Από τον Μάιο του 2021 ο Γιάννης Λαγός εκτίει την ποινή του στις φυλακές Δομοκού μετά την καταδίκη του τον Οκτώβριο του 2020 σε 13 χρόνια κάθειρξης για συμμετοχή στην εγκληματική οργάνωση της Χρυσής Αυγής. Ωστόσο, κατά τη δικαστική απόφαση ο Λαγός ήταν ευρωβουλευτής και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο χρειάστηκε πάνω από επτά μήνες για να άρει τη βουλευτική του ασυλία. Όλη αυτή την περίοδο ο ίδιος όχι μόνο μπόρεσε να κυκλοφορεί ελεύθερος στις Βρυξέλλες, αλλά επιχείρησε να ζητήσει άσυλο στην Ευρώπη, πιθανότατα στη Νορβηγία, για να αποφύγει την έκτιση της ποινής του.

Ο Λαγός τελικά εκδόθηκε στην Ελλάδα και φυλακίστηκε τον Μάιο του 2021. Παρόλα αυτά, από τη μέρα της ποινικής του καταδίκης μέχρι σήμερα, δεν έπαψε ποτέ να έχει πρόσβαση στα δημόσια κονδύλια που δικαιούνται οι ευρωβουλευτές και οι βοηθοί τους. Μάλιστα, μια από τις πρώτες δηλώσεις του από τη φυλακή ήταν: «Παρά το ότι βρέθηκα στη φυλακή κατά παράνομο τρόπο, αποφάσισα να διεκδικήσω όλα όσα δικαιούμαι ως εκλεγμένος ευρωβουλευτής και να ασκήσω όσο το δυνατόν τα καθήκοντά μου».

Η χρήση των βουλευτικών προνομίων από τον Λαγό εγείρει σοβαρά ερωτήματα: Γιατί ο καταδικασθείς ευρωβουλευτής έχει ακόμα πρόσβαση σε αυτά τα κονδύλια;

Πράγματι, όπως αναφέρει ρεπορτάζ της Μαρίας Ψαρά στο Έθνος, ο Λαγός «εξακολουθεί να πληρώνεται από τους Ευρωπαίους φορολογούμενους, καθώς δεν θα χάσει εντελώς τα προνόμιά του. Συγκεκριμένα θα λαμβάνει 6.800 ευρώ τον μήνα και πιθανότατα θα λαμβάνει την αποζημίωση για τη διατήρηση του γραφείου του, δηλαδή ακόμα 4.300 ευρώ τον μήνα. Συνολικά δηλαδή υπολογίζεται πως ακόμα και μέσα από τη φυλακή ο Γιάννης Λαγός θα λαμβάνει περισσότερα από 11.000 ευρώ το μήνα. Αυτά τα προνόμια θα τα χάσει μόνο εάν καταδικαστεί αμετάκλητα». Θυμίζουμε ότι δίκη της Χρυσής Αυγής σε δεύτερο βαθμό ξεκίνησε πριν από λίγες μέρες, στις 15 Ιουνίου.

Η χρήση των βουλευτικών προνομίων από τον Λαγό εγείρει σοβαρά ερωτήματα: Γιατί ο καταδικασθείς ευρωβουλευτής έχει ακόμα πρόσβαση σε αυτά τα κεφάλαια; Θα μπορούσαν να έχουν χρησιμοποιηθεί για τη διαιώνιση εγκληματικής δραστηριότητας;

Μόνο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μπορεί να δώσει απαντήσεις. Ωστόσο, ο ενωσιακός θεσμός αρνείται να δημοσιοποιήσει τις σχετικές πληροφορίες, διότι αφορά «προσωπικά δεδομένα» του Λαγού. Γι’ αυτό τον λόγο η οργάνωση για την ενίσχυση της διαφάνειας στις δημόσιες Αρχές FragDenStaat («Ρώτα το Κράτος»), ο οποίος πιέζει κρατικούς φορείς με σκοπό την αποκάλυψη εγγράφων σημαντικών για τη δημοκρατία και τη δικαιοσύνη, κατέθεσε αγωγή στο Γενικό Δικαστήριο της ΕΕ (ΔΕΕ).

Η προσφυγή της οργάνωσης στην ενωσιακή δικαιοσύνη έγινε μετά από την άρνηση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να παράσχει πληροφορίες για τις δαπάνες του Λαγού. Συγκεκριμένα, στις 7 Δεκεμβρίου 2021 η FragDenStaat έστειλε αίτημα στην Ευρωβουλή με βάση το δικαίωμα πρόσβασης στα δημόσια έγγραφα, ζητώντας έγγραφα που αφορούν τα επιδόματα που εισέπραξε ο Γιάννης Λαγος ως ευρωβουλευτής από τις 7 Οκτωβρίου του 2020, δηλαδή τη μέρα της καταδικαστικής απόφασης, καθώς και το πώς τα ξόδεψε. Μετά από αίτημα του κοινοβουλίου, η οργάνωση περιόρισε το χρονικό διάστημα από 7 Οκτωβρίου του 2020 μέχρι 7 Μαρτίου του 2021. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ο Λάγος υπέβαλε πολλές αξιώσεις δαπανών.

Η απάντηση της Ευρωβουλής στις 8 Φεβρουαρίου 2022 ήταν ότι κατά τους πρώτους τέσσερις μήνες μετά την καταδίκη ο Λαγός και οι βοηθοί του υπέβαλαν περί τις 93 αιτήσεις δαπανών. Ωστόσο, δεν δόθηκαν περισσότερα στοιχεία για τη φύση των εξόδων, καθώς κατά τον ενωσιακό θεσμό η δημοσιοποίησή τους θα παραβίαζε τα προσωπικά δεδομένα.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επέμεινε στη θέση του και με νέο έγγραφο που απέστειλε στην FragDenStaat στις 8 Απριλίου 2022, με συνέπεια η οργάνωση να κινηθεί δικαστικά.

Οι δημόσιοι πόροι ως «προσωπικά δεδομένα»

Εκτός από τον μισθό τους οι ευρωβουλευτές έχουν στη διάθεσή τους μια σειρά κοινοβουλευτικών, δηλαδή δημόσιων, πόρων που ονομάζονται «επιδόματα». Αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν μεταξύ άλλων για την κάλυψη ταξιδιωτικών εξόδων, διαμονής, ιατρικών εξόδων, μετακινήσεων, γευμάτων, ενοικίου γραφείου και επικοινωνιών, ακόμα και για την παρουσία στο γραφείο τους. Το συνολικό ποσό των σχετικών κονδυλίων που έχει ο κάθε ευρωβουλευτής ξεπερνά τις 5.000 ευρώ το μήνα.

Η FragDenStaat ζήτησε από την Ευρωβουλή στοιχεία για το ύψος και το είδος των κοινοβουλευτικών δαπανών του Λαγού. Το κοινοβούλιο αρνήθηκε να ικανοποιήσει το αίτημα επικαλούμενο προσωπικά δεδομένα και η οργάνωση προσέφυγε στο Γενικό Δικαστήριο της ΕΕ.

Ο έλεγχος για το πώς δαπανώνται αυτά τα κονδύλια είναι ελάχιστος. Για ένα μέρος των επιδομάτων, το λεγόμενο «Επίδομα Γενικών Δαπανών», οι ευρωβουλευτές έχουν τη δυνατότητα να δημοσιεύουν πόσα χρήματα διεκδικούν και για ποιο σκοπό τα διαθέτουν. Ωστόσο, η σχετική διάταξη δεν είναι υποχρεωτική και έτσι ένα μικρό ποσοστό των ευρωβουλευτών δημοσιεύει τις πληροφορίες, με τα επίπεδα λεπτομέρειας να ποικίλλουν σημαντικά.

Εν τω μεταξύ, για άλλα επιδόματα δεν υπάρχει προαιρετική πρόβλεψη. Η μόνη λύση για να μάθει ένας ενδιαφερόμενος περισσότερα σχετικά με τη χρήση αυτών των κεφαλαίων είναι η νομοθεσία της ΕΕ για την ελευθερία της πληροφόρησης, η οποία δίνει το δικαίωμα για υποβολή αιτήματος στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο στη συνέχεια θα εξετάσει αν θα δημοσιοποιήσει τα σχετικά στοιχεία.

Ωστόσο, το κοινοβούλιο έχει επανειλημμένα αρνηθεί να αποκαλύψει τέτοιου είδους πληροφορίες, υποστηρίζοντας ότι η χρήση των κεφαλαίων και των εξόδων των βουλευτών είναι «προσωπικά δεδομένα». Αυτό συνέβη και στην περίπτωση του Λαγού, με συνέπεια η FragDenStaat να προσφύγει στο ΔΕΕ.