To Reporters United είναι ένα δίκτυο ρεπόρτερ με σκοπό την υποστήριξη της ερευνητικής δημοσιογραφία στην Ελλάδα. Είναι ένας κόμβος δικτύωσης με ξένους δημοσιογράφους και διεθνή μέσα. Είναι μια πλατφόρμα δημοσίευσης για ρεπορτάζ που για διάφορους λόγους δεν χωράνε αλλού. Είναι, τέλος, ένας χώρος δοκιμής, ένα εργαστήριο για πράγματα που συνήθως στην ελληνική δημοσιογραφία θεωρούνται «αφελή» ή «μάταια».

Περισσότερα εδώ. 

To Reporters United είναι ΑΜΚΕ (Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία) από το 2019. Το καταστατικό του είναι αναρτημένο εδώ.

Ανάμεσα σε τρεις διαφορετικές μορφές (ΑΜΚΕ, σωματείο, ΚοινΣΕπ), επιλέξαμε την ΑΜΚΕ επειδή ήταν πιο κοντά στη φυσιογνωμία του πρότζεκτ:

α) Το R•U είναι μη κερδοσκοπικό

β) Δεν μας ενδιαφέρει να διανέμει κέρδη στα μέλη του

γ) Δεν είναι ένα κλειστό πρότζεκτ όπως ο συνεταιρισμός αλλά είναι ανοιχτό προς όλη την ερευνητική δημοσιογραφική κοινότητα

δ) Μας ενδιαφέρει όμως η μελλοντική οικονομική βιωσιμότητά του, και αυτή περνάει μέσα από την παροχή υπηρεσιών και περιεχομένου αλλά και την ανάπτυξη ενός μοντέλου χρηματοδότησης από το κοινό - δυνατότητες που επιτρέπει η ΑΜΚΕ.

ε) Για αρχή θέλαμε ένα μοντέλο ευέλικτο και λειτουργικό.

Θα θέλαμε πάντως μετά από ένα εύλογο διάστημα αρχικής λειτουργίας, η κοινότητα του R•U να πειραματιστεί πάνω σε μορφές συλλογικής διοίκησης και ιδιοκτησίας. 

Η ΑΜΚΕ έχει αρχικά δύο εταίρους, τους Νικόλα Λεοντόπουλο και Χριστόφορο Κάσδαγλη.

Διάφορες εκδοχές της βασικής ιδέας έχουν έρθει και παρέλθει χωρίς όμως να υλοποιηθούν. 

Το 2011 κάναμε μια πρώτη απόπειρα ίδρυσης ενός δημοσιογραφικού φορέα με αυτό το όνομα, αλλά το πρότζεκτ απέτυχε στη γραφειοκρατία, κλπ. 

Το 2012 ξεκινήσαμε με έναν αρχικό πυρήνα πέντε δημοσιογράφων (μια ιδέα του Τάσου Τέλλογλου, την οποία συνδιαμόρφωσαν οι Κώστας Εφήμερος του ThePressProject, Χάρης Καρανίκας, Νικόλας Λεοντόπουλος, Γιάννης Σουλιώτης) την προσπάθεια για τη δημιουργία ενός σωματείου για την ερευνητική δημοσιογραφία. Σταδιακά στο εγχείρημα συμμετείχε μια δεκαπεντάδα δημοσιογράφων αλλά η συζήτηση δεν ολοκληρώθηκε ποτέ, επειδή πρυτάνευσαν οι διαπροσωπικές διαφορές (δεξιοί - αριστεροί, συστημικοί - αντισυστημικοί, μνημονιακοί - αντιμνημονιακοί κοκ).

Στην περίοδο της ελληνικής κρίσης, και με τα διεθνή ΜΜΕ να ασχολούνται διαρκώς με τη χώρα, σκεφτήκαμε το Reporters United ως ένα πρακτορείο που θα συνδέει τους Έλληνες δημοσιογράφους, φωτογράφους, videographers με τα μέσα του εξωτερικού. Αρκετοί από εμάς συνεργαστήκαμε ανεπίσημα, μοιράζοντας γενναιόδωρα μεταξύ μας ιδέες για ρεπορτάζ, επαφές με πηγές, επαφές με δημοσιογράφους ξένων ΜΜΕ, δουλειές φίξινγκ. 

Αυτή τη φορά φαίνεται να τα καταφέρνουμε καλύτερα απ’ ό,τι στο παρελθόν, αφιερώνοντας χρόνο και πόρους για τη νομική σύσταση, την οικονομική διαχείριση, την ανάπτυξη ιστοσελίδων και εφαρμογών, τις συνέργειες με άλλους φορείς, τη διεθνή δικτύωση. 

Όλα είναι υπό διαμόρφωση αλλά φανταζόμαστε το Reporters United ως ένα εγχείρημα τριών κύκλων:

Πρώτα απ’όλα η ομάδα που το τρέχει. Μέχρι τώρα στο εγχείρημα έχουν συνδράμει οι Νικόλας Λεοντόπουλος, Χριστόφορος Κάσδαγλης, Παύλος Ζαφειρόπουλος, Αναστασία Μουμτζάκη (σε ρόλο editors), Σταύρος Μαλιχούδης (community editor), Θοδωρής Χονδρόγιαννος, Μυρτώ Μπούτση, Ευρυδίκη Μπερσή (ρεπορτάζ), Σωτήρης Σιδέρης (ανάλυση δεδομένων), Γιώργος Σγούρος (οικονομική διεύθυνση), Κομνηνός Δουλγκέρης (IT developer), Κώστας Πολάτογλου (σχεδιασμός λογοτύπων και ιστοσελίδων), Αλεξία Μπαράκου (animations, εικονογράφηση), η δικηγόρος Κλειώ Παπαπαντολέων (νομική υποστήριξη).

Τα κριτήρια είναι υπό διαμόρφωση. Ως τώρα τα υπό σκέψη κριτήρια είναι τα εξής:

• • - Να είναι επαγγελματίας δημοσιογράφος ή φωτορεπόρτερ
  • - Να μην είναι εκδότης ή διευθυντικό στέλεχος
  • - Το κυριότερο: Να συμφωνεί με δύο βασικές αρχές του εγχειρήματος μας, τη δέσμευσή μας για τα ασυμβίβαστα και τη σύγκρουση συμφέροντος. Αλλά επειδή το θέμα είναι ζόρικο, προσπαθούμε να το προσεγγίσουμε στην επόμενη ερώτηση.

«Φτάσαμε στ'ανείπωτα» που λέει κι ο ποιητής.

Η συζήτηση για τα ασυμβίβαστα και τη σύγκρουση συμφερόντων των δημοσιογράφων στην Ελλάδα είναι είτε απαγορευμένη είτε, όταν γίνεται, γίνεται με όρους τοξικούς. Για μας πρόκειται για μείζον θέμα το οποίο θα προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε χωρίς κραυγές μεν αλλά με διάθεση να μην κρυφτούμε πίσω από το δάχτυλό μας.

Δεν έχουμε πρόβλημα με όποιον δημοσιογράφο εργάζεται για την κυβέρνηση, ένα κόμμα ή μια τράπεζα. Αλλά σε αυτή την περίπτωση θεωρούμε προφανές πως θα έπρεπε (α) να ενημερώνει το κοινό και (β) να μη δημοσιογραφεί παράλληλα σε μέσο ενημέρωσης.

Όσοι και όσες συμμετέχουν στο δίκτυο του Reporters United οφείλουν να είναι διαφανείς για τυχόν ασυμβίβαστα και συγκρούσεις συμφέροντος με πολιτικές και οικονομικές οντότητες (κράτος, κόμματα, εταιρείες, στην Ελλάδα και το εξωτερικό).

Μεταξύ των δύο (ασυμβίβαστο και σύγκρουση συμφέροντος) υπάρχει διαφορά: Το πρώτο αποτελεί κώλυμα για τη συμμετοχή στο δίκτυο ενώ το δεύτερο θεσπίζει υποχρέωση διαφάνειας.

Το ασυμβίβαστο (π.χ. η παράλληλη επαγγελματική σχέση με το κράτος, την κυβέρνηση, ένα κόμμα) σημαίνει πως αυτός ο δημοσιογράφος δεν μπορεί να είναι μέλος του δικτύου.

Δήλωση της σύγκρουσης συμφέροντος που δεν συνιστά ασυμβίβαστο σημαίνει πως τα μέλη του δικτύου είναι υποχρεωμένα να δηλώνουν στο βιογραφικό τους που αναρτάται στο σάιτ του RU ιδιότητές ή σχέσεις τις οποίες το κοινό θα έπρεπε να γνωρίζει (πχ. προηγούμενη σχέση με την κυβέρνηση).

Έτσι, κάθε δημοσιογράφος που συμμετέχει στο δίκτυο του Reporters United είναι υποχρεωμένος:

• - Να μην έχει κάποιο από τα ασυμβίβαστα (επαγγελματική σχέση με πολιτικό κόμμα, εταιρεία, το κράτος, μισθωτή σχέση με ΜΚΟ).
• - Να αναφέρει στο σύντομο βιογραφικό του που αναρτάται στο σάιτ του Reporters United πληροφορίες που μπορεί να αποτελούν σύγκρουση συμφέροντος (για παράδειγμα, επαγγελματική σχέση με ΜΚΟ, κοκ.)

Οι κανόνες δεν είναι τέλειοι και σε καμία περίπτωση δεν είναι οριστικοί. Ας θεωρηθεί το έναυσμα για σκέψη και συζήτηση.

Φυσικά. Είναι προφανές πως εδώ προσπαθούμε να χτίσουμε ένα δίκτυο, μια κοινότητα η οποία θα αποτελείται από επαγγελματίες δημοσιογράφους όλων των ειδών, από μισθωτούς σε ΜΜΕ μέχρι φριλάνσερ μέχρι ανέργους. Με άλλα λόγια, η συμμετοχή στην κοινότητα:

• - Δεν είναι ασυμβίβαστη με την εργασία ή συνεργασία με οποιοδήποτε μέσο ενημέρωσης.
• - Δεν συνεπάγεται ευθύνη (ούτε καν γνώση) για τα ρεπορτάζ που παράγει ή δημοσιεύει το Reporters United. Περισσότερα για το «ρίσκο» της συμμετοχής στο Reporters United στην επόμενη ερώτηση.

Συμπεριλάβαμε αυτή την ερώτηση διότι τι σόι FAQ θα ήταν αυτό αν δεν απαντούσε τις δύσκολες ερωτήσεις;

Είπαμε και παραπάνω ότι το Reporters United ότι η συμμετοχή σ’ αυτό είναι εντελώς ανεξάρτητη από τη σχέση εργασίας του κάθε δημοσιογράφου με το ΜΜΕ του.

Η αλήθεια είναι όμως πως με τρόπο έμμεσο, η συμμετοχή ενός δημοσιογράφου στο R•U θα μπορούσε να δημιουργήσει προβλήματα στον ίδιο στις εξής δύο περιπτώσεις:

• Ο δημοσιογράφος δημοσιεύει ρεπορτάζ του στο R•U αντί να το δώσει στο ΜΜΕ που δουλεύει. (Αλλά αυτή είναι μια πρακτική την οποία ο κάθε δημοσιογράφος ζυγίζει και ζύγιζε μόνος του, ακόμα και πριν το R•U).
• Παροτι το R•U δεν είναι ΜΜΕ, ένας από τους λόγους ύπαρξής του είναι η παραγωγή καλών και δύσκολων ρεπορτάζ. Και επειδή στην Ελλάδα ζούμε (όχι ότι και αλλού να ζούσαμε θα ήταν αλλιώς) καλά και δύσκολα ρεπορτάζ σημαίνει και ρεπορτάζ που ακουμπούν άμεσα ή έμμεσα και τα ΜΜΕ και τους ιδιοκτήτες τους.
• Αυτό σημαίνει ότι ένα μέλος του R•U μπορεί να βρεθεί στην εξής θέση: Ο δημοσιογράφος Α να δημοσιεύσει ρεπορτάζ στο R•Uπου να αφορά το ΜΜΕ Χ στο οποίο εργάζεται η δημοσιογράφος Β ή να αφορά επιχειρηματικά / πολιτικά συμφέροντα που εμμέσως σχετίζονται με το ΜΜΕ Χ στο οποίο εργάζεται ο δημοσιογράφος Β. 

Φυσικά, ο δημοσιογράφος Β ούτε υπογράφει αυτό το ρεπορτάζ ούτε δεσμεύεται απ’ αυτό. Θα ήταν τελείως τραβηγμένο να του καταλογίσει κανείς ότι η συμμετοχή του στην κοινότητα του Reporters United συνεπάγεται ευθύνη για το ρεπορτάζ που δημοσιεύτηκε στο σάιτ του Reporters United. 

Αλλά καλό είναι το ζήτημα να επισημανθεί από τώρα.

Το εγχείρημα είναι ανοιχτό σε κάθε δημοσιογράφο, φωτογράφο και βιντεογράφο αρκεί να μην έχει τα ασυμβίβαστα που αναλύονται στη σχετική ερώτηση.

Δεν πιστεύουμε στην απολίτικη δημοσιογραφία, ούτε στην απόλυτη αντικειμενικότητα. Ως δημοσιογράφοι έχουμε πολιτικές απόψεις και αυτές αντικατοπτρίζονται στον τρόπο που επιλέγουμε τα θέματά μας, που βάζουμε προτεραιότητες στη δημοσιογραφική μας έρευνα, που γράφουμε τα κομμάτια μας.

Πιστεύουμε όμως στη δυνατότητα συνύπαρξης και συνεννόησης μεταξύ δημοσιογράφων με διαφορετικές πολιτικές απόψεις, και ακόμα περισσότερο στην ανάγκη αυτής της συνύπαρξης,  παρά τα προφανή προβλήματα που θα φέρει. Γι’ αυτό θα θέλαμε η σύνθεση της κοινότητας του Reporters United να εκφράζει εκτεταμένο πλουραλισμό σε ό,τι αφορά τις πολιτικές ιδέες, την ηλικία, το φύλο, το στάτους στο επάγγελμα (φριλάνσερ, μισθωτοί, άνεργοι), την εθνικότητα (Έλληνες και ξένοι), το είδος και τη φόρμα της δημοσιογραφίας που κάνουν.

Είναι, με την έννοια ότι δημοσιεύει δημοσιογραφικό περιεχόμενο, αλλά για μας είναι εξίσου κρίσιμο να κάνουμε παρεμβάσεις σε θέματα εκπαίδευσης, συνεργασίας, δικτύωσης, δεοντολογίας των δημοσιογράφων. Όπως φαίνεται και από το εισαγωγικό μας σημείωμα για το τι είναι το Reporters United οι περισσότεροι σκοποί μας έχουν να κάνουν με ζητήματα θεσμών, κουλτούρας, τεχνολογίας, δεοντολογίας και εκπαίδευσης.

Ούτως ή άλλως η σχέση μας με τα ελληνικά ΜΜΕ είναι πολύπλοκη και αντιφατική:

• Πρώτον, ορισμένα μέλη της κοινότητας εργάζονται για τα ΜΜΕ αυτά ως μισθωτοί ή φριλάνσερ. Είναι προφανές πως η συμμετοχή στο Reporters United σε καμία περίπτωση δεν είναι ασύμβατη με τη σχέση τους με το ΜΜΕ με το οποίο συνεργάζονται.
• Δεύτερον, τα ΜΜΕ, ελληνικά και διεθνή, είναι για εμάς πιθανοί συνεργάτες ως τελικοί εκδότες: Θα επιδιώξουμε να πουλήσουμε σε αυτά τα ρεπορτάζ μας, όπως κάνει, για παράδειγμα, το Bureau of Investigative Journalism στη Βρετανία, ή να κάνουμε συμπαραγωγές μαζί τους, όπως κάνει το ProPublica στις ΗΠΑ.
• Τρίτον, από την άλλη γνωρίζουμε τα προβλήματα ανεξαρτησίας των περισσότερων ΜΜΕ στην Ελλάδα και τον ρόλο που παίζουν στην πολιτική και οικονομική ζωή της χώρας (τα ίδια ή οι ιδιοκτήτες τους), συνεπώς εμπίπτουν και αυτά στο αντικείμενο της δημοσιογραφίας που θέλουμε να κάνουμε. Με άλλα λόγια, το ότι είναι εν δυνάμει πελάτες μας δεν θα μας εμποδίσει να δημοσιεύσουμε ρεπορτάζ που τα αφορούν.

Ναι, αν και αυτός δεν είναι ο βασικός λόγος ύπαρξής του, ούτε μπορούμε να περιμένουμε, τουλάχιστον στην αρχή, σταθερή ροή περιεχομένου.

Η πρόταση είναι να διαχειριστούμε το περιεχόμενο με δύο τρόπους αν και αναγνωρίζουμε (γι αυτό και το συζητάμε) ότι για το κοινό οι δύο τρόποι δεν είναι απολύτως διακριτοί:

• - Ρεπορτάζ με τη σφραγίδα του Reporters United

Πρόκειται για ρεπορτάζ τα οποία δημοσιεύονται από το ίδιο το Reporters United, το οποίο αναλαμβάνει την ευθύνη παραγωγής και δημοσίευσής τους συχνά σε συνεργασία ή σε συμπαραγωγή με άλλα μέσα ενημέρωσης, ελληνικά και ξένα. Αυτά τα ρεπορτάζ ακολουθούν μια παραδοσιακή αρχισυντακτική διαδικασία στην οποία το R•U συμμετέχει ενεργά, και όποτε είναι δυνατό θα περιλαμβάνουν το υλικό τεκμηρίωσης τους όπως έγγραφα, αιτήματα FOIA, απομαγνηματοφωνήσεις ή ηχητικά συνεντεύξεων, χρονολόγια, κ.α.

• - Άρθρα των συμμετεχόντων στο δίκτυο του R•U στο προσωπικό τους μπλογκ εντός του R•U
  

Σε αυτά το Reporters United δεν θα έχει λόγο και παρέμβαση. Αντιστοίχως, το περιεχόμενο της δημοσίευσης δεν θα δεσμεύει το Reporters United. Πρόκειται για μια άσκηση στην ελευθερία της έκφρασης και την ελευθερία του τύπου.

Ο συντάκτης του κάθε μπλογκ αναλαμβάνει την ευθύνη δημοσίευσής του.

Σε περιπτώσεις που η σύνταξη θεωρεί πως το υπό δημοσίευση κείμενο έχει προβλήματα ανακριβειών, συκοφαντίας, ρητορικής μίσους, υποκίνησης βίας έχει το δικαίωμα να αρνηθεί τη δημοσίευσή του αλλά ακόμα και αυτό το δικαίωμα είναι υπό συζήτηση. (Ενδεχομένως, θα είχε νόημα τέτοια κείμενα να παραπέμπονται στο δίκτυο των ρεπόρτερ το οποίο μετά από διαβούλευση θα ψήφιζε για τη δημοσίευσή τους ή μη.)

Σε κάθε περίπτωση, πολύ προτιμότερη λύση από τη μη δημοσίευση είναι το δικαίωμα της σύνταξης, των ρεπόρτερ αλλά και του κοινού να απαντήσουν στο δημοσίευμα, να το σχολιάσουν, να διατρανώσουν την αντίθεσή τους σ’ αυτό αντί να εμποδίσουν τη δημοσίευσή του.

Σε τελική ανάλυση, αυτό είναι το τίμημα της άσκησης ελευθερίας και του σεβασμού στην ελευθερία της έκφρασης.

Ανοιχτό.

Ως τώρα το εγχείρημα βασίζεται αποκλειστικά στην αυτοχρηματοδότηση και σε έσοδα από συνεργασίες με ξένα ΜΜΕ. Ήδη, στα πρώτα δύο χρόνια της λειτουργίας του RU, οι συνεργασίες μας με διεθνή ΜΜΕ και δημοσιογραφικά δίκτυα μας επιτρέπουν να καλύψουμε ένα μέρος των εξόδων μας.

Στο βάθος του μυαλού μας υπάρχει η πεποίθηση πως ένα εγχείρημα που θα πείσει πως είναι ανεξάρτητο (δείτε παρακάτω την αυστηρή πολιτική μας ως προς αυτό) και ταυτόχρονα θα αποδείξει με τα ρεπορτάζ του πως κάνει δύσκολη δημοσιογραφία, ανεξάρτητα του ποιος είναι στην κυβέρνηση, μπορεί να βρει υποστηρικτές διατεθειμένους να συνδράμουν σε αυτό, ώστε να εξακολουθήσει να υπάρχει. Οι αναγνώστριες και οι αναγνώστες του Reporters United μπορούν να στηρίξουν το εγχείρημα μέσω δωρεάς ή εθελοντικής συνδρομής.

Το επόμενο χρονικό διάστημα θα συνεχίσουμε να προσπαθούμε να αναζητήσουμε νέες πηγές χρηματοδότησης, αλλά και να εξαντλήσουμε τις δυνατότητές μας για έσοδα.

Είναι καλύτερα να αποτύχουμε και να κλείσουμε, παρά να κάνουμε κάτι που να μοιάζει με ό,τι υπάρχει ήδη ή να επαναλαμβάνει την παθογένεια του χώρου μας. Ή θα κάνουμε κάτι πραγματικά διαφανές και ανεξάρτητο ή δεν θα κάνουμε τίποτα.

Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι αποκλείουμε τη χρηματοδότηση από:

• - Το ελληνικό κράτος
• - Τον ιδιωτικό τομέα (μεταξύ άλλων επιχειρηματίες, εφοπλιστές, εταιρείες, τράπεζες)
• - Πολιτικά κόμματα
• - Τα μεγάλα ξένα κράτη (ΗΠΑ, Κίνα, Ρωσία, Γερμανία, Βρετανία, Γαλλία αλλά και την Κομισιόν - με άλλα λόγια τα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας)
• - Ελληνικά ιδρύματα με μεγάλη συμμετοχή στην κοινωνική, πολιτιστική, οικονομική ζωή της χώρας (τα εξής δύο: Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, Ίδρυμα Ωνάση)
• - Ιδρύματα που συνδέονται με μεγάλες ελληνικές επιχειρηματικές οικογένειες με συμφέροντα στην Ελλάδα (για παράδειγμα, ιδρύματα Λάτση, Βαρδινογιάννη, Λεβέντη, Δασκαλόπουλου)
• - Ιδρύματα του εξωτερικού με καλώς ή κακώς αμφιλεγόμενη χροιά (το εξής ένα: Open Society Foundations)
• - Ιδρύματα του εξωτερικού που έχουν έμμεση/άμεση σχέση με ξένα μεγάλα πολιτικά κόμματα (για παράδειγμα, γερμανικά ιδρύματα όπως το Αντενάουερ). Για ξένα ιδρύματα που σχετίζονται με μικρότερα κόμματα, το Reporters United θα αποφασίζει κατά περίπτωση, χωρίς αυτό να παρερμηνευτεί ως παραθυράκι: Τον Οκτώβριο του 2020 απορρίψαμε μια τέτοια περίπτωση χρηματοδότησης για λόγους δεοντολογίας

Ερευνητική δημοσιογραφία με λεφτά από το State Department (ή το Κρεμλίνο, την Καγκελαρία, κοκ), την Coca-Cola ή τα γνωστά Ιδρύματα (επαινετέα για την κοινωνική τους δράση αλλά σαφώς ασύμβατα με τη χρηματοδότηση της ερευνητικής δημοσιογραφίας) δεν νοείται.

Πολλοί συνάδελφοί μας θεωρούν αυτή την προσέγγιση αδιέξοδη. Εμείς θεωρούμε πως είναι η μόνη δυνατή προσέγγιση, και το μόνο μονοπάτι προς την πραγματική ανεξαρτησία και εντέλει προς τη βιωσιμότητα.

Φυσικά, είναι αρκετά πιθανό να αποτύχουμε και να κλείσουμε. Ελπίζουμε απλώς ως τότε να έχουμε προλάβει να κάνουμε μερικά καλά πράγματα.

Δεν αποκλείουμε τη δυνατότητα χρηματοδότησης από: 

• - Ιδρύματα της ελληνικής διασποράς
• - Ξένα ιδρύματα που υποστηρίζουν δημοσιογραφικές προσπάθειες, αρκεί να μην σχετίζονται με τις κυβερνήσεις των κρατών που προαναφέρθησαν και η παρουσία τους στη δημόσια να μην είναι τόσο κυριαρχική ώστε να καταντά αμφιλεγόμενη. (Με άλλα λόγια, ας το πούμε και πάλι: Δεν παίρνουμε και δεν θα πάρουμε χρήματα από το Open Society.)
• - Crowdfunding στην Ελλάδα, τη διασπορά και το εξωτερικό

Σε ό,τι αφορά τη διασπορά και το εξωτερικό, απαραίτητος όρος είναι ο χρηματοδότης/χορηγός να μην έχει επιχειρηματικά συμφέροντα στην Ελλάδα, σχέσεις με το ελληνικό κράτος και να μην εξαρτάται ο τομέας δραστηριότητάς του από τις πολιτικές του ελληνικού κράτους (για παράδειγμα, ο τομέας της ναυτιλίας αποκλείεται).

Δύσκολο να υπάρξει πλήρης και πραγματική διαφάνεια, ιδίως σε ένα πολυσυλλεκτικό, συλλογικό πρότζεκτ. Δεν μπορείς να ελέγξεις τι κάνει ο κάθε δημοσιογράφος κάτω από το τραπέζι αλλά και τι κάνει το κάθε Reporters United κάτω από το τραπέζι, ούτε εδώ θέλουμε να φτιάξουμε αστυνομία δημοσιογράφων. Μπορούμε όμως να συμφωνήσουμε σε κάποιους στοιχειώδεις κανόνες διαφάνειας, σε ό,τι αφορά τις δύο διαστάσεις του προβλήματος, τη διαφάνεια του Reporters United και τα ασυμβίβαστα:

• - Όλες οι χορηγίες πάνω από ένα ποσό θα είναι διαφανείς, τόσο ως προς τον χορηγό όσο και ως προς το μέγεθος
• - Δημοσίευση οικονομικών στοιχείων (έσοδα, έξοδα, πηγές και ύψος χρηματοδότησης)
• - Θέσπιση ασυμβίβαστων για τους δημοσιογράφους που μετέχουν στην κοινότητα
• - Υποχρέωση των δημοσιογράφων της κοινότητας να δηλώνουν τις ενδεχόμενες συγκρούσεις συμφέροντος τους.

Για τα δύο τελευταία, διαβάστε τη σχετική ερωταπάντηση.

Κατ'αρχάς να ξεκαθαρίσουμε ότι το Reporters United είναι non-profit (μη κερδοσκοπικό) εγχείρημα, με την έννοια ότι εκ του νόμου δεν πρόκειται να διανείμει κέρδη στους εταίρους του. Όλα τα ενδεχόμενα κέρδη επανεπενδύονται στο εγχείρημα.

Όλα τα ρεπορτάζ που έχουν δημοσιευτεί από το Reporters United ως σήμερα έχουν αμειφθεί. Οι αμοιβές είναι πάντα προσυμφωνημένες με τους ρεπόρτερ. Δεν είμαστε ευχαριστημένοι με τις αμοιβές που μπορούμε να παρέχουμε στους φριλάνσερ αλλά είναι στο ίδιο ή υψηλότερο επίπεδο από τις αμοιβές της ελληνικής αγοράς, ακόμα κι αν συγκριθούν με τις αμοιβές που δίνουν μεγάλα ΜΜΕ κερδοσκοπικού χαρακτήρα.

Υπάρχει και μια κατηγορία (πολύ λιγοστών) συνεργατών που συνεισφέρει εθελοντικά όμως αυτό δεν αφορά την παραγωγή ρεπορτάζ αλλά τη συμμετοχή στην ανάπτυξη του εγχειρήματος.

Είναι στρατηγική μας επιλογή να χτίσουμε συνεργασίες με φορείς εκτός δημοσιογραφίας, στην Ελλάδα και το εξωτερικό, διότι οι απαιτήσεις και οι προκλήσεις της σημερινής δημοσιογραφίας ξεπερνούν κατά πολύ τις δεξιότητες του παραδοσιακού ρεπόρτερ.  

Οι Συνεργασίες μας με φορείς και πρόσωπα εντός και εκτός δημοσιογραφίας, στην Ελλάδα και το εξωτερικό, γίνονται πάντα με σκοπό την υλοποίηση συγκεκριμένων έργων (για παράδειγμα, σεμινάρια ψηφιακής ασφάλειας με ΕΕΛΛΑΚ, εργαστήρια FOIAs με το Vouliwatch και την ΕΕΛΛΑΚ, Whistleblower Meter με το Whistleblowing International Network, και άλλα).

Είναι προφανές ότι η συνεργασία με έναν φορέα δεν συνεπάγεται ότι το Reporters United αποδέχεται και υιοθετεί τις απόψεις και τις πράξεις του φορέα. Αναλόγως, οι φορείς με τους οποίους συνεργαζόμαστε δεν δεσμεύονται από τη χρηματοδοτική πολιτική που δεσμεύει το Reporters United.

• Στην Ελλάδα: ΕΕΛΛΑΚ, Vouliwatch, HomoDigitalis, The Manifold. Ρομάντσο.
• Διεθνώς: Investigate Europe, Arena For Journalism, Whistleblowing International Network, The Black Sea, Centre for Investigative Journalism, Algorithm Watch, The Outlaw Ocean.

Ο ρόλος της «Συμβουλευτικής Επιτροπής» δεν είναι διόλου διακοσμητικός όπως συμβαίνει συχνά με τα Advisory Board. Τα μέλη της, δημοσιογράφοι και μη, βοηθούν στην ανάπτυξη του Reporters United παρέχοντας συμβουλές και βοήθεια γύρω από ζητήματα στα οποία έχουν ειδική γνώση, και ήδη η συνεισφορά τους ήταν καθοριστική στη δημιουργία του εγχειρήματος.

Μέχρι σήμερα στη Συμβουλευτική Επιτροπή μετέχουν οι δημοσιογράφοι Brigitte Alfter (Arena for Journalism / DataHarvest), Stefan Candea (συνιδρυτής και συντονιστής του EIC), Stéphane Horel (Le Monde), Ian Urbina (Νew York Times / The Outlaw Ocean). Το επόμενο διάστημα θα επισημοποιήσουμε τη σχέση μας και με άλλους ανθρώπους που άτυπα μας βοήθησαν και μας βοηθούν στον εγχείρημα.

Χμ, ας το πούμε καλύτερα γραφείο. Το μικρό γραφείο μας είναι στο Ρομάντσο, Αναξαγόρα 3, 10552, κοντά στην Ομόνοια.

Σημαίνει ότι πιστεύουμε πως δεν μπορούν όλα στη δημοσιογραφία να είναι ονλάιν, και ντίτζιταλ. Εντάξει, δεν θα φτιάξουμε και το Frontline Club αλλά κεντρική σημασία στο σκεπτικό μας έχει το Reporters United, μέσα από τη σχέση του με το Ρομάντσο, να λειτουργήσει ως φυσικός χώρος συνάντησης της κοινότητας των δημοσιογράφων, πρώτα απ'όλα μεταξύ τους αλλά και με το κοινό. Με την πολύτιμη βοήθεια των ανθρώπων του Ρομάντσου στους χώρους του πραγματοποιούμε:

• - τις συναντήσεις της «κοινότητας»
• - τα σεμινάρια και εργαστήρια
• - τις δημόσιες εκδηλώσεις μας

To Greekleaks είναι η πρώτη πλατφόρμα για whistleblowers (μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος) στην Ελλάδα. Ένα ονλάιν περιβάλλον το οποίο δίνει τη δυνατότητα σε πολίτες να επικοινωνήσουν και/ή να παράσχουν με ασφάλεια υλικό (έγγραφα, βίντεο, ηχητικά, φωτογραφίες) ή απλώς πληροφορίες στο Reporters United ή στους δημοσιογράφους που θα επιλέξουν από το δίκτυο του Reporters United. Η πλατφόρμα του greekleaks είναι σε δοκιμαστική λειτουργία και θα ανοίξει για το κοινό προσεχώς.

Αυτό το FAQ δεν είναι ένα οριστικό κείμενο και είναι υπό διαρκή ανανέωση.

Στείλτε μας τις ερωτήσεις σας στο reporters@reportersunited.gr

Ή, για μεγαλύτερη διαφάνεια, ρωτήστε μας στο Facebook, στο Twitter, στο Instagram.

Αν είστε δημοσιογράφος, ζητήστε μας να συμμετάσχετε στο community, την εσωτερική πλατφόρμα επικοινωνίας του Reporters United.