Άγνωστες μέχρι σήμερα δραστηριότητες που ανέπτυξε η Εύα Καϊλή πριν τη σύλληψή της για το Κατάργκεϊτ τον Δεκέμβριο του 2022 φέρνει στο φως η έρευνα των Follow the Money, Le Soir, Knack και Reporters United. 

Στήριξε την ανεξάρτητη δημοσιογραφία του Reporters United εδώ!

Στις 9 Σεπτεμβρίου της ίδιας χρονιάς το όνομα της τότε αντιπροέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου εμφανίστηκε στην επίσημη αναγγελία της ίδρυσης ενός «μη κερδοσκοπικού» οργανισμού στο Βέλγιο. Ο τίτλος του προδίδει τη φιλοδοξία του πρότζεκτ: «Συμβούλιο των Βρυξελλών για την Τεχνολογική Καινοτομία και την Παγκόσμια Ανάπτυξη» (Brussels Council for Technological Innovation and Global Development). Σε τρεις λέξεις, «Συμβούλιο των Βρυξελλών».

Η Εύα Καϊλή σύστησε το Συμβούλιο των Βρυξελλών με δύο ακόμη άτομα: τον Δημήτρη Ψαρράκη, βοηθό της στο Ευρωκοινοβούλιο την περίοδο 2014 – 2021, και τον Ζακ Μπουγκέν (Jacques Bughin), πρώην διευθυντικό στέλεχος της συμβουλευτικής πολυεθνικής McKinsey. Οι δύο συνιδρυτές έχουν τη σημασία τους, όπως θα δούμε αναλυτικά παρακάτω: Ο Δημήτρης Ψαρράκης φέρεται να ελέγχεται από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO), στο πλαίσιο της έρευνας για την υπόθεση κακοδιαχείρισης των βουλευτικών αποζημιώσεων εκ μέρους της κ. Καϊλή (πρόκειται για υπόθεση ανεξάρτητη από το Κατάργκεϊτ). Από την πλευρά του, ο Ζακ Μπουγκέν ελέγχεται από τις βελγικές αρχές για ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα διαφθοράς του Βελγίου. 

Κοστίζει η καινοτομία στις μέρες μας 

Σύμφωνα με το καταστατικό του, το Συμβούλιο των Βρυξελλών είναι μία μη-κερδοσκοπική οντότητα με σκοπό «τη δημιουργία ενός παγκόσμιου δικτύου εταίρων στον τομέα των νέων τεχνολογιών, της καινοτομίας και της μεταφοράς τεχνολογίας». 

Μέσα από τη «διοργάνωση συνεδριών δικτύωσης για τα μέλη ή το κοινό», την «ανάπτυξη προτάσεων πολιτικής» και την «άσκηση πίεσης και συνηγορία για τον επηρεασμό των ρυθμιστικών δραστηριοτήτων», το Συμβούλιο των Βρυξελλών οραματιζόταν «να καταστεί φόρουμ συνεργασίας μεταξύ των φορέων χάραξης πολιτικής, των ρυθμιστικών αρχών, των παραγόντων της αγοράς και των ακαδημαϊκών από την ΕΕ και τις τρίτες χώρες με σκοπό τη δημιουργία ενός ισχυρού και συνεκτικού παγκόσμιου χώρου καινοτομίας που θα επιτρέψει στις τρίτες χώρες να επωφεληθούν από υψηλής ποιότητας ρυθμιστικά και τεχνολογικά πρότυπα για να ενισχύσουν τις οικονομίες τους και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των πολιτών τους». 

Ωστόσο, για να κάνει κάποιος χρήση των παραπάνω υπηρεσιών, θα έπρεπε να γίνει μέλος, καταβάλλοντας μία διόλου ευκαταφρόνητη ετήσια συνδρομή: μέχρι 250.000 ευρώ για τις επιχειρήσεις και έως 50.000 ευρώ για ΜΚΟ και άλλες οργανώσεις ή πρόσωπα. 

Ποινικά σύννεφα πάνω από το Συμβούλιο των Βρυξελλών

Στον νεοσύστατο οργανισμό ορίστηκε πρόεδρος ο Δημήτρης Ψαρράκης, γραμματέας η Εύα Καϊλή και ταμίας ο Ζακ Μπουγκέν. 

Τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν για το Συμβούλιο των Βρυξελλών όταν η Εύα Καϊλή συνελήφθη στις 9 Δεκεμβρίου 2022 στο πλαίσιο του Κατάργκεϊτ. Αντιμετωπίζει σήμερα κατηγορίες για διαφθορά, ξέπλυμα χρήματος και συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση. Αν και υπόδικη, παραμένει ευρωβουλεύτρια, έχει αποφυλακιστεί και αρνείται κάθε κατηγορία. 

«Είμαι απίστευτα απογοητευμένος που επέτρεψε στον εαυτό της να εμπλακεί σε κάτι τόσο σάπιο και βρώμικο, όπως αυτό που βγαίνει στη δημοσιότητα», είχε γράψει για την κ. Καϊλή στο Facebook, λίγες μέρες μετά τη σύλληψή της, ο Δημήτρης Ψαρράκης. Πρόσθεσε ότι στο Ευρωκοινοβούλιο είχε συνεργαστεί με την κ. Καϊλή «στον πιο προωθημένο τομέα των Χρηματοοικονομικών και της Καινοτομίας, στον τομέα Στρατηγικών Επενδύσεων και στη Νομισματική Πολιτική», ενώ μαζί είχαν εκδώσει και ένα βιβλίο για την «επιρροή του blockchain στις αγορές και τις πολιτικές». Οι δυο τους έχουν επίσης θητεύσει στο Global Blockchain Business Council (GBBC), ένα λόμπι με έδρα την Ελβετία και δραστηριότητα μεταξύ άλλων στις ΗΠΑ, για την προώθηση της βιομηχανίας του blockchain. 

Οι εξελίξεις στο Κατάργκεϊτ οδήγησαν την ευρωβουλεύτρια στην πόρτα της εξόδου στις 22 Δεκεμβρίου 2022.

«Το Κατάργκεϊτ μπορούσε να προκαλέσει καταστροφή στη φήμη του Συμβουλίου των Βρυξελλών. Δεν γνωρίζαμε τι συνέβαινε, οπότε αμέσως αφαιρέσαμε την Εύα Καϊλή από τον οργανισμό», δήλωσε ο κ. Ψαρράκης στο Follow the Money.

Ωστόσο, από τον Δεκέμβριο του 2022 ο κ. Ψαρράκης φέρεται να εμπλέκεται και ο ίδιος στην έρευνα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας (EPPO) που αφορά την Εύα Καϊλή και παράτυπες πληρωμές στο Ευρωκοινοβούλιο από το 2014 έως το 2020. Συγκεκριμένα, η εν λόγω έρευνα εξετάζει τρεις πιθανώς αξιόποινες δραστηριότητες της κ. Καϊλή: 

• Πρώτον, αν παραπλάνησε την Ευρωβουλή για τον τόπο και το περιεχόμενο των δραστηριοτήτων συνεργατών της.
• Δεύτερον, αν έλαβε μερίδιο των αποζημιώσεών τους για εικονικά ταξίδια που φέρεται να διοργάνωσε.
• Τρίτον, αν πήρε «προμήθειες» από μέρος των μισθών τους. 

Ο κ. Ψαρράκης δεν απάντησε σε ερωτήσεις μας σχετικά με την εμπλοκή του στην έρευνα της EPPO.

Μόλις πριν από μερικές εβδομάδες το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποφάσισε την άρση της ασυλίας της Εύας Καϊλή στο πλαίσιο αυτής της έρευνας, φέρνοντάς την αντιμέτωπη με πιθανή ποινή φυλάκισης άνω των πέντε ετών αν κριθεί ένοχη. 

Με τη συμμετοχή της στο Brussels Council η Εύα Καϊλή πάντως φαίνεται να παραβίασε και άλλους κανόνες του Ευρωκοινοβουλίου. Κι αυτό γιατί οι ευρωβουλευτές οφείλουν να ενημερώνουν το προεδρείο της Ευρωβουλής για κάθε νέα συμμετοχή τους σε επιχειρήσεις ή ΜΚΟ στο τέλος του επόμενου μήνα από την ημερομηνία έναρξης αυτής της δραστηριότητας. Ακόμη, πρέπει να δημοσιεύουν τις σχετικές πληροφορίες στην ιστοσελίδα του Ευρωκοινοβουλίου, κάτι το οποίο η Ελληνίδα ευρωβουλεύτρια δεν έκανε. 

Μέσω του δικηγόρου της η κ. Καϊλή δήλωσε στο Reporters United ότι δεν είχε κανένα ρόλο στο Brussels Council και ότι η δραστηριότητα του οργανισμού δεν ξεκίνησε ποτέ. Κι αυτό παρά τα επίσημα έγγραφα που την ανέφεραν ως διαχειρίστρια του οργανισμού.

Δεν ξέρει η αριστερά τι ποιεί η δεξιά

Όσον αφορά την έρευνα των βελγικών αρχών για τον Ζακ Μπουγκέν, από τα τέλη του 2021 η εισαγγελία της Λιέγης εξετάζει τον φερόμενο ρόλο του πρώην Senior Partner της McKinsey στην υπόθεση της εταιρείας Nethys (επιχειρησιακού βραχίονα της διαδημοτικής βελγικής εταιρείας Publifin). Τότε οι συμβουλευτικές υπηρεσίες που παρείχε η McKinsey φέρεται να οδήγησαν στην υποτίμηση της αξίας δύο θυγατρικών της Nethys (Win και Elicio) πριν αυτές πωληθούν. Ο κ. Μπουγκέν ερευνάται για συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση, κατάχρηση εταιρικών περιουσιακών στοιχείων και υπεξαίρεση δημόσιου χρήματος.

Η υπόθεση Nethys μπορεί να ήταν μεγάλη είδηση στο Βέλγιο το 2021, ωστόσο δεν επηρέασε τη συνεργασία του κ. Μπουγκέν με τους δύο Έλληνες στο Brussels Council. 

Από τα τέλη του 2020 ο κ. Μπουγκέν συμμετείχε, κατόπιν πρόσκλησης της κ.  Καϊλή, στο διεθνές συμβούλιο του STOA, οργάνου του Ευρωκοινοβουλίου με αντικείμενο το μέλλον της επιστήμης και της τεχνολογίας. Το 2023 ο κ. Μπουγκέν, που θεωρείται ειδικός σε θέματα ψηφιακής οικονομίας, ξεκίνησε με τον κ. Ψαρράκη μια συμβουλευτική εταιρεία στον τομέα της ψηφιακής χρηματοδότησης, του blockchain και της τεχνητής νοημοσύνης, με την ονομασία ValueVerse. 

Ερωτηθείς για τις αρμοδιότητες του Brussels Council και τη σχέση του με τους Έλληνες συνεταίρους του, ο κ. Μπουγκέν μάς απάντησε πως ο οργανισμός δεν είχε κάποια δραστηριότητα, προσθέτοντας ότι «η αναφορά σας στη Nethys και τη McKinsey δεν έχει καμία σχέση με το Brussels Council και είναι εντελώς άστοχη». 

Σε ερώτημά μας για το τι γνώριζε σχετικά με τη φερόμενη εμπλοκή Μπουγκέν στην υπόθεση Nethys, ο κ. Ψαρράκης -πάνω από δύο χρόνια μετά τις πρώτες αναφορές του σκανδάλου στα βελγικά ΜΜΕ- απάντησε ότι δεν γνώριζε για την ποινική διαδικασία κατά του Βέλγου συνεταίρου του. Αρνήθηκε να σχολιάσει ακόλουθο ερώτημα σχετικά με τα σχέδιά του για το Συμβούλιο των Βρυξελλών ή τη ValueVerse τώρα που γνωρίζει τον φερόμενο ρόλο του Μπουγκέν στην υπόθεση Nethys.

Πάντως, λίγες ημέρες πριν από τη δημοσίευση του ρεπορτάζ μας, η σελίδα του Brussels Council στο LinkedIn κατέβηκε. Το ίδιο και οι αναφορές του κ. Ψαρράκη στο LinkedIn σχετικά με τον ρόλο του στον οργανισμό. 

Λόμπινγκ από το Συμβούλιο των Βρυξελλών

Η δραστηριότητα του Brussels Council εμφανιζόταν νωχελική από την αρχή. Για το 2022 υπήρχε μόνο μία δαπάνη και κανένα έσοδο στον ισολογισμό. Παρότι ο κ. Ψαρράκης συμμετείχε μέχρι πρότινος σε διεθνή συνέδρια ως διευθυντής του οργανισμού, το ίδιο το Συμβούλιο των Βρυξελλών δεν διοργάνωσε ποτέ εκδηλώσεις. 

Ποια όμως θα μπορούσε να ήταν η δραστηριότητα του οργανισμού; 

Εκ πρώτης όψεως οι καταστατικοί στόχοι του μοιάζουν να είναι σύμφωνοι με εκείνους της ΕΕ. Ωστόσο, υπάρχουν σημεία που γεννούν προβληματισμούς, όπως για παράδειγμα οι υψηλές συνδρομές για τα ενδεχόμενα μέλη ή η αναφορά στο καταστατικό για «εμβύθιση καινοτόμων οικοσυστημάτων τρίτων χωρών σε αυτά των κρατών της ΕΕ». 

Κι αυτό γιατί από το 2022 η πανδημία και ο πόλεμος στην Ουκρανία έχουν αναδείξει την ανάγκη απεξάρτησης της ΕΕ από τους στρατηγικούς πόρους άλλων ισχυρών χωρών. Τρεις μόλις ημέρες μετά τη δημιουργία του Brussels Council, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είχε τονίσει σε ομιλία της την ανάγκη να αποκτήσει η ΕΕ στρατηγική αυτονομία, δείχνοντας προς τη Ρωσία και την Κίνα, η οποία ήδη από το 2019 έχει χαρακτηριστεί ως «συστημικός αντίπαλος» στο τεχνολογικό πεδίο.

Η παρουσία εκπροσώπων των κινεζικών τεχνολογικών κολοσσών στην ΕΕ είχε αρχίσει τότε να γίνεται εντονότερη. Το φθινόπωρο του 2020 Καϊλή και Μπουγκέν είχαν συμμετάσχει σε πάνελ με εκπροσώπους της Huawei και της IBM, σε μια περίοδο κατά την οποία η IBM, μαζί με την κινεζική κοινοπραξία της Lenovo, επιχειρούσε να κερδίσει δύο διαγωνισμούς της ΕΕ ύψους άνω των 100 εκατ. ευρώ για την κατασκευή υπερυπολογιστών στην Ιταλία και την Ισπανία. Παράλληλα η Huawei αντιμετώπιζε στην Ευρώπη καμπάνια για να περιοριστεί σημαντικά ο εξοπλισμός 5G της. Ένα χρόνο μετά η Ελληνίδα ευρωβουλεύτρια φιλοξένησε υψηλόβαθμο στέλεχος της Huawei σε συζήτηση του δικτύου EU40 των νέων ευρωβουλευτών όπου ήταν τότε πρόεδρος. 

Πρόσφατο δημοσίευμα των New York Times έφερε στο προσκήνιο μία ακόμη υπόθεση από το 2020, που αφορά την υπογραφή από 40 ευρωβουλευτές -μεταξύ των οποίων και την κ. Καϊλή, αλλά και την ευρωβουλεύτρια της ΝΔ Μαρία Σπυράκη- μιας επιστολής που ζητούσε την απαγόρευση κυκλοφορίας προϊόντων της Huawei. Όπως αποκάλυψαν οι NYT, υψηλόβαθμο στέλεχος της Huawei στην Ευρώπη είχε ζητήσει τότε μέσω μηνύματος στον Τεό Ταμβακίδη, διευθυντικό στέλεχος της Huawei στην Ελλάδα, να μιλήσει με την Εύα Καϊλή και να ζητήσει να στηρίξει την κινεζική εταιρεία. «Πιστεύω, μπορώ ακόμη να την πείσω», φέρεται να είχε απαντήσει τότε ο κ. Ταμβακίδης. 

Μέχρι σήμερα δεν γνωρίζουμε τι είδους επιχειρήσεις θα συμβούλευε τελικά το Συμβούλιο των Βρυξελλών και αν θα μπορούσε να είχε εξελιχθεί σε έναν επιδραστικό οργανισμό λόμπινγκ, όπως προβλέπει το καταστατικό του. Καϊλή, Ψαρράκης και Μπουγκέν δεν απάντησαν σε σχετικά ερωτήματα. 

Με τις έρευνες στο Βέλγιο να βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη, κανένας από τους τρεις αρχικούς συνιδρυτές του Brussels Council δεν έχει κριθεί ένοχος για κάποιο έγκλημα. Ο οργανισμός υπάρχει ακόμη στα χαρτιά, αλλά μοιάζει, όπως και η σελίδα του στο διαδίκτυο, να είναι ουσιαστικά ανενεργός.

Πρόσφατα το Reporters United συμμετείχε στη διεθνή δημοσιογραφική έρευνα του δικτύου EIC για τον «Ελληνικό Σύνδεσμο» που βρέθηκε στο επίκεντρο του Κατάργκεϊτ. Η Εύα Καϊλή φέρεται να έπαιξε σημαντικό ρόλο στην προώθηση του αιτήματος του Κατάρ για αλλαγή στην ευρωπαϊκή πολιτική ώστε να εξαιρούνται οι πολίτες του εμιράτου από την ανάγκη έκδοσης βίζας, αλλά και σε δράσεις λόμπινγκ ώστε να παράσχει βοήθεια σε δύο Έλληνες εφοπλιστές έναντι των κυρώσεων της ΕΕ κατά της Ρωσίας. Το Reporters United έγραψε επίσης για τα «Μαύρα πρόβατα της Ευρωβουλής» στο πλαίσιο διασυνοριακής έρευνας του Follow the Money που έδειξε ότι σχεδόν 1 στα 4 μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου έχει εμπλακεί σε σκάνδαλα ή κάποια άλλου είδους παραβατική συμπεριφορά. Η Ελλάδα συγκαταλέγεται στην πρώτη πεντάδα των κρατών μελών με τις περισσότερες κατ’ αναλογία υποθέσεις.