Υπάρχει κάτι που δεν πάει καθόλου καλά με το υπουργείο Μεταφορών, τόσο στον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζεται τα δρομολόγια του μετρό και του τραμ, όσο και στον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζεται την επικοινωνία του με δημοσιογράφους που ασκούν κριτική στην κυβέρνηση.

Υπό κανονικές συνθήκες, θα έπρεπε να χαιρόμαστε: Μόλις μερικές μέρες μετά το ρεπορτάζ του Reporters United για την αναστολή των βραδινών δρομολογίων του μετρό (μέτρο τιμωρητικό για χιλιάδες πολίτες και εργαζόμενους που χρησιμοποιούν τα μέσα μαζικής μεταφοράς), σήμερα 17 Φεβρουαρίου η ΣΤΑΣΥ ανακοίνωσε την επανέναρξη των δρομολογίων αυτών. 

Αυτό λοιπόν το κείμενο θα έπρεπε να είναι μια μικρή δικαίωση του ρεπορτάζ. Μεταξύ όμως της δημοσίευσής μας και της ανακοίνωσης της ΣΤΑΣΥ, μεσολάβησαν επικοινωνίες μεταξύ του υπουργείου Μεταφορών και του Reporters United στις οποίες ούτε λίγο ούτε πολύ ο εκπρόσωπος του υπουργείου ισχυρίστηκε ότι το δημοσίευμά μας ήταν «απολύτως ανακριβές» και ζήτησε την ανασκευή του. Στο κείμενο λοιπόν αυτό τεκμηριώνουμε όχι μόνο ότι το ρεπορτάζ ήταν ακριβές αλλά και ότι το υπουργείο λέει ψέματα.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. 

4 Φεβρουαρίου: «Με εισήγηση Μαξίμου», χιλιάδες πολίτες χωρίς μετρό το βράδυ

Στις 4 Φεβρουαρίου δημοσιεύσαμε ρεπορτάζ για το πώς με εισήγηση Μαξίμου χιλιάδες πολίτες και εργαζόμενοι έμειναν για δύο χρόνια χωρίς μετρό και τραμ κατά τις βραδινές ώρες, αφού με πρόφαση την πανδημία η κυβέρνηση είχε διακόψει τα μεταμεσονύχτια δρομολόγια.

Στο πλαίσιο του ρεπορτάζ επικοινωνήσαμε με το υπουργείο Μεταφορών, το οποίο εποπτεύει τις Σταθερές Συγκοινωνίες (ΣΤΑΣΥ), την εταιρεία που διαχειρίζεται το μετρό. Εκπρόσωπος του υπουργείου έδωσε απαντήσεις στα ερωτήματά μας, τις οποίες ενσωματώσαμε στο κείμενό μας. Ο εκπρόσωπος μας ενημέρωσε ότι «το Μέγαρο Μαξίμου εισηγείται και εμείς βγάζουμε την απόφαση» για τα δρομολόγια του μετρό. Όταν ρωτήσαμε πότε θα επιστρέψουν τα μεταμεσονύχτια δρομολόγια, ο εκπρόσωπος μας απάντησε: «Ακόμα δεν υπάρχει κάποια εισήγηση, αλλά φαντάζομαι ότι θα επανέλθει στο προηγούμενο ωράριο. Δεν μπορώ να ξέρω το χρονοδιάγραμμα τώρα με σιγουριά».

7 Φεβρουαρίου: Η επικοινωνία του δημοσιογράφου από το υπουργείο

Λίγες μέρες αργότερα, στις 7 Φεβρουαρίου, επικοινώνησε μαζί μας ο Δημήτρης Μιχαλέλης, δημοσιογράφος που εργάζεται στο Γραφείο Επικοινωνίας και Ενημέρωσης του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών.

Σ’ εκείνη την επικοινωνία ο κ. Μιχαλέλης αμφισβήτησε ότι είχαμε επικοινωνήσει προ του ρεπορτάζ με το υπουργείο Μεταφορών και ότι έγιναν οι δηλώσεις που υπάρχουν στο άρθρο μας από εκπρόσωπο του υπουργείου. Ζήτησε να του αποκαλύψουμε το όνομα του εκπροσώπου που μας μίλησε, διαβεβαιώνοντάς μας ότι «κανένας δεν πρόκειται να απολυθεί». Βέβαια, και μόνο η αναφορά ότι δεν θα υπάρξει αυτή η έσχατη συνέπεια σε βάρος του εκπροσώπου επειδή απάντησε σε δημοσιογραφικά ερωτήματα μάς προβλημάτισε για το αν θα υπάρξουν οποιουδήποτε τύπου δυσμενείς συνέπειες σε βάρος του. Γι’ αυτό αποφασίσαμε να μην αποκαλύψουμε το όνομα του εκπροσώπου, αν και είναι προφανές ότι το έχουμε στη διάθεσή μας. Ο κ. Μιχαλέλης άφησε μάλιστα ανοιχτό το ενδεχόμενο να βγάλει ανακοίνωση διάψευσης.

Την επόμενη μέρα, στις 8 Φεβρουαρίου, ξανακαλέσαμε τον κ. Μιχαλέλη, ο οποίος στο μεταξύ είχε αλλάξει γνώμη για τον τρόπο επικοινωνίας μας. Μας είπε ότι τελικά δεν μας εμπιστεύεται και ζήτησε να στείλουμε γραπτές ερωτήσεις. Εμείς λοιπόν απευθύναμε δύο γραπτά ερωτήματα στο υπουργείο: 

• Πρώτον, γιατί δύο χρόνια μετά το πρώτο κύμα της πανδημίας δεν έχουν αποκατασταθεί τα δρομολόγια του μετρό, παρότι η απαγόρευση της κυκλοφορίας έχει αρθεί εδώ και μήνες; 
• Δεύτερον, υπάρχει χρονοδιάγραμμα για το πότε θα αποκατασταθούν;

11 Φεβρουαρίου: Το υπουργείο Μεταφορών λέει ψέματα

Στις 11 Φεβρουαρίου λάβαμε γραπτές απαντήσεις από το Γραφείο Τύπου του υπουργείου – οι απαντήσεις του υπουργείου στην πλήρη τους μορφή είναι αναρτημένες εδώ ενώ είναι διαθέσιμες και στο τέλος αυτού του άρθρου). Σε αυτές μεταξύ άλλων το υπουργείο υποστήριξε ότι «το δημοσίευμά σας αυτό [σ.σ.: σχετικά με το Μετρό] είναι απολύτως ανακριβές, καθώς ποτέ δεν έγιναν δηλώσεις από εκπρόσωπο ή συνεργάτη του Υπουργείου».

Το υπουργείο Μεταφορών λέει ψέματα. Είχαμε επικοινωνήσει με εκπρόσωπο από το Γραφείο Επικοινωνίας και Ενημέρωσης του υπουργείου το απόγευμα της 1ης Φεβρουαρίου, στις 17:37. Η επικοινωνία προήλθε από δική μας κλήση σε τηλέφωνο του υπουργείου που είναι στη διάθεσή μας και κράτησε δύο λεπτά. Πριν τις σχετικές δημοσιογραφικές ερωτήσεις, ο υπογράφων γνωστοποίησε στον εκπρόσωπο του υπουργείου τόσο το όνομα και την ιδιότητά του ως δημοσιογράφου, όσο και το μέσο ενημέρωσης για το οποίο κάνει το ρεπορτάζ. 

Μάλιστα, αυτή ήταν η δεύτερη επικοινωνία μας με το υπουργείο. Η πρώτη έγινε λίγο νωρίτερα την ίδια μέρα, στις 15:04, και στο ίδιο τηλέφωνο, κατά τη διάρκεια της οποίας ενημερώσαμε τον εκπρόσωπο του υπουργείου για το ρεπορτάζ μας και εκείνος ζήτησε χρόνο για να ψάξει το ζήτημα και να επανέλθει με απαντήσεις. Καθώς δεν είχαμε κάποια ανταπόκριση, ξανακαλέσαμε στις 17:37.

Από την πλευρά μας λοιπόν περιοριζόμαστε στο εξής: Αν το υπουργείο θέλει να βγάλει ανακοίνωση για να διαψεύσει τα παραπάνω πραγματικά γεγονότα, ας το κάνει.

17 Φεβρουαρίου: Η ΣΤΑΣΥ διαψεύδει το υπουργείο Μεταφορών

Όμως οι προβληματικές απαντήσεις του υπουργείου Μεταφορών δεν τελειώνουν εδώ. 

Το υπουργείο δικαιολόγησε τη μη αποκατάσταση των νυχτερινών δρομολογίων σε μετρό και τραμ, λέγοντας ότι «η πανδημία έχει αλλάξει πολλά από τα δεδομένα της κοινωνικής ζωής» και «οι περιορισμοί στην κυκλοφορία ήταν ένας νέος παράγοντας που οδήγησε σε αναπροσαρμογή των πλάνων στα ΜΜΜ». Βέβαια, όπως σημειώσαμε και στο πρώτο ρεπορτάζ μας, εδώ και πολύ καιρό και έχει ανοίξει ο τουρισμός και έχει αρθεί η απαγόρευση κυκλοφορίας, κάτι που σημαίνει ότι οι πολίτες μπορούν να κυκλοφορούν ελεύθερα είτε για να πάνε στις δουλειές τους είτε για προσωπικούς λόγους. 

Ωστόσο, το υπουργείο έκανε ένα βήμα παραπέρα και υποστήριξε το κόψιμο των δρομολογίων επικαλούμενο μειωμένη επιβατική κίνηση και οικονομική βιωσιμότητα: «Οι εταιρείες αστικών συγκοινωνιών βασίζονται και σε κρατική χρηματοδότηση. Ιδίως δε την περίοδο της πανδημίας που μειώθηκε η κίνηση, ήταν η κύρια πηγή εσόδων. Είναι λοιπόν σημαντικό η λειτουργία των μέσων, η οποία σχετίζεται με τα αντίστοιχα κόστη, να εξυπηρετεί και την ανάλογη επιβατική κίνηση. Το επίπεδο της ζήτησης ήταν αρκετά χαμηλό (να σημειωθεί ότι η ζήτηση μετριέται με τα επικυρωμένα εισιτήρια). Δεν έχει κριθεί μέχρι τώρα απαραίτητη η λειτουργία του μετρό τις μεταμεσονύκτιες ώρες. Οι δημόσιοι οργανισμοί που εκτελούν το μεταφορικό έργο οφείλουν αφενός να επιτελούν κοινωνικό έργο που τους έχει ανατεθεί και αφετέρου να διασφαλίζουν τα χρήματα του Έλληνα φορολογούμενου πολίτη».

Ωστόσο, οι ανακοινώσεις της ΣΤΑΣΥ διαψεύδουν το υπουργείο Μεταφορών. Πράγματι, στις 17 Φεβρουαρίου η ΣΤΑΣΥ ανακοίνωσε ότι από τις 4 Μαρτίου θα επανέλθουν τα μεταμεσονύχτια δρομολόγια στις γραμμές 2 και 3 του μετρό έως τη 1:30 το βράδυ, ενώ την περίοδο του Πάσχα προγραμματίζεται να επανέλθει η επέκταση του ωραρίου λειτουργίας και στο τραμ.

Δηλαδή, την ώρα που το υπουργείο λέει ότι τα δρομολόγια κόπηκαν για λόγους οικονομικής βιωσιμότητας, η ΣΤΑΣΥ επαναφέρει τα δρομολόγια χωρίς ποτέ να έχει θέσει ζήτημα εσόδων. Μάλιστα, και τον Δεκέμβριο η εταιρεία είπε σε ανακοίνωσή της ότι η αναστολή των μεταμεσονύχτιων δρομολογίων έγινε μόνο «για την αντιμετώπιση της πανδημίας», χωρίς να αναφέρει οικονομικούς λόγους ή επιβατική κίνηση για την απόφασή της. Άρα, άλλα επιχειρήματα επικαλείται το υπουργείο για τα δρομολόγια, άλλα η δημόσια εταιρεία την οποία εποπτεύει. Περιμένουμε να δούμε αν το υπουργείο θα επιχειρήσει να διαψεύσει και τη ΣΤΑΣΥ.

Η νίκη του ρεπορτάζ (και η συνέχεια που έπεται)

Περισσότερη σημασία από οτιδήποτε άλλο έχει το γεγονός ότι τελικά, λίγες ημέρες μετά τη δημοσίευση του ρεπορτάζ μας για το Μετρό, επανέρχονται τα βραδινά δρομολόγια του μετρό και του τραμ. Βέβαια, αυτό γίνεται μερικώς, αφού υπενθυμίζουμε ότι πριν την πανδημία τα μεταμεσονύχτια δρομολόγια έφταναν μέχρι τις δύο το βράδυ. 

Το Reporters United θα εξακολουθήσει να παρακολουθεί το θέμα και να καλύπτει δημοσιογραφικά τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα μέσα μαζικής μεταφοράς. 

Οι απαντήσεις του υπουργείου Μεταφορών

Reporters United: Γιατί δύο χρόνια μετά το πρώτο κύμα της πανδημίας δεν έχουν αποκατασταθεί τα μεταμεσονύχτια δρομολόγια (12 με 2 το πρωί) των γραμμών 2 (κόκκινης) και 3 (μπλε) του μετρό το βράδυ της Παρασκευής και του Σαββάτου, παρότι δεν υπάρχει απαγόρευση κυκλοφορίας κατά τις σχετικές ώρες;
Υπουργείο Μεταφορών: Πριν από οτιδήποτε άλλο, θα πρέπει να σημειώσετε, ότι σε προηγούμενο ρεπορτάζ σας υπάρχουν αναφορές – και μάλιστα εντός εισαγωγικών – με υποτιθέμενες δηλώσεις ενός δήθεν εκπροσώπου του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών. Το δημοσίευμά σας αυτό είναι απολύτως ανακριβές, καθώς ποτέ δεν έγιναν δηλώσεις από εκπρόσωπο ή συνεργάτη του Υπουργείου. Άλλωστε, το Υπουργείο εκπροσωπείται από την πολιτική του ηγεσία. Ως εκ τούτου είναι στοιχειώδης υποχρέωσή σας να προχωρήσετε σε ανασκευή.

Ως προς την έγγραφη ερώτησή σας: Προφανώς η πανδημία έχει αλλάξει πολλά από τα δεδομένα της κοινωνικής ζωής. Οι περιορισμοί στην κυκλοφορία ήταν ένας νέος παράγοντας που οδήγησε σε αναπροσαρμογή των πλάνων στα ΜΜΜ. Έτσι κι αλλιώς, το Υπουργείο χαράσσει τη στρατηγική και οι οργανισμοί εξειδικεύουν τις αποφάσεις, τα δρομολόγια κλπ.

Οι εταιρείες αστικών συγκοινωνιών βασίζονται και σε κρατική χρηματοδότηση. Ιδίως δε την περίοδο της πανδημίας που μειώθηκε η κίνηση, ήταν η κύρια πηγή εσόδων. Είναι λοιπόν σημαντικό η λειτουργία των μέσων, η οποία σχετίζεται με τα αντίστοιχα κόστη, να εξυπηρετεί και την ανάλογη επιβατική κίνηση. Το επίπεδο της ζήτησης ήταν αρκετά χαμηλό (Να σημειωθεί ότι η ζήτηση μετριέται με τα επικυρωμένα εισιτήρια). Δεν έχει κριθεί μέχρι τώρα απαραίτητη η λειτουργία του μετρό τις μεταμεσονύκτιες ώρες. Οι δημόσιοι οργανισμοί που εκτελούν το μεταφορικό έργο οφείλουν αφενός να επιτελούν κοινωνικό έργο που τους έχει ανατεθεί και αφετέρου να διασφαλίζουν τα χρήματα του Έλληνα φορολογούμενου πολίτη.

Από την άλλη, οφείλουμε να σημειώσουμε ότι, ακόμη και μέσα στο lockdown, το συγκοινωνιακό έργο από λεωφορεία και τρόλεϊ συνεχίστηκε αδιαλείπτως, σύμφωνα με το πρόγραμμα: δηλαδή οι έξι γραμμές 24ωρης λειτουργίας (040, 11, Χ93, Χ95, Χ96, Χ97) καθώς και οι τρεις γραμμές (500, 790, Χ14), οι οποίες εξυπηρετούν τις νυχτερινές ώρες.

Κι αφού το αναφέρετε να σας ενημερώσουμε ότι το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών σε ότι αφορά στα ΜΜΜ έχει ήδη κάνει τα εξής:

• Μετρό: Στις γραμμές 2 & 3 αυξήσαμε –με ανάταξη– τους συρμούς από 32 σε 38 => Αύξηση 19%. Μειώσαμε τις χρονοαποστάσεις. Παραδώσαμε 3 νέους σταθμούς.
• Τραμ: Επαναλειτουργήσαμε τη γραμμή μέχρι το Σύνταγμα, αποκαταστήσαμε και τη λειτουργία μέχρι το Φάληρο και παραλάβαμε 25 νέους, σύγχρονους συρμούς. Και ήδη ξεκίνησε η νέα γραμμή στον Πειραιά.
• Δημιουργήσαμε 1.389 νέες θέσεις απασχόλησης σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς.
• Εν μέσω πανδημίας, είμαστε από τις ελάχιστες χώρες που μεγάλωσαν τον στόλο ΜΜΜ.
• Αθήνα: Παραλάβαμε 850 λεωφορεία στο δρόμο, σήμερα έχουμε 1.320 => Αύξηση 55%.  Συνεχίζουμε την προσπάθεια ώστε στο α’ εξάμηνο του 2022 να φτάσουμε τα 1.500.
• Έτσι, σήμερα έχουμε ήδη +3.800 δρομολόγια την ημέρα και θα φτάσουμε τα +5.500.
• Θεσσαλονίκη: Παραλάβαμε 235 λεωφορεία στο δρόμο, πλέον έχουμε κατά μ.ο. 460 => Αύξηση σχεδόν 100%. Συνεχίζουμε την προσπάθεια ώστε να ξεπεράσουμε τα 500.
• Και μειώσαμε στο 1,20 € την τιμή του εισιτηρίου, την οποία είχε αυξήσει ο ΣΥΡΙΖΑ. Ενώ δεν είχε πάρει ούτε ένα λεωφορείο, δεν είχε κάνει ούτε μία πρόσληψη.

Υπάρχει χρονοδιάγραμμα για το αν και πότε θα αποκατασταθούν τα παραπάνω δρομολόγια; Αν υπάρχει σχετικό χρονοδιάγραμμα, πότε θα γίνει αυτό και τι προβλέπει;
Όταν προκύψει η ανάγκη για επανέναρξη των μεταμεσονύκτιων δρομολογίων θα υπάρχει σχετική ενημέρωση του επιβατικού κοινού. ΟΑΣΑ και ΣΤΑΣΥ παρακολουθούν σε εβδομαδιαία βάση την ζήτηση που παρατηρείται στα δρομολόγια όλων των βαρδιών.