχικά άρθρα της εφημερίδας Παραπολιτικά –1.11.2020, 29.11.2020, 13.12.2020 και 27.12.2020– που κατηγορούσαν τον πρώην υπουργό Περιβάλλοντος Κωστή Χατζηδάκη για απιστία.)
Απόφαση κόντρα στην εισήγηση της Διοίκησης
- Τον Νοέμβριο του 2020 η Διεύθυνση Εναλλακτικής Διαχείρισης του ΕΟΑΝ συνέταξε Εισηγητικό Σημείωμα αναφέροντας σοβαρά προβλήματα στη λειτουργία της Ανταποδοτικής και εισηγούμενη τη μη ανανέωση της άδειας της.
- Στις 10 Φεβρουαρίου η Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης, η Greenpeace και το WWF έστειλαν επιστολή στον υπουργό Περιβάλλοντος Κώστα Σκρέκα μιλώντας για αδράνεια και φοβικότητα στον τρόπο με τον οποίο το ΥΠΕΝ και ο ΕΟΑΝ αντιμετώπισαν τις προβληματικές επιδόσεις της Ανταποδοτικής.
Σημειωτέον ότι στις αρχές Φεβρουαρίου η Ανταποδοτική έστειλε στον ΕΟΑΝ ενημερωτικό σημείωμα, όπου χαρακτήριζε τα συμπεράσματα της Διεύθυνσης «ψευδή, παραπλανητικά και συκοφαντικά».
Σε αυτό το σημείωμα απάντησε η Διοίκηση με νέο έγγραφο (15.02.2021), υποστηρίζοντας την τεχνική αρτιότητα του Εισηγητικού Σημειώματος. Μάλιστα, οι αρμόδιοι υπάλληλοι ανέφεραν ότι είχαν μόλις μία εργάσιμη μέρα για να απαντήσουν στα όσα είπε η Ανταποδοτική.
Τελικά το ΔΣ του ΕΟΑΝ ενέκρινε το επιχειρησιακό σχέδιο της Ανταποδοτικής μετά από σχετική εισήγηση του προέδρου Νίκου Χιωτάκη, πρώην δημάρχου Κηφισιάς, σε πλήρη αντίθεση με το σημείωμα της Διοίκησης και τους προβληματισμούς των οργανώσεων. Η ψηφοφορία έληξε με εννέα ψήφους υπέρ, μία κατά (από τον εκπρόσωπο των περιβαλλοντικών οργανώσεων) και μία αποχή, προερχόμενη από τον Διευθύνοντα Σύμβουλο, Ιωάννη Σιδέρη.
Υπέρ της έγκρισης τάχθηκαν οι επτά εκπρόσωποι των υπουργείων Περιβάλλοντος, του Εσωτερικών, Ανάπτυξης και Επενδύσεων, ο εκπρόσωπος της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας και ο εκπρόσωπος της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδας.
«Συντριπτική ζημιά στο κύρος και την αξιοπιστία» του ΕΟΑΝ
Μετά την απόφαση οι εκπρόσωποι των περιβαλλοντικών οργανώσεων υπέβαλαν την παραίτησή τους από το ΔΣ, υποστηρίζοντας ότι «δεν πρόκειται γίνουν συμμέτοχοι στην αυτοκατάργηση του ΕΟΑΝ και την υπονόμευση του μέλλοντος της ανακύκλωσης στην Ελλάδα». Οι WWF, Greenpeace και Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης χαρακτήρισαν την απόφαση «πολιτική και όχι τεχνοκρατική», προσθέτοντας ότι «ο ΕΟΑΝ βγαίνει τραυματισμένος, με συντριπτική ζημιά στο κύρος και την αξιοπιστία του».
Η ανακοίνωση των οργανώσεων αναφέρει επίσης: «Η απόφαση που έλαβε η πλειοψηφία του ΔΣ του ΕΟΑΝ για την έγκριση του εξαετούς επιχειρησιακού σχεδίου του συστήματος χαρακτηρίζεται από μια παγκόσμια πρωτοτυπία: εγκρίνει το σχέδιο χωρίς να τεκμηριώνει την τεχνικοοικονομική βιωσιμότητα και τη δυνατότητα να επιτύχει στόχους ανακύκλωσης και ορίζει ότι κάποια στιγμή στο μέλλον θα αναθέσει έλεγχο για να διαπιστώσει αν το σχέδιο που ενέκρινε είναι βιώσιμο ή μη. Με άλλα λόγια, η πλειοψηφία του ΔΣ του ΕΟΑΝ αποφάσισε την έγκριση του επιχειρησιακού σχεδίου της Ανταποδοτικής Ανακύκλωσης, κι άρα τη λειτουργία του συστήματος για τα επόμενα έξι έτη, χωρίς να είναι σε θέση να τεκμηριώσει το αξιόπιστο και βιώσιμο του σχεδίου κι άρα του συστήματος».
Αποχή από τον Διευθύνοντα Σύμβουλο
Εξηγώντας την απόφασή του να απέχει και να μην ψηφίσει υπέρ της έγκρισης της Ανταποδοτικής, ο διευθύνων σύμβουλος του ΕΟΑΝ Ιωάννης Σιδέρης είπε στο Reporters United ότι «υπήρχε εισήγηση της αρμόδιας υπηρεσίας. Μια τεχνοκρατική προσέγγιση. Ανεξαρτήτως αν κάποιος συμφωνεί ή διαφωνεί με την προσέγγιση, αυτή πρέπει να ληφθεί υπόψη. Προφανώς είναι εισήγηση και δεν μπορεί να είναι δεσμευτική για το ΔΣ, αλλά ταυτόχρονα δεν μπορεί και να αγνοηθεί». Για τη λειτουργία της Ανταποδοτικής πρόσθεσε ότι «κρίθηκε από το ΔΣ και ο φορέας αδειοδοτήθηκε. Πλέον ο ρόλος του ΕΟΑΝ είναι μέσα από την αξιολόγηση του φορέα και σε συνεργασία μαζί του να βελτιωθεί η λειτουργία του».
Σχετικά με τις παραιτήσεις από το ΔΣ ο κ. Σιδέρης είπε: «Δεν θα ήθελα να κρίνω την κίνηση των εκπροσώπων των περιβαλλοντικών οργανώσεων. Με την αρνητική τους ψήφο και με την κίνησή τους αυτή δείχνουν τη διαφωνία τους με την απόφαση της πλειοψηφίας του ΔΣ. Αυτό που θέλω να τονίσω είναι ότι ο ρόλος τους στο ΔΣ του ΕΟΑΝ υπήρξε πολύ σημαντικός και οι θέσεις τους και οι τοποθετήσεις τους πάντα με διάθεση να συνεισφέρουν στο έργο του Οργανισμού και στην αναβάθμιση της ανακύκλωσης στη χώρα μας».
Πρόεδρος ΕΟΑΝ: Απόφαση με γνώμονα τη θέση της πολιτείας για αύξηση της ανακύκλωσης
Σχολιάζοντας στο Reporters United την απόφαση του ΕΟΑΝ, ο πρόεδρος του ΔΣ Νίκος Χιωτάκης την υποστήριξε λέγοντας ότι «αν ο ΕΟΑΝ είχε διαπιστώσει ότι η Ανταποδοτική Ανακύκλωση δεν λειτουργεί σωστά, η υπηρεσία έπρεπε να έχει εισηγηθεί κυρώσεις και τα ΔΣ από το 2014 έως το 2019 έπρεπε να είχαν επιβάλει κυρώσεις ή πρόστιμα, πράγμα το οποίο δεν έγινε. Η θέλησή μας ήταν να κάνουμε μια καινούργια αρχή, δίνοντας σε όλους την ευκαιρία να δουλέψουν με στόχο το καλό της ανακύκλωσης σε συνεργασία με τους δήμους και όλους τους αρμόδιους φορείς. Πήραμε απόφαση με βάση την πάγια θέση της πολιτείας για αύξηση των ποσοστών ανακύκλωσης. Θέλουμε όσο το δυνατόν περισσότερα συστήματα ανακύκλωσης συσκευασιών. Γι’ αυτό και πρότεινα στο ΔΣ να δώσουμε στην Ανταποδοτική τη δυνατότητα να λειτουργήσει και να ελεγχθεί μετά από έναν χρόνο, ώστε να δούμε αν το επιχειρησιακό της πρόγραμμα είναι βιώσιμο, αν τα οικονομικά της στοιχεία είναι καλά και αν εξυπηρετούνται οι δήμοι».
Σχετικά με την άποψη των περιβαλλοντικών οργανώσεων περί αυτοκατάργησης του ΕΟΑΝ, ο κ. Χιωτάκης συμπλήρωσε: «Εγώ δεν βλέπω ότι ο ΕΟΑΝ καταργείται. Απεναντίας βλέπω ότι ο ΕΟΑΝ επιτέλους παίρνει θέση. Μέχρι τώρα δεν είχε πάρει απόφαση ο ΕΟΑΝ».
Από το 2014 ο ΕΟΑΝ εισηγείτο «οριστική διακοπή» της Ανταποδοτικής
Η υπόθεση της Ανταποδοτικής είναι μια ιστορία στην οποία κρίνεται η αξιοπιστία του κράτους και της κυβέρνησης. Και είναι μια ιστορία την οποία η κυβέρνηση γνωρίζει από παλιά. Σε απόφασή του τον Ιούλιο του 2014, το ΔΣ του ΕΟΑΝ, με διαφορετική σύνθεση από τη σημερινή, εισηγήθηκε προς το ΥΠΕΝ την «οριστική διακοπή» της Ανταποδοτικής Ανακύκλωσης με φόντο τα προβλήματα που διαπίστωσε στη λειτουργία της (το Reporters United δημοσιεύει την πλήρη απόφαση εδώ). Ωστόσο, από τότε καμία ηγεσία δεν προχώρησε σε αυτό το βήμα. Και τώρα, παρότι οι υπάλληλοι της Διοίκησης ανέλυσαν με αντικειμενικά ευρήματα την προβληματική κατάσταση, οι εκπρόσωποι των υπουργείων τους αγνόησαν και επέτρεψαν να συνεχιστεί μια κατάσταση όπου κατά τις κορυφαίες οικολογικές οργανώσεις της χώρας «η ανακύκλωση νοσεί».
