Την περασμένη Πέμπτη, το Reporters United και η ΕφΣυν δημοσίευσαν νεότερη έρευνα που έφερε το Μαξίμου ακόμα πιο κοντά στην υπόθεση των παρακολουθήσεων και στο Predator (Μεσοτοιχία το Μαξίμου με το Predator, R•U & ΕφΣυν, 4.8.2022). Το δημοσίευμα αποτέλεσε συνέχεια προηγούμενου ρεπορτάζ για τις συνδέσεις της κυβέρνησης με το παράνομο λογισμικό υποκλοπών. (Ο Μεγάλος Ανιψιός κι ο Μεγάλος Αδερφός, R•U & ΕφΣυν, 3.6.2022).

Το ρεπορτάζ τεκμηρίωσε μέσα από έγγραφα συνδέσεις που ξεκινούν από επιχειρηματικές συναλλαγές του (τέως) Γενικού Γραμματέα (και ανιψιού) του πρωθυπουργού Γρηγόρη Δημητριάδη και φτάνουν στον επιχειρηματία Φέλιξ Μπίτζιο, πρώην αναπληρωτή διαχειριστή της Intellexa (31 Μαρτίου 2020 – 23 Ιουνίου 2021), της εταιρείας που εμπορεύεται το Predator στην Ελλάδα.

Απαντώντας σε ερωτήσεις που του υποβλήθηκαν στο πλαίσιο της έρευνας, ο κ. Δημητριάδης αρνήθηκε οποιαδήποτε σχέση με παράνομα κυκλώματα και υποκλοπές. Μας απέστειλε μάλιστα και εξώδικο, το οποίο δημοσιεύσαμε σε ξεχωριστό ρεπορτάζ (Εξώδικα -και από το Μαξίμου- για την έρευνα των υποκλοπών, R•U & ΕφΣυν, 9.6.2022). Αν και ο ανιψιός του πρωθυπουργού ισχυρίστηκε ότι δεν έχει καμία σχέση με την υπόθεση των παρακολουθήσεων, απέφυγε να απαντήσει στο ερώτημα αν γνωρίζει τον Φέλιξ Μπίτζιο.

Παράπλευρη αποκάλυψη της έρευνας ήταν το εύρημα ότι ο κ. Δημητριάδης κατά τη διάρκεια της θητείας του στο Μαξίμου ασκούσε επιχειρηματική δραστηριότητα. Μάλιστα, ο ίδιος αποκόμισε το ποσό των 166.513 ευρώ πουλώντας μια από τις εταιρείες του (Canalis), την οποία είχε αγοράσει για 1.000 ευρώ. Ο νόμος για το Επιτελικό Κράτος λέει ότι για όσα πρόσωπα διορίζονται ως γενικοί γραμματείς «αναστέλλεται αυτοδικαίως η άσκηση οποιασδήποτε επαγγελματικής ή επιχειρηματικής δραστηριότητας». Ωστόσο, ο κ. Δημητριάδης έχει υποστηρίξει ότι δεν παραβίασε κάποιο ασυμβίβαστο. 

Μετά την παραίτησή του από τη θέση του Γενικού Γραμματέα του πρωθυπουργού (που ήρθε μαζί με εκείνη του διοικητή της ΕΥΠ Παναγιώτη Κοντολέοντα), ο κ. Δημητριάδης έστειλε σειρά αγωγών κατά του Reporters United και της ΕφΣυν, ισχυριζόμενος ότι η έρευνά μας είναι συκοφαντική σε βάρος του. Το πρώην στέλεχος του Μαξίμου έστειλε αγωγή και στον Θανάση Κουκάκη, για αναπαραγωγή των δημοσιευμάτων στο Twitter. Ο κ. Κουκάκης είναι ο δημοσιογράφος που το καλοκαίρι του 2020, όπως αποκάλυψε το Reporters United, παρακολουθούνταν για μήνες από την ΕΥΠ, ενώ αυτή βρισκόταν υπό τον έλεγχο του πρωθυπουργού και υπαγόταν, σύμφωνα και με δημοσιεύματα, στην ευθύνη του κ. Δημητριάδη (Εχθρός του Κράτους: Αποδεικνύουμε ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη παρακολουθούσε τον δημοσιογράφο Θανάση Κουκάκη, R•U, 15.4.2022). Ο Θανάσης Κουκάκης είναι ο δημοσιογράφος που, σύμφωνα με αποκάλυψη του inside story, παρακολουθούνταν με το Predator κατά το διάστημα 12 Ιουλίου με 24 Σεπτεμβρίου 2021.

Το κουβάρι είχε αρχίσει να ξετυλίγεται από τις 4 Ιανουαρίου 2022, όταν το Reporters United αποκάλυψε μια ύποπτη (νυχτερινή) τροπολογία που είχε συμπεριληφθεί στις 31 Μαρτίου 2021 σε πολυνομοσχέδιο για την αντιμετώπιση της πανδημίας, αλλά είχε σκοπό να αφαιρέσει, και μάλιστα αναδρομικά, από την Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ) τη δυνατότητα να γνωστοποιεί στους πολίτες την άρση του απορρήτου των επικοινωνιών τους από την ΕΥΠ, αν ο λόγος της παρακολούθησής τους αφορά την εθνική ασφάλεια (Παρακολουθήσεις ΕΥΠ: Σιωπή, ο βασιλιάς ακούει!, R•U, 4.1.2022). Στην πορεία της έρευνας αποδείξαμε ότι η εσπευσμένη αυτή τροπολογία συνδεόταν με την εντολή νόμιμης παρακολούθησης του Θανάση Κουκάκη. Λίγες μέρες μετά το πρώτο δημοσίευμα, το inside story θα ξεκινούσε τη δική του έρευνα για το Predator στην Ελλάδα (Το νέο λογισμικό κατασκοπίας Predator και οι δουλειές στην Ελλάδα, inside story, 7.1.2022).

Με τις αγωγές του ο κ. Δημητριάδης ζητά ως αποζημίωση 250.000 ευρώ από την ΕφΣυν, 150.000 ευρώ από το Reporters United και 150.000 ευρώ από τον Θανάση Κουκάκη. Ο κ. Δημητριάδης στρέφεται και κατά των συντακτών Νικόλα Λεοντόπουλου και Θοδωρή Χονδρόγιαννου για το ποσό αποζημίωσης που απαιτεί τόσο από την ΕφΣυν, όσο και από το Reporters United, δηλαδή συνολικά για 400.000 ευρώ. 

Υποστήριξη από διεθνείς δημοσιογραφικούς οργανισμούς

Μετά τη γνωστοποίηση των αγωγών, διεθνείς δημοσιογραφικοί οργανισμοί προχώρησαν σε παρεμβάσεις υποστήριξης του Reporters United και της ΕφΣυν.

• To Διεθνές Ινστιτούτο Τύπου (International Press Institute – IPI) εξέφρασε την αλληλεγγύη του προς τα μέσα ενημέρωσης και τον Θανάση Κουκάκη, χαρακτηρίζοντας τις νομικές ενέργειες του κ. Δημητριάδη ως SLAPP. 

Ο όρος SLAPP (Strategic Lawsuit Against Public Participation – Στρατηγικές Αγωγές κατά της Συμμετοχής του Κοινού) υποδηλώνει αγωγές και νομικές κινήσεις σκοπός των οποίων είναι να φιμώσουν όσους ασκούν κριτική (μέλη της κοινωνίας των πολιτών, μέσα ενημέρωσης και δημοσιογράφους) μέσω της ηθικής και οικονομικής εξόντωσής τους. Για την αντιμετώπισή τους η Κομισιόν έχει προτείνει Οδηγία, με σκοπό την υιοθέτηση κανόνων για την προστασία των δημοσιογράφων από καταχρηστικές επιθέσεις ισχυρών -πολιτικά ή οικονομικά- προσώπων, επειδή ασχολούνται με ζητήματα ισχυρού δημοσίου συμφέροντος. 

• Ανακοίνωση για τις αγωγές του κ. Δημητριάδη εξέδωσε και η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων (EFJ), η οποία «καταδικάζει τις νομικές ενέργειες που αποσκοπούν στη φίμωση και τον εκφοβισμό του Τύπου, στο πλαίσιο σκανδάλου παράνομων κυβερνητικών πρακτικών στην Ελλάδα και, πιο συγκεκριμένα, υποκλοπών σε βάρος δημοσιογράφων και πολιτικών».

• Κατά των «καταχρηστικών αγωγών» του κ. Δημητριάδη τοποθετήθηκαν και οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα (RSF), η οργάνωση που έχει κατατάξει την Ελλάδα στην 108η θέση μεταξύ 180 χωρών στην αξιολόγησή της ως προς την ελευθερία του Τύπου. (Μέχρι τώρα, καθώς με την τελευταία εξέλιξη ενδέχεται να την υποβαθμίσει ακόμα πιο πολύ)

«Οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα εκφράζουν την ανησυχία τους για τους Έλληνες δημοσιογράφους, μετά τις καταχρηστικές αγωγές που άσκησε ο ανιψιός του Έλληνα πρωθυπουργού εναντίον δύο μέσων ενημέρωσης, εν μέσω της έντασης που προκλήθηκε από την παραδοχή της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (ΕΥΠ) ότι παρακολουθεί δημοσιογράφους και πολιτικούς της αντιπολίτευσης», αναφέρει ο οργανισμός.

Έρευνα του Αρείου Πάγου για τις διαρροές της ΕΥΠ

Μια ακόμη εξέλιξη μετά τις παραιτήσεις Δημητριάδη και Κοντολέοντα είναι ότι Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Ισίδωρος Ντογιάκος θα διενεργήσει προσωπικά ποινική προκαταρκτική έρευνα για τη διαρροή στοιχείων από την ΕΥΠ σχετικών με την παρακολούθηση του προέδρου του ΠΑΣΟΚ Νίκου Ανδρουλάκη και του δημοσιογράφου Θανάση Κουκάκη. 

Προσέξτε: η έρευνα δεν θα αφορά την ουσία των καταγγελιών -η ακρίβεια των στοιχείων για την παρακολούθηση των δύο προσώπων είναι δεδομένη-, αλλά το αν προκύπτει ζήτημα ποινικών ευθυνών από τη διαρροή πληροφοριών που περιέχονται σε απόρρητα κρατικά έγγραφα. 

Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι η ελληνική κυβέρνηση, παρά το πέρας της σχετικής προθεσμίας, δεν έχει μέχρι σήμερα ενσωματώσει την ευρωπαϊκή οδηγία για τους whistleblowers, αφήνοντας απροστάτευτους τους μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος. 

Το Reporters United ξεκίνησε την έρευνα για τις υποκλοπές τον Ιανουάριο του 2022. Και όσες νομικές ενέργειες κι αν γίνουν εναντίον μας, θα συνεχίσουμε να κάνουμε τη δουλειά μας. Μέχρι το τέλος της υπόθεσης.